Από την οικονομική στην κοινωνική κρίση ...
(...)
το ερώτημα που θέτω είναι απλό:
Οταν αυτή η περιπέτεια θα πλησιάζει προς το τέρμα της, ποιοι θεσμοί, ποιες κοινωνικές και προσωπικές συμπεριφορές θα έχουν αλλάξει, θα έχουν καταστεί ανενεργές; θεωρώ επομένως πρόβλημα προτεραιότητος, η ερευνητική κοινότητα του τόπου να καταπιαστεί χωρίς χρονοτριβές με το θέμα.
Είναι κατεπείγον, τα πολιτικά κόμματα, η κυβέρνηση, τα πανεπιστήμια να φωτίσουν με εναλλακτικές υποθέσεις τι θα μπορούσαμε να κάνουμε από τώρα ώστε να διαχειριστούμε τις πιο ακραίες από τις αναδυόμενες εκρήξεις. Ερευνητικές ομάδες από οικονομολόγους, κοινωνιολόγους, ψυχολόγους, θεολόγους, ιστορικούς πρέπει να σχηματισθούν για εντατική μελέτη του προβλήματος.
Είναι κατεπείγον, τα πολιτικά κόμματα, η κυβέρνηση, τα πανεπιστήμια να φωτίσουν με εναλλακτικές υποθέσεις τι θα μπορούσαμε να κάνουμε από τώρα ώστε να διαχειριστούμε τις πιο ακραίες από τις αναδυόμενες εκρήξεις. Ερευνητικές ομάδες από οικονομολόγους, κοινωνιολόγους, ψυχολόγους, θεολόγους, ιστορικούς πρέπει να σχηματισθούν για εντατική μελέτη του προβλήματος.
(...)
''Man Going to Work''
Του Fernando Botero
Η ιστορία των οικονομικών κρίσεων και των ραγδαίων οικονομικών ανισορροπιών είναι γεμάτη από καυτά παραδείγματα συγκρούσεων και απρόβλεπτων αλλαγών. Βόρειος Αμερική και Δυτική Ευρώπη προσφέρουν σειρά από ιστορίες με συγκρούσεις και κοινωνικές αλλαγές που εκδηλώθηκαν μέσα στη βία που ακολούθησε την κάμψη της οικονομικής δραστηριότητας. Στις ΗΠΑ ο Εμφύλιος διευκόλυνε την κοινωνική αναταραχή και αργότερα τα φαινόμενα του κοινωνικού «τραμπουκισμού» που δεν ήταν ασύνδετα με τον τρόπο λειτουργίας ορισμένων εργατικών σωματείων.
Ηδη, από την επομένη των εκλογών η Ελλάδα θα είναι ίσως περισσότερο αγνώριστη, όποιο κι αν είναι το αποτέλεσμα. Το οικονομικό περιβάλλον και οι προοπτικές θα βαρύνονται από την οικονομία του τρόμου. Με τα οικονομικά μας πολλοί ειδικοί και μη ασχολήθηκαν τα τελευταία χρόνια και νομίζω ότι σχεδόν όλα έχουν ειπωθεί. Στο άρθρο αυτό θα ήθελα να θέσω ένα - δυο σημεία που ίσως κάτω από ορισμένες συνθήκες να έχουν σοβαρές επιπτώσεις στην πορεία της χώρας.
Ηδη, από την επομένη των εκλογών η Ελλάδα θα είναι ίσως περισσότερο αγνώριστη, όποιο κι αν είναι το αποτέλεσμα. Το οικονομικό περιβάλλον και οι προοπτικές θα βαρύνονται από την οικονομία του τρόμου. Με τα οικονομικά μας πολλοί ειδικοί και μη ασχολήθηκαν τα τελευταία χρόνια και νομίζω ότι σχεδόν όλα έχουν ειπωθεί. Στο άρθρο αυτό θα ήθελα να θέσω ένα - δυο σημεία που ίσως κάτω από ορισμένες συνθήκες να έχουν σοβαρές επιπτώσεις στην πορεία της χώρας.
Αναφέρομαι κυρίως στις απότομες διαταράξεις των κοινωνικών ισορροπιών που συμβαίνουν ή ακολουθούν τις βαθιές οικονομικές κρίσεις. Πώς δηλαδή θα αντιδράσουν οι πολίτες, και μάλιστα κάποιες ιδιαίτερες ομάδες, στη σκληρή, παρατεταμένη οικονομική δυσπραγία; Πώς θα προσδιορίσουμε τα σημεία πέραν των οποίων η πίεση ανοίγει δρόμους επικίνδυνης ανομίας και ανισορροπίας; Ετσι, το ερώτημα που θέτω είναι απλό: Οταν αυτή η περιπέτεια θα πλησιάζει προς το τέρμα της, ποιοι θεσμοί, ποιες κοινωνικές και προσωπικές συμπεριφορές θα έχουν αλλάξει, θα έχουν καταστεί ανενεργές; θεωρώ επομένως πρόβλημα προτεραιότητος, η ερευνητική κοινότητα του τόπου να καταπιαστεί χωρίς χρονοτριβές με το θέμα.
Είναι κατεπείγον, τα πολιτικά κόμματα, η κυβέρνηση, τα πανεπιστήμια να φωτίσουν με εναλλακτικές υποθέσεις τι θα μπορούσαμε να κάνουμε από τώρα ώστε να διαχειριστούμε τις πιο ακραίες από τις αναδυόμενες εκρήξεις. Ερευνητικές ομάδες από οικονομολόγους, κοινωνιολόγους, ψυχολόγους, θεολόγους, ιστορικούς πρέπει να σχηματισθούν για εντατική μελέτη του προβλήματος. Είναι δυνατόν π.χ. να μιλάμε για αναβάθμιση της Παιδείας χωρίς να τίθενται τέτοια ερωτήματα; Το ίδιο θα μπορούσα να πω και για τα επερχόμενα αδιέξοδα στον χώρο της δημόσιας Υγείας και της ευρύτερης Πρόνοιας. Ολα αυτά γίνονται ακόμη πιο πολύπλοκα αν σε αυτό το περιβάλλον προσθέσουμε και τη σοβαρή κοινωνική αλλαγή που έχει προκαλέσει το μεταναστευτικό. Στα περιθώρια της κοινωνίας ζει και λειτουργεί τώρα ένας δυσανάλογος αριθμός μεταναστών με τις δικές του αγωνίες, με τη δική του σχέση με το οικονομικό και κοινωνικό περιβάλλον. Με ανησυχεί που η Ελλάδα, ενώ δεν βαδίζει σε μια ομαλή πορεία, δεν προετοιμάζεται για τις επιπτώσεις που θα εμφανισθούν π.χ. το 2020 ή το 2025. Πού θα βρίσκεται τότε το σημείο ισορροπίας και πώς θα επηρεάζει τη λειτουργία της κοινωνίας; Τι σοβαρά προβλήματα θα έχουμε να αντιμετωπίσουμε; Μια από τις αδυναμίες που ιστορικά χαρακτηρίζουν την οικονομική μας πολιτική είναι ότι αυτή είναι κατά κανόνα «πολιτική εκ των υστέρων». Εκτός αν βέβαια επιδιώκεται εξαρχής η προώθηση «συμφερόντων». Εδώ, ταιριάζει αυτό που έλεγε ο Τζον Γούντεν, όπως το μεταφέρει στις Προεκτάσεις των «Νέων» της 24ης Απριλίου ο Γιώργος Λακόπουλος «...η αποτυχία της προετοιμασίας είναι η προετοιμασία της αποτυχίας». Πόσο πολύ αυτό ισχύει για την προετοιμασία και την εκτέλεση της οικονομικής μας πολιτικής.
Αδαμάντιος Πεπελάσης
Είναι κατεπείγον, τα πολιτικά κόμματα, η κυβέρνηση, τα πανεπιστήμια να φωτίσουν με εναλλακτικές υποθέσεις τι θα μπορούσαμε να κάνουμε από τώρα ώστε να διαχειριστούμε τις πιο ακραίες από τις αναδυόμενες εκρήξεις. Ερευνητικές ομάδες από οικονομολόγους, κοινωνιολόγους, ψυχολόγους, θεολόγους, ιστορικούς πρέπει να σχηματισθούν για εντατική μελέτη του προβλήματος. Είναι δυνατόν π.χ. να μιλάμε για αναβάθμιση της Παιδείας χωρίς να τίθενται τέτοια ερωτήματα; Το ίδιο θα μπορούσα να πω και για τα επερχόμενα αδιέξοδα στον χώρο της δημόσιας Υγείας και της ευρύτερης Πρόνοιας. Ολα αυτά γίνονται ακόμη πιο πολύπλοκα αν σε αυτό το περιβάλλον προσθέσουμε και τη σοβαρή κοινωνική αλλαγή που έχει προκαλέσει το μεταναστευτικό. Στα περιθώρια της κοινωνίας ζει και λειτουργεί τώρα ένας δυσανάλογος αριθμός μεταναστών με τις δικές του αγωνίες, με τη δική του σχέση με το οικονομικό και κοινωνικό περιβάλλον. Με ανησυχεί που η Ελλάδα, ενώ δεν βαδίζει σε μια ομαλή πορεία, δεν προετοιμάζεται για τις επιπτώσεις που θα εμφανισθούν π.χ. το 2020 ή το 2025. Πού θα βρίσκεται τότε το σημείο ισορροπίας και πώς θα επηρεάζει τη λειτουργία της κοινωνίας; Τι σοβαρά προβλήματα θα έχουμε να αντιμετωπίσουμε; Μια από τις αδυναμίες που ιστορικά χαρακτηρίζουν την οικονομική μας πολιτική είναι ότι αυτή είναι κατά κανόνα «πολιτική εκ των υστέρων». Εκτός αν βέβαια επιδιώκεται εξαρχής η προώθηση «συμφερόντων». Εδώ, ταιριάζει αυτό που έλεγε ο Τζον Γούντεν, όπως το μεταφέρει στις Προεκτάσεις των «Νέων» της 24ης Απριλίου ο Γιώργος Λακόπουλος «...η αποτυχία της προετοιμασίας είναι η προετοιμασία της αποτυχίας». Πόσο πολύ αυτό ισχύει για την προετοιμασία και την εκτέλεση της οικονομικής μας πολιτικής.
Αδαμάντιος Πεπελάσης
Γενικός διευθυντής του Ιδρύματος Μελετών Λαμπράκη, τ. διοικητής της Αγροτικής και Εμπορικής Τραπέζης και τ. πρόεδρος του Ιδρύματος Ελληνικού Πολιτισμού.
''ΒΗΜΑ''
29-4-2012