Το Ισραήλ που γνώρισα

Photo: Γιάννης Κόντος

Αυτά τα τραγικά που συμβαίνουν αυτές τις μέρες στη Λωρίδα της Γάζας, δεν θα μπορούσαν να συμβούν χωρίς τη νομιμοποίηση και την υποστήριξη της ισραηλινής κυβέρνησης από την ίδια της την κοινή γνώμη. Τι είναι όμως αυτό που οδηγεί την πλειοψηφία των ισραηλινών πολιτών στη στήριξη της απροκάλυπτης επίθεσης και εγκληματικής σφαγής πεντακοσίων (μέχρι την ώρα που γράφονται οι γραμμές αυτές) Παλαιστινίων, κυρίως αμάχων και μικρών παιδιών, την καταστροφή σπιτιών, την έλλειψη νερού, φαρμάκων και ηλεκτρισμού, βυθίζοντας έναν ολόκληρο φτωχό λαό σε μία ανείπωτη τραγωδία; Ολοκληρωμένη απάντηση στο ερώτημα αυτό δεν έχω, έχω όμως μια εικόνα της κοινωνίας του Ισραήλ, από προηγούμενες επισκέψεις μου εκεί.

Για πρώτη φορά βρέθηκα στο Ισραήλ πριν από εικοσιπέντε-τριάντα χρόνια. Από τότε ξαναπήγα 6-7 φορές, πάντα για δουλειά, με τελευταία φορά πριν ένα χρόνο, περαστικός προς και από την Ραμάλα, πρωτεύουσα της Παλαιστίνης. Τα πρώτα μου συναισθήματα, ένας μεγάλος θαυμασμός για το τι έχουν καταφέρει αυτοί οι άνθρωποι. Όταν περνάς με το αυτοκίνητο μέσα από την άνυδρη έρημο και βλέπεις τεράστιες εκτάσεις με εσπεριδοειδή εντυπωσιάζεσαι. Το ίδιο εντυπωσιάζεσαι και από το τεχνολογικό και επιστημονικό τους επίπεδο. Σε ένα από τα ταξίδια μου φιλοξενήθηκα στο Weissman Institute, το μεγαλύτερο ερευνητικό ινστιτούτο της χώρας, μέσα σ’ ένα τεράστιο πάρκο. Ένα MIΤ εκτός ΗΠΑ, με νομπελίστες ερευνητές και έρευνες αιχμής. Και πάλι εντυπωσιασμός και θαυμασμός.

Όμως, σε όλα μου αυτά τα ταξίδια, μετά τις δύο τρεις πρώτες ημέρες θαυμασμού, με κυρίευε ένα έντονο συναίσθημα να φύγω. Να φύγω από αυτήν τη χώρα όπου όλα και όλοι γυρίζουν γύρω από τον άξονά της. Δεν υπάρχει, γι’ αυτούς, τίποτε και κανένας άλλος. Από την τηλεόραση μέχρι τον απλό συνάδελφο, όλοι και όλα μιλούν με υπερηφάνεια για το Ισραήλ και τα επιτεύγματά του. Όλοι, ακόμη και οι new left, θεωρούν, κι ας μην το λένε ξεκάθαρα, ότι αποτελούν  τον περιούσιο λαό επί της γης. Η γη και το κράτος που ιδρύθηκε, το 1948, πάνω σε αυτήν, δεν είναι τίποτε άλλο παρά διόρθωση λαθών της Ιστορίας, τα οποία η ανθρωπότητα και οι μεγάλες δυνάμεις είχαν χρέος να αποκαταστήσουν.

Αυτός ο κοινωνικός αυτισμός σου δημιουργεί μια καταπιεστική ατμόσφαιρα από την οποία θέλεις να γλιτώσεις. Θέλεις να φωνάξεις «εκεί έξω υπάρχει και ένας άλλος κόσμος». Θα αναφέρω δύο χαρακτηριστικά παραδείγματα:

Κατά την επίσκεψή μου στο Weissman Institute, οι διοργανωτές είχαν προβλέψει ένα διήμερο φιλοξενίας. Επίσκεψη με πούλμαν και οδηγό-ξεναγό στην Ιερουσαλήμ την πρώτη μέρα, και επίσκεψη στη Νεκρά Θάλασσα τη δεύτερη. Είχα επισκεφθεί ξανά την Ιερουσαλήμ και με είχε γοητεύσει. Με περίμενε όμως μια έκπληξη. Επισκεφθήκαμε αποκλειστικά εβραϊκούς ιερούς χώρους, τον Ναό του Σολομώντος, το μουσείο Ιστορίας της Ιερουσαλήμ και τον τάφο του Βασιλιά Δαβίδ, το τείχος των δακρύων. Ο οδηγός-ξεναγός κατάφερε να μην αναφέρει ούτε μία φορά ότι η πόλη αυτή είναι η ιερή πόλη και δύο άλλων μεγάλων θρησκειών, του χριστιανισμού και του μωαμεθανισμού. Κουβέντα, ούτε καν για την ύπαρξή τους! Το μεσημέρι γεύμα σε ένα κιμπούτς και το βράδυ δείπνο στο Τελ-Αβίβ  από τον δήμαρχο της πόλης. Σούπερ φιλοξενία, πλην όμως καταπιεστική. Τη δεύτερη μέρα, αντί για την επίσκεψη της Νεκράς Θάλασσας, προτίμησα να σεργιανίσω μόνος μου στη μαγική ατμόσφαιρα της παλιάς πόλης.

Κάπου στο 2008, αν δεν κάνω λάθος, μετά από αντίστοιχη σφαγή Παλαιστινίων, είχε ξεσηκωθεί ολόκληρος ο (λεγόμενος) πολιτισμένος κόσμος και είχε καταδικάσει τις ενέργειες αυτές. Στο πλαίσιο αυτό μία ομάδα βρετανών επιστημόνων είχε κυκλοφορήσει μια διαμαρτυρία-καταδίκη προτρέποντας τους ευρωπαίους επιστήμονες και ερευνητές να τη συνυπογράψουν. Στην ίδια κείμενο ζητούσαν από την Ευρωπαϊκή Ένωση να μην επιτρέψει, επί ένα έτος, τη συμμετοχή ισραηλινών επιστημονικών ομάδων σε ευρωπαϊκά προγράμματα. Το κείμενο αυτό το προσυπέγραψα. Μέσα σε πολύ λίγες ημέρες, λαβαίνω e-mail από δύο συναδέλφους μου του ωκεανογραφικού ινστιτούτου της Χάιφας, με τους οποίους είχα συνεργασία -και μάλιστα ο ένας με είχε φιλοξενήσει κάποια φορά δύο μέρες στο σπίτι του- με υβριστικό περιεχόμενο. Ότι είμαι προδότης, ότι πώς τόλμησα και υπέγραψα το κείμενο, ότι είμαι «μπήξε-δείξε», και ότι δεν θέλουν να έχουν πια καμία σχέση μ’ εμένα! Σκεφτείτε πώς λειτούργησε το σύστημα «ενημέρωσης» (το οποίο δεν αμφιβάλλω πως λειτουργεί και τώρα)! Σε χρόνο μηδέν με εντόπισε, βρήκε τον επιστημονικό χώρο στον οποίο δραστηριοποιούμαι, βρήκε με ποιους είχα συνεργασία στο Ισραήλ, τους ειδοποίησε ανάλογα, και εκείνοι, στη συνέχεια, μου έστειλαν τα τρυφερά τους μηνύματα. Με τον ένα, που είναι μάλιστα ορθόδοξος εβραίος, τα ξαναβρήκαμε μετά από εξηγήσεις ότι δεν είχε τίποτε το προσωπικό η κίνησή μου παρά ήταν μια ανθρώπινη διαμαρτυρία, μαζί με χιλιάδες άλλους ευρωπαίους επιστήμονες, για τη σφαγή αθώων πολιτών. Και να σκεφτεί κανείς ότι η Βρετανίδα που ξεκίνησε την κίνηση αυτή, και οι πρώτοι που την υπέγραψαν, ήσαν εβραίοι…

Νομίζω πως τα παραπάνω δείχνουν την ατμόσφαιρα και τη νοοτροπία που επικρατεί στη χώρα αυτή και που αποτελεί νομιμοποιητικό στοιχείο στη βάρβαρη πολιτική που ασκεί η κυβέρνησή της. Υπάρχουν κάποιες φωνές που αντιδρούν, αποτελούν όμως σαφώς μειονότητα. Η πλειονότητα εκφράζεται, δυστυχώς, από τους ισραηλινούς κατοίκους που είδαμε στη τηλεόραση, να χειροκροτούν και να χοροπηδούν με ενθουσιασμό στη θέα των βομβαρδισμών στη Γάζα. 

Κρίμα, πολύ κρίμα, τόση δυστυχία.

ΑΛΕΚΟΣ ΛΑΣΚΑΡΑΤΟΣ

http://www.protagon.gr/?i=protagon.el.kosmos&id=35475