Φωτογραφία του Δημήτρη ΧαρισιάδηΜε το «ποντίκι» μαθαίνουν τη ζωή
Τι είναι αυτό που κάνει τα παιδιά, τους εφήβους να «ξεσκάνε» με το αποτρόπαιο; Να μεταποιούν σε ψυχαγωγία το οχληρό, το απεχθές, το φρικώδες; Mε το πάτημα ενός κουμπιού να τινάζουν μυαλά στον αέρα, να διαμελίζουν σώματα, να μετατρέπουν ανυποψίαστους διαβάτες σε παραμορφωμένα πτώματα; Είναι η ακόρεστη δίψα της εφηβικής ψυχής για δυνατές συγκινήσεις ή απλά μια νοσηρή έξη, επειδή καθοδηγήθηκαν έντεχνα στα χρυσοφόρα παιχνίδια αδάμαστης βίας; Για τη βία, οι σχετικές έρευνες, γνώμες, θεωρίες διίστανται: άλλες λένε ότι επηρεάζει αρνητικά τα παιδιά κι άλλες ότι αποτελεί συστατικό στοιχείο του χαρακτήρα τους, ότι τα αιμοσταγή «ξεκαθαρίσματα», οι τυφλές εξολοθρεύσεις, οι αιματοκυλισμένοι πόλεμοι, οι βιβλικές καταστροφές, τα εκτονώνει. Ισως. Το βέβαιο είναι ότι εθίζονται, η ασχήμια και η κακία να αποτελούν τη φυσική ατμόσφαιρα της προσωπικής τους διασκέδασης. Μιας πολύωρης, συνήθως, μοναχικής διασκέδασης.
Σ’ αυτήν κατέφευγε ο 17χρονος Τιμ Κρέτσμερ που σκότωσε προ ημερών 15 άτομα στο Βινέντεν της Γερμανίας. «Είμαι απίστευτα δυστυχισμένος. Η κατάσταση δεν είναι δυνατόν να συνεχιστεί» είχε γράψει στους γονείς του. «Ολοι με κοροϊδεύουν, κανείς δεν αναγνωρίζει τις ικανότητές μου» είχε ομολογήσει συνομιλώντας στο Ιντερνετ.
Οι πολλές ώρες τηλεθέασης ή ενασχόλησης με το Ιντερνετ οδηγούν σε κατάθλιψη, έδειξε έρευνα του πανεπιστημίου του Πίτσμπουργκ. Τα προβλήματα κατάθλιψης είναι ο λόγος που τα παιδιά απομονώνονται για ώρες μπροστά στον υπολογιστή, λένε οι ψυχίατροι. Οι σκηνές βίας αυξάνουν τις φοβίες και την επιθετικότητα, έδειξε γερμανική έρευνα. Η μοναξιά μπροστά στο κουτί, οι σπάνιες κοινωνικές επαφές διαταράσσουν τον πνευματικό και συναισθηματικό παιδικό κόσμο, λένε οι ψυχολόγοι. Δύσκολο για τους πολυάσχολους γονείς –επισκέπτες στο σπίτι τους– να διακρίνουν τα συμπτώματα κατάθλιψης (άλλωστε παιδί και κατάθλιψη είναι για τους πολλούς έννοιες ασυμβίβαστες), από την εφηβική αστάθεια διάθεσης, από την ταλάντωση ανάμεσα στη χαρά και τη μελαγχολία, τον ενθουσιασμό και την απάθεια, την αγάπη και το μίσος. Δεν θέλουν να παραδεχτούν ότι λείπουν.
Κι εκείνα, συνομιλώντας με τον ανώνυμο άλλο στο Ιντερνετ προσπαθούν να ανιχνεύσουν ποιανού βούληση είναι και ποιος βούλεται μέσα τους. Χωρίς μνήμες και σχέδια, διώχνουν μακριά το μέλλον, μαθαίνοντας με το «ποντίκι» τη μοναξιά, τον τρόμο, τους στεναγμούς, τους θυμούς, την κατάπτωση. Κι όταν ξεχειλίσει η απογοήτευση ή η οργή, δεν υπάρχει κάποιο έσχατο κριτήριο, κάποια αμετάκλητη αρχή να τους εμποδίσει να διαπράξουν το έγκλημα.
«Τίποτα δεν έχει νόημα» είχε γράψει ο νεαρός Κρέτσμερ. Αυτήν την έλλειψη νοήματος, την οργή για έναν κόσμο εχθρικό, άδειο, παράλογο, ίσως προσπάθησε να εξαφανίσει μαζί με τα θύματά του. Η ωμότητα του νικημένου, που δεν μπορεί να συγχωρέσει τη ζωή.
Κι όμως, είναι τόσο απλό, γνωστό, στοιχειώδες. Μύθοι, παραδόσεις, ιστορία, καθημερινή ζωή μάς διδάσκουν ότι για να επιτύχουμε την ισορροπία δεν υπάρχουν άπειροι τρόποι, ένα είναι το μυστικό, η επικοινωνία. Η βαθιά ζεστή ανθρώπινη επαφή (εν προκειμένω γονέων-παιδιών) κεραυνοβολεί με χαρά, πληροί με ελπίδα, διεγείρει το πνεύμα, γεμίζει το σύμπαν
Τασούλα Καρα 'ι΄σκάκη
Καθημερινή 15/3/2009