Ο Ερντογάν άρχισε να πυροβολεί το εβραϊκό κράτος και τους Εβραίους με εξτρεμιστικό λεξιλόγιο.
ΣΚΙΤΣΟ ΤΟΥ ΚΥΡΙΑΚΟΥ ΓΚΟΥΜΑ
«Μια μέρα δεν θα τους έχουμε ανάγκη», μου απάντησε τρίζοντας κυριολεκτικά τα δόντια του, ο Τούρκος διπλωμάτης ονόματι Eralp. Και εγώ προσποιούμενος πως δεν κατάλαβα τι εννούσε, συνέχισα ρωτώντας τον. «Μα ποιους δεν θα έχετε ανάγκη;» «Τους Εβραίους» μου ξαναπάντησε, ξερά και θυμωμένα. Ήταν αρχές του 1980 και υπηρετούσα ως Σύμβουλος Τύπου στην πρεσβεία της Κύπρου στην Ουάσινγκτον.
Μέρος των καθηκόντων μου αφορούσε και στην παρακολούθηση της ετήσιας διαδικασίας του αμερικανικού Κογκρέσου για την έγκριση της νομοθεσίας για την αμερικανική βοήθεια προς χώρες του εξωτερικού. H βοήθεια αυτή αποτελούσε μέρος του ετήσιου αμερικανικού προϋπολογισμού που χρειαζόταν έγκριση από το Κογκρέσο και αποτελεί μια εξαιρετικά σύνθετη και πολύπλοκη διαδικασία.
Μέσω της αμερικανικής βοήθειας η κυβέρνηση των ΗΠΑ και το Κογκρέσο «ανταμείβουν φίλους και τιμωρούν εχθρούς», όπως χαρακτηριστικά έλεγε ένας από τους πιο σημαντικούς και ακραίους φίλους της Τουρκίας (αξιωματούχος της κυβέρνησης Ρέιγκαν και ένας από τους αρχιτέκτονες της ισραηλινό-τουρκικής συμμαχίας, ο γνωστός Richard Perle).
Στη συγκεκριμένη περίπτωση μόλις είχαν ολοκληρωθεί ακροάσεις στην Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων της αμερικανικής Βουλής για ζητήματα της Μέσης Ανατολής, όπου οι Τούρκοι κατάφεραν να ακυρώσουν προτεινόμενο ψήφισμα που θα εξαρτούσε μέρος της αμερικανικής βοήθειας προς την Τουρκία από μια σειρά όρων αναφορικά με τη συμπεριφορά της στην Κύπρο. Εξερχόμενοι της αίθουσας πρόσεξα τον Eralp σκυθρωπό να μονολογεί. Τον ρώτησα γιατί ήταν άκεφος, αφού η χώρα του βγήκε κερδισμένη από την απόφαση της Επιτροπής. Και μου απάντησε βρίζοντας τους Εβραίους.
Η επιτυχία των Τούρκων έγινε δυνατή όχι μόνο λόγω της στήριξης της αμερικανικής κυβέρνησης αλλά και της ενεργού υποστήριξής τους από το εβραϊκό λόμπι στις ΗΠΑ. Όλη τη δεκαετία του 1980 ανθούσε ο τουρκο-ισραηλινός άξονας. Και ο χώρος στον οποίο έβλεπε κάποιος έμπρακτα ένα μεγάλο μέρος της «υπόγειας» αυτής συμμαχίας ήταν και στις αποφάσεις του Κογκρέσου σε ζητήματα στρατιωτικής και οικονομικής βοήθειας προς ξένες χώρες. Όμως οι Τούρκοι δεν ήταν ευχαριστημένοι διότι η «επιτυχία» τους εξαρτιόταν από τρίτους. Τους ενοχλούσε ψυχολογικά το γεγονός πως το κατά αυτούς «ειδικό» στρατηγικό βάρος της Τουρκίας δεν ήταν αρκετό ώστε τέτοιου είδους «ταπεινωτικές» σχέσεις να μην υπήρχαν.
Ταυτόχρονα δεν «χώνευαν» και το συναφές γεγονός πως η αμερικανική κυβέρνηση διατηρούσε ειδική σχέση με το εβραϊκό κράτος που ξεπερνούσε κατά πολύ τη δική τους σχέση με την υπερδύναμη. Πώς ήταν δυνατό να συμβαίνει κάτι τέτοιο, αναρωτιούνταν; Το Ισραήλ είναι τόσο δα μικρό, η Τουρκία τόσο μεγάλη. Η μέρα στην οποία αναφερόταν ο Τούρκος διπλωμάτης έφθασε από το 2002, όταν αναρριχήθηκε στην εξουσία ο σημερινός ηγέτης της Τουρκίας, ο ισλαμιστής Ταγίπ Ερντογάν. Και η συγκεκριμένη στιγμή στην οποία ο «μύχιος» πόθος του Eralp -ο οποίος παρεμπιπτόντως ήταν όπως όλοι οι τότε Τούρκοι διπλωμάτες, Κεμαλιστής -έγινε πραγματικότητα και εκφράσθηκε δημόσια, ήταν το 2009 στο ετήσιο οικονομικό συνέδριο του Νταβός στην Ελβετία.
Υπενθυμίζω πως τότε ο Τούρκος πρωθυπουργός Ερντογάν διέκοψε απότομα τις εργασίες μιας συζήτησης στην οποία συμμετείχε και ο πρόεδρος του Ισραήλ Σιμόν Πέρες- ζήτησε «ένα λεπτό»- για να κατηγορήσει το Ισραήλ ως «κράτος δολοφόνο». Ένας αποσβολωμένος Πέρες παρακολουθούσε χωρίς να πιστεύει στα αφτιά του. Ο Πέρες υπήρξε ένας από τους αρχιτέκτονες του ισραηλινο-τουρκικού άξονα και παραμυθιαζόταν και αυτός, όπως ολόκληρη η Δύση, πως η κεμαλική Τουρκία ήταν «μοντέλο» προς μίμηση, πως η θρησκεία του Ισλάμ «περιορίζετο» στην ιδιωτική σφαίρα.
Μετά το Νταβός ο Ερντογάν επέστρεψε θριαμβευτής στην Πόλη. Χιλιάδες Τούρκοι τον περίμεναν στον δρόμο του αεροδρομίου ανεμίζοντας σημαίες, ενώ αφίσες με τη φωτογραφία του και συνθήματα πως «ταπείνωσε» τους Εβραίους και το Ισραήλ υπήρχαν παντού. Δεν έλειπε βέβαια και το θρησκευτικό σύνθημα «Allahu Akbar»- ο «Αλλάχ είναι ο Ύψιστος». Ταυτόχρονα ο Ερντογάν έγινε ο «ήρωας» και των Αράβων και των μουσουλμάνων όλου του κόσμου. Πολύ γρήγορα έγινε γνωστό πως το επεισόδιο στο Νταβός ήταν προμελετημένο, όπως και η «αυθόρμητη»υποδοχή που του έγινε. Ήταν δηλαδή μια κλασική τουρκική προβοκάτσια με καταβολές στην κεμαλική περίοδο.
Με τη «φόρα» του Νταβός ακολούθησε το 2010 και το αιματηρό επεισόδιο με το Μαβί Μαρμαρά στη Μεσόγειο. Ο Ερντογάν ήθελε ένα βήμα παραπάνω. Ήθελε να ταπεινώσει τους Ισραηλινούς και μέσα στο σπίτι τους, σπάζοντας το ισραηλινό ναυτικό εμπάργκο κατά της Γάζας. Αγνόησε επανειλημμένα μηνύματα των Ισραηλινών να μην αποτολμήσει κάτι τέτοιο. Το τόλμησε (και στην περίπτωση αυτή πίσω από το Μαβί Μαρμαρά «κρύβονταν» οι τουρκικές μυστικές υπηρεσίες) αλλά εισέπραξε μια βίαιη απάντηση όταν Ισραηλινοί κομάντος επιτέθηκαν στο πλοίο σκοτώνοντας 10 από τους «ανθρωπιστές» τάχατες, επιβαίνοντες. (Όταν λίγα χρόνια αργότερα, με την επιμονή του Προέδρου Ομπάμα, ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Νετανιάχου ζήτησε συγγνώμη από τον Ερντογάν για την απώλεια ζωών, η Τουρκία γέμισε γιγαντοαφίσες με έναν Νετανιάχου ταπεινωμένο μπροστά σε έναν Μπουγιούκ Ταγίπ).
Με τα πρόσφατα γεγονότα γύρω από το ζήτημα της Ιερουσαλήμ και την αναγνώρισή της ώς πρωτεύουσας του Ισραήλ από τον Πρόεδρο Τραμπ, ο Ερντογάν άρχισε να πυροβολεί, ξανά, το εβραϊκό κράτος και τους Εβραίους με ένα ακόμη πιο εξτρεμιστικό λεξιλόγιο. Απευθυνόμενος στο κόμμα του και προετοιμαζόμενος για την έκτακτη σύνοδο του Οργανισμού Ισλαμικής Συνεργασίας (που οργάνωσε στις 13 τρέχοντος στην Πόλη και στη οποία αναγνωρίστηκε η Ανατολική Ιερουσαλήμ ως η πρωτεύουσα ενός μελλοντικού Παλαιστινιακού κράτους) κατηγόρησε και πάλι το Ισραήλ ως «κράτος τρομοκράτης» που δολοφονεί παιδιά, ως «κατακτητικό κράτος» αλλά προχώρησε και πάρα πέρα. Απείλησε έμμεσα τους Εβραίους όλου του κόσμου με ολοκληρωτική σφαγή τη Μέρα της Κρίσης. Η απειλή προκύπτει από αναφορά του Ερντογάν σε μια υποτιθέμενη «ρήση»(Hadith) του Μωάμεθ, πως τη Μέρα της Κρίσης οι μη σφαγιασθέντες μέχρι τότε Εβραίοι θα κρύβονται πίσω από δέντρα, τα οποία όμως θα τους καταδίδουν στους επίδοξους σφαγείς τους.
Ο Ερντογάν, που είναι απόφοιτος ισλαμικού σχολείου, έχει ένα ιστορικό αντισημιτισμού από την εποχή που ήταν νεαρός. Η μεγάλη όμως πλάνη των Δυτικών αλλά και των Εβραίων είναι πως τον αντισημιτισμό του Ερντογάν δεν τον συμμερίζεται η μεγάλη πλειοψηφία των Τούρκων μουσουλμάνων. Και πως οι σχέσεις τους με την Τουρκία θα επανέλθουν στους παλιούς «καλούς καιρούς», μόλις αποχωρήσει με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, ο Ερντογάν από την εξουσία. Ο αντισημιτισμός όμως των Τούρκων δεν περιορίζεται σε ηγέτες όπως ο Ερντογάν. Ο αντισημιτισμός τους είναι και δομικός αλλά αποτελεί, ταυτόχρονα και θεμελειακό γνώρισμα της ισλαμικής τους πίστης. Αρκεί να διαβάσει κανείς έστω και επιφανειακά το Κοράνι για να πειστεί περί του λόγου το αληθές. Η μελέτη του Κορανίου δεν είναι εύκολη υπόθεση καθώς το ιερό βιβλίο των μουσουλμάνων είναι ακαταλαβίστικο. Δεν έχει ούτε αρχή, ούτε τέλος αλλά ούτε και συνοχή. Επειδή όμως αποτελεί τον «άχτιστο λόγο» του Αλλάχ, οι μουσουλμάνοι δεν αμφισβητούν ούτε ένα γιώτα του. Πώς είναι δυνατό να αμφισβητηθεί ο λόγος του Αλλάχ;
Τα δυο τρίτα του Κορανίου, ίσως και περισσότερο, ασχολείται με τους Εβραίους. Τους θεωρεί τη «ρίζα όλων των κακών». Μετά τους Εβραίους ακολουθούν όλοι οι υπόλοιποι άπιστοι- από τους χριστιανούς και πάει λέγοντας. Ο αντισημιτισμός, όμως, είναι εγγενής στο Κοράνι. Και αρχίζοντας από τους Εβραίους, όλοι οι άπιστοι πρέπει να θανατώνονται. Διότι όλοι μας, κατά το Κοράνι, πρέπει να πεθάνουμε μουσουλμάνοι , αλλιώς αμαρταίνουμε. (Ο πάλαι ποτέ δάσκαλος του Ερντογάν και τώρα άσπονδος εχθρός του, ο Χότζιας Γκουλέν- που οι αφελείς της Δύσης θεωρούν μετριοπαθή- έγραψε βιβλίο στο οποίο υποστηρίζει τη θανάτωση όλων των απίστων ώστε να σταματήσουν να αμαρταίνουν. Τους κάνει χάρη, δηλαδή, σκοτώνοντάς τους!)
Οι Ισραηλινοί πλέον δεν βάζουν όλα τα αβγά στο ίδιο καλάθι
Έφθασε μήπως η ώρα της Νεμέσης στις σχέσεις των δυο κρατών; Μήπως έχουν πεισθεί στο εβραϊκό κράτος πως ο ρατσισμός και ο αντισημιτισμός των Τούρκων μουσουλμάνων δεν είναι περιστασιακός ούτε προσωπικός αλλά είναι εγγενής και δομικός και πως, κατά συνέπεια, δεν θα πρέπει να διατηρούν ή να αποσκοπούν σε στρατηγικές σχέσεις με την Άγκυρα; Και πως οι παλιοί «καλοί καιροί» της στρατηγικής τους συμμαχίας δεν πρόκειται να επανέλθουν, είτε υπάρχει ο Ερντογάν είτε όχι; Αν το μόνο κριτήριο είναι οι αναμεταξύ τους εμπορικές σχέσεις, η απάντηση είναι όχι. Το πρώτο τετράμηνο του 2017 οι τουρκικές εξαγωγές στο Ισραήλ αυξήθηκαν 20% ενώ αυτές του Ισραήλ προς τη Τουρκία κατά 45%. Και κατά τουρκικές πηγές σε μια πενταετία ο όγκος των μεταξύ τους συναλλαγών θα φθάσει στα 10 δις δολάρια, από τα 3,9 που είναι σήμερα.
Βέβαια οι εμπορικές συναλλαγές μεταξύ κρατών δεν αποτελούν κριτήριο στρατηγικών σχέσεων. Συνεχίζουν βέβαια οι Ισραηλινοί και σε επίσημο επίπεδο αλλά και σε ιδιωτικό, να φλερτάρουν με τους Τούρκους σε θέματα ενέργειας και για την κατασκευή του περιβόητου, πλέον, θαλάσσιου αγωγού. Όμως αρχίζουν πλέον να συνειδητοποιούν πως οι Τούρκοι δεν αποτελούν αξιόπιστο εταίρο σε στρατηγικά ζητήματα και πως θα καταντήσουν έρμαιο των τουρκικών εκβιασμών, αν τοποθετήσουν την ενεργειακή τους πολιτική, για παράδειγμα, στο τουρκικό καλάθι. Και γι’ αυτό ο αγωγός East Med από την Ανατολική Μεσόγειο προς την Ευρώπη, με αφετηρία την Κύπρο, δεν είναι πλέον «όνειρο θερινής νυχτός» όπως πολλοί ειρωνεύονται, αλλά μια εναλλακτική στρατηγική που παρέχει σταθερότητα και ασφάλεια υψηλής αξίας, παρά το φαινομενικά μεγάλο του κόστος.
Του Μάριου Ευρυβιάδη
17/12/2017
ΣΧΕΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ
ΣΧΕΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ
Επικίνδυνα γεωπολιτικά παιχνίδια της Τουρκίας
Η αμφιλεγόμενη προσωπικότητα του Recep Tayyip Erdogan είναι κεντρικό θέμα διεθνών ΜΜΕ εδώ και αρκετό καιρό. Ο απρόβλεπτος ηγέτης της Τουρκίας, από το 1994 ακόμη, ως δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης, είχε εμφανίσει δείγμα των φιλοδοξιών του καθώς και τότε ήταν αυστηρός κριτής της ήπιας πολιτικής των διαδοχικών κυβερνήσεων της χώρας του. Προσπαθούσε πάντοτε όμως να κρατάει τα φώτα της προσοχής/δημοσιότητας μακριά του μέχρι να σχηματίσει την δυναμική που ο ίδιος ήθελε. Αρχικά, στην πορεία του ως λάτρης και θαυμαστής της πορείας του Μουσταφά Κεμάλ ( ή «Ατατούρκ», που σημαίνει «πατέρας των Τούρκων» και όπως συνηθίζουν να τον αποκαλούν οι Τούρκοι) επιδίωξε, ως και πολύ πρόσφατα μάλιστα, να ακολουθήσει μια αντίστοιχη πορεία του Τουρκικού κράτους με φόντο την ερυθρά ημισέληνο. Δηλαδή να επενδύσει σ΄ένα κοσμικό ισλαμικό κράτος ως κομβικό γεωπολιτικό σημείο στις παρυφές της Ευρώπης και της Ασίας.
Όλα αυτά, όμως, άλλαξαν κάπου στο 2014 με την ενσωμάτωση της πολιτικής σκέψης του Ahmet Davutoglu στο δόγμα της ισχυρής Τουρκίας καθώς και με το τελικό σημείο μεταστροφής για τον ίδιο τον Erdogan, το οποίο φάνηκε ολοκάθαρα το 2016 με την προσπάθεια εκτροπής του εντός της Τουρκίας. Σε αυτό το σημείο, και έχοντας ήδη προσπαθήσει να πάρει τον έλεγχο των περιφερειακών συνόρων της Τουρκίας, μέσω συμφωνιών και επιρροών με ωμή ή και ήπια ισχύ, ο Erdogan επέλεξε να ξεκαθαρίσει και να δείξει με κάθε μέσο πώς είναι ο απόλυτος «Άρχων της Ανατολίας».
Στην πορεία του, από το 2014 και έπειτα, βρέθηκε στο επίκεντρο σκανδάλων, κατηγοριών, ακόμα και συγκρούσεων με τους ηγέτες των ΗΠΑ και της Ρωσίας , είτε με απευθείας λεκτικές προκλήσεις ή και με πολεμικές πράξεις, όπως την κατάρριψη του Ρωσικού αεροσκάφους στην Συρία από πύραυλο SAM που είχε ο Τουρκικός στρατός όπως τελικά αποδείχτηκε αργότερα.
Τους τελευταίους μήνες, μετά από όλη αυτή την πορεία, έχει ενδιαφέρον να δούμε τι ζητεί τελικά ο αλαζονικός, όπως χαρακτηρίζεται από την Δύση, «πολιτικός αυτοκράτορας» της Τουρκίας και πώς ο ίδιος κινεί τα νήματα για να λάβει ένα μεγάλο κομμάτι της γεωπολιτικής πίτας στην περιοχή. Ή, τουλάχιστον, προσπαθεί μέσω τακτικών και στρατηγικών κινήσεων σε διάφορα πεδία.
Το πρωταρχικό πρόβλημα του Erdogan είναι ότι η Τουρκία υποφέρει από μειωμένη ικανότητα αυτοσυντήρησης στον τομέα της ενέργειας. Η Τουρκία, καθώς αναπτύσσει στρατηγικούς τομείς τεχνολογίας και βιομηχανίας, υποφέρει από έλλειψη παροχής ενεργειακών πόρων. Σε αυτό ακριβώς στοχεύει η σύμπραξη του με Ιράν, Ρωσία, Αρμενία και με Ισραήλ (στο παρελθόν). Η στρατηγική της Τουρκίας επιβάλλει στην κυβέρνηση του ΑΚΡ και στον ηγέτη της, να καθορίσουν μια πορεία πράξεων η οποία θα εμπλουτίσει τα δίκτυα ενέργειας της με κάθε τρόπο. Είτε με προσθήκη ενεργειακών πηγών στο Αιγαίο, είτε ακόμη και με πυρηνικά εργοστάσια που θα κοστίζουν πολλά δισεκατομμύρια ευρώ. Σε αυτό το πλαίσιο κινήσεων υπάρχει και η εικόνα της Ελλάδος που με την ανάδειξη της σε ενεργειακό κόμβο λόγω διέλευσης αγωγών, είτε με την παρουσία κοιτασμάτων φυσικού αερίου και πετρελαίου, αποτελεί πλέον ένα στόχο για την Τουρκία. Πέρα από την στρατιωτική σημασία των οδών του Αιγαίου, τους οποίους πάντα η Τουρκία στόχευε να κυριαρχήσει, πλέον η ενεργειακή αξία της ελληνικής θαλάσσιας περιοχής είναι κάτι που επιθυμεί να εκμεταλλευτεί ο Erdogan, αν πραγματικά θέλει να ανέβει κλίμακα η εσωτερική βιομηχανική, οικονομική και, κατ′ επέκταση, και εθνική ικανότητα/δυνατότητα της χώρας του.
Σ′ αυτό του το εγχείρημα, ο Erdogan φαίνεται ότι βρήκε προσωρινό συνεργάτη και σύμμαχο τη Μόσχα, καθώς ο V.Putin δεν βλέπει με καθόλου καλό μάτι την εγκαθίδρυση ενός δικτύου επιρροής και κυριαρχίας στην ενέργεια από τις ΗΠΑ και συμμάχους/συνεργάτες της όπως το Ισραήλ, την Σαουδική Αραβία, το Ιράκ (και πλέον Ελλάδα) με το Ιράν αποκλεισμένο. Η Τουρκία, λοιπόν, αποτελεί το χρήσιμο εργαλείο, προσωρινά τουλάχιστον, για τον ηγέτη του Κρεμλίνου, μέχρι να καταφέρει η Ρωσία κάποια σημαντική αλλαγή στη Συρία (με τον Assad να παραμένει στη προεδρία) αλλά και με το Ισραήλ σε επίπεδο ενεργειακής συνεργασίας.
Ο Erdogan γνωρίζει την επιθυμία αυτή των Ρώσων και τη χρησιμοποιεί είτε για να προκαλέσει πιέσεις μέσα από Δυτικούς θεσμούς στους οποίους συμμετέχει (π.χ. ΝΑΤΟ) όπου ο Putin φυσικά επιδοκιμάζει, είτε με εναλλακτικό τρόπο κάνοντας χρήση ως όπλο πίεσης το μεταναστευτικό, όπου προσπαθεί να ανακτήσει επιρροή εντός της Ε.Ε. και πρόσβαση στις δεξαμενές επιδοτήσεων της (π.χ. βίζα ελευθέρας διέλευσης) κάτι που δεν έχει καταφέρει μέχρι τώρα.
Σε όλα τα παραπάνω θα πρέπει να προστεθούν αλλά και να ληφθούν σοβαρά υπόψην δυο ακόμη παράμετροι.
Η πρώτη παράμετρος είναι εκείνη που αφορά την στρατιωτική ενίσχυση της Τουρκίας είτε μεσω της δική της παραγωγής, είτε με αγορές για στοχευμένο εξοπλισμό από τρίτη χώρα εκτός ΝΑΤΟ και ΕΕ. Η δεύτερη παράμετρος αφορά την ικανότητα της Τουρκίας να ηγηθεί του Ισλαμικού πληθυσμού όπως έπραττε η Οθωμανική αυτοκρατορία κατά τον 17 και 18ο αιώνα.
Στην πρώτη περίπτωση έχει καταφέρει με το δόγμα «try-fail-retry» να δημιουργήσει μια αμυντική βιομηχανία που παράγει εξοπλισμό με ειδικά χαρακτηριστικά αλλά με ελάχιστο, ουσιαστικά, κόστος σε σύγκριση με το αν θα προχωρούσε σε αντίστοιχες αγορές από το εξωτερικό. Προσωρινά μπορεί να μην εμπνέει 100% εμπιστοσύνη, όμως, η πορεία της τουρκικής αμυντικής βιομηχανίας τα τελευταία χρόνια δείχνει βελτιστοποίηση και μια τάση επιτεύγματα. Η κίνηση αυτή συμπληρώνεται με την προσπάθεια αγοράς συστοιχιών SAM από Κίνα (δεν ευδοκίμησε) καθώς και τους S400 από την Ρωσία (άγνωστο ακόμα τι θα γίνει παρά τις δηλώσεις. )
Στην δεύτερη περίπτωση τα πράγματα είναι πιο περίπλοκα. Το Ισλάμ, διαχρονικά, θεωρείται ως κίνημα Παν-Αραβικής φύσης το οποίο καθοδηγούσε τις μουσουλμανικές νομαδικές φυλές της περιοχής ΕΜΕΑ (1) μέχρι και την έλευση των Σελτζούκων που σταδιακά κυριάρχησαν. Η πτώση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας έδωσε χώρο στην αναπτυσσόμενη Σ. Αραβία να λάβει τα σκήπτρα και να κυριαρχήσει επί του Ισλαμικού στοιχείου, με ”πετράδι στο σκήπτρο εξουσία της”, την Μέκκα και την Μεδίνα. Σε όλα αυτά η Τουρκία του Erdogan δεν έχει πολλά να αντιτάξει στον ιδεολογικό τομέα ισχύος. Εικόνες υπερβολής, όπως αυτές που παρουσιάζουν ως σουλτάνο της Τουρκίας τον Erdogan, προκαλούν θυμηδία στην Ούμα και στην Ουλεμά του Μουσουλμανικού κόσμου. Για αυτό και οι κινήσεις αντίδρασης του Erdogan, πλέον βρίσκουν βάση, κυριολεκτικά σε οτιδήποτε θεωρηθεί πως δεν συμβαδίζει με διδαχές στο Κοράνι όπως τις ερμηνεύει ο ίδιος.
Ένα παράδειγμα των παραπάνω είναι αυτό που ορίζει ο ίδιος ως «εθνική μειονότητα» στην Ελλάδα, είτε λέγεται ”απόφαση των δυτικών” για να κρατάνε σταθερή γραμμή πολιτικής τροχιάς ίσης απόστασης όσον αφορά την ένταξη της Τουρκίας στην Ε.Ε., είτε ακόμα και μια απόφαση όπως αυτή του D. Trump για την Ιερουσαλήμ και την σχετική μεταφορά της πρεσβείας των ΗΠΑ.
Στη γενική εικόνα όσων προαναφέρθηκαν, η περιγραφή του T. Erdogan σαν προσπάθεια απεικόνισης ενός απόλυτου κοσμικού και θρησκευτικού Μουσουλμάνου ηγέτη (ενός Σουλτάνου με θεϊκό χρίσμα προφήτη) αποτελεί το υπέρτατο ζητούμενο για τον ίδιο. Αυτό ακριβώς όμως επιβάλει και την ολική εξαφάνιση ανθρώπων όπως ο πρώην ιμάμης Fethullah Gülen ή, για να είμαστε ακριβείς, κάθε είδους αμφισβητία της αρχηγίας του εντός συνόρων και εκτός συνόρων αν αυτό είναι δυνατόν.
Η κατάληξη ιστορικά τέτοιων προσπαθειών, είτε στην Τουρκία (περίπτωση Adnan Ertekin Menderes), είτε στο Ιράκ (Saddam Hussein) είτε ακόμη και περιπτώσεις όπως αυτές του Al Baghdadi ή του Bin Laden, οι οποίοι κατέληξαν νεκροί σε πηγάδι, σε σκαμνί ή σε σπηλιά και προβλήθηκαν παγκόσμια από τα τηλεοπτικά δίκτυα ως απόδειξη της τιμωρίας τους, καταδεικνύουν ότι η πτώση έρχεται κάποια στιγμή και, μάλιστα, θα είναι και αναπόφευκτη.
Στην περίπτωση του Erdogan, καθαρά προσωπική μου εκτίμηση είναι πώς θα έχει περίπου ανάλογη κατάληξη/πτώση , μάλιστα, σε μεσό-βραχυπρόθεσμο χρονικό ορίζοντα, καθώς ήδη εντός της χώρας του η πόλωση είναι μεγάλη. Την ίδια στιγμή, στα σύνορα του με τη Συρία τα πράγματα ομαλοποιούνται, η Τουρκία απομονώνεται και στηρίζεται ταυτόχρονα από τη Ρωσία η εξουσία του Assad. Ταυτόχρονα, οι ΗΠΑ απειλούν την κυβέρνηση του να απομακρυνθεί άμεσα από το Ιράκ και να μην απειλεί τους Κούρδους, όπως και να παραμείνει «φρόνιμη» στα θέματα του Αιγαίου, αφήνοντας τις ονειρώξεις περί αναδιαμόρφωσης της συνθήκης της Λωζάνης στο μουσείο μαζί με τις αναμνήσεις του Μουσταφά Κεμάλ. Όλα αυτά οδηγούν ακόμα πιο γρήγορα τον νέο «Ατατούρκ Ερντογάν» (σ.σ. όπως ο ίδιος αυτό-αποκαλείται) στην αναζήτηση στήριξης και συμμαχίας ακόμα και σε αιώνιους αντιπάλους του, όπως είναι η Ρωσία.
Τα παιχνίδια του Erdogan θυμίζουν, εν ολίγοις, την προσπάθεια ενός πολιτικού ηγέτη να προωθήσει την χώρα του σε μια παραπάνω τάξη ισχύος όσον αφορά την ικανότητα προβαλλόμενης δύναμης, χωρίς όμως να έχει πιστοποιήσει πώς υπάρχει αυτή η δυναμική. Επομένως, η εξάρτηση του από τη Ρωσία και η κόντρα του με την Δύση και τις ΗΠΑ, ειδικότερα, μοιάζει με ισορροπία πάνω σε δύο βάρκες ενώ βρίσκονται σε ορμητικό χείμαρρο. Είναι καθαρά θέμα χρόνου να πέσει στα κρύα νερά, ή να πάρει απόφαση να μπει μόνο σε μια από τις δυο βάρκες, λαμβάνοντας και το ρίσκο είτε να τραβήξει κουπί μόνος του και να σωθεί (είναι μια πιθανότητα), είτε να σκάσει με ορμή στα βράχια, κάτι που μάλλον φαίνεται πιο πιθανό.
1.
Σημείωση: ΕΜΕΑ από τα αρχικά των αγγλικών Europe, Middle East, Africa και αναφέρεται στις περιοχές που καλύπτουν οι χώρες της Ευρώπης, της Μέσης Ανατολής και της Αφρικής).
Αλέξανδρος Νίκλαν
Σύμβουλος Θεμάτων Ασφαλείας - IISCA Sec Group
http://www.huffingtonpost.gr/entry/epikindena-yeopolitika-paichnidia-tes-toerkias_gr_5a377eade4b040881bebf7f9?utm_hp_ref=gr-homepage
18/12/2017