Γιασουχίρο Όζου :''Ταξίδι στο Τόκιο'' (1953)

(...)
Είναι μάλλον σίγουρο ότι το κοινό που έχει συνηθίσει στο τηλεοπτικό zapping δύσκολα θα βρει τον χρόνο να παρατηρήσει μια ταινία του Ozu. Αν δηλαδή κάποιος δει μερικές ενδιάμεσες σκηνές ή αν πιαστεί να βγάλει συμπεράσματα από τις πρώτες σκηνές είναι μάλλον βέβαιο ότι θα εγκαταλείψει την ταινία. Αν όμως αφεθεί στην ταινία, τότε θα διαπιστώσει ότι ο Ozu έχει την ικανότητα να σε «ρουφάει» μέσα στον κόσμο του. Μετά από αυτή την εμπειρία η παρακολούθηση κάθε επόμενης ταινίας του θα αναλογεί με τη χαρά μιας νέας συνάντησης με ένα πολύ αγαπητό πρόσωπο. Αρκεί κάποιος να «μπει» μέσα στον κόσμο του Ozu για να μην θέλει να «βγει».
(...)
Γιασουχίρο Όζου :''Ταξίδι στο Τόκιο'' (1953)
-Ελληνικοί υπότιτλοι


Thought Criminal



 Movie: “Tokyo Story”,''Tokyo Monogatari''
- Yasujiro Ozu 
-Το αδιαφιλονίκητο αριστούργημα του Οζου που φιγουράρει ανελλιπώς σε λίστες κριτικών με τις δέκα ταινίες όλων των εποχών.Η απλή ιστορία ενός ηλικιωμένου ζευγαριού που ξεκινά από την επαρχία για να επισκεφτεί τα παιδιά του στο Τόκιο για να αντιμετωπίσει τελικά τη δυσφορία τους, μετατρέπεται σε μια συγκλονιστική, υπόκωφα σπαρακτική ελεγεία πάνω στο πέρασμα του χρόνου και την αναπόφευκτη σύγκρουση ανάμεσα στο παλιό και το καινούριο.

- Με καταπληκτικό λυρισμό ο Όζου σκηνοθετεί ένα βαθιά ανθρώπινο δράμα, διεισδύοντας με αριστουργηματική τεχνική και σεβασμό στις ανθρώπινες σχέσεις παρουσιάζει σύγχρονες προβληματικές και μας κάνει να αισθανόμαστε άοπλοι από ερμηνευτικές όταν μπροστά στην απλότητα των μηνυμάτων που παρουσιάζει φανερώνεται η γύμνια της ''συνθετότητάς'' μας....

- Η φθορά των συναισθημάτων στο πέρασμα του χρόνου, το εφήμερο των ανθρώπινων πραγμάτων, οι προσδοκίες που διαψεύδονται, το χάσμα των γενεών που υψώνεται αμείλικτο, οι οικογενειακοί δεσμοί που ξεθωριάζουν, η ανέφικτη επικοινωνία, ο παλιός ευγενικός κόσμος που χάνεται μαζί με τους γέρους γονείς, η επιβολή ενός νέου μοντέλου ζωής, στο οποίο κυριαρχεί ο εγωκεντρισμός, η υστερική επιβεβαίωση της ατομικότητας και όπου ο χρόνος ποτέ δεν είναι αρκετός… Κι όλα αυτά μέσα από το γαλήνιο και ήρεμο βλέμμα της ακίνητης και χαμηλά τοποθετημένης κάμερας του Γιασουχίρο Όζου, σε μια ταινία, η ύπαρξη της οποίας και μόνο, ομορφαίνει τον κόσμο. Το ''Ταξίδι στο Τόκιο'' έχει «κρατημένο στασίδι» σ’ όλες τις λίστες που αφορούν στις 10 καλύτερες ταινίες στην ιστορία του κινηματογράφου.

Yπόθεση

Ένα ζευγάρι ηλικιωμένων, ο Χιραγιάμα Σουκίτσι και η σύζυγός του Τόμι, έρχονται από την επαρχία στο Τόκιο, με σκοπό να επισκεφθούν τα παιδιά τους. Αρχικά τους φιλοξενεί ο μεγάλος τους γιος Κόιτσι με τη γυναίκα του. Καθώς όμως γρήγορα ενοχλούνται από την παρουσία τους στο σπίτι, τους στέλνουν να φιλοξενηθούν στην κόρη τους Σιγκέ. Αυτή με την σειρά της τους «ξεφορτώνεται» και σε συμφωνία με τον αδελφό της τους «δωρίζουν» υποχρεωτικές διακοπές στα λουτρά του Ατάμι. Όμως εκεί υπάρχει πολυκοσμία και θόρυβος και οι δύο ηλικιωμένοι δεν μπορούν να ησυχάσουν. Επιστρέφουν λοιπόν στο Τόκιο, αναζητώντας ένα κατάλυμα για να περάσουν το βράδυ. Το μοναδικό πρόσωπο που ενδιαφέρεται γι’ αυτούς, τους συμπεριφέρεται με ευγένεια και καλοσύνη και τελικά τους φιλοξενεί, όχι από υποχρέωση αλλά επειδή το νιώθει πραγματικά, είναι η Νορίκο, η γυναίκα του γιου τους που χάθηκε στον πόλεμο. Όταν επιστρέφουν σπίτι τους, η Τόμι αρρωσταίνει και ύστερα από λίγο καιρό πεθαίνει. Μετά την κηδεία, η μόνη που μένει για να κάνει συντροφιά στο γέρο πατέρα είναι η Νορίκο. 






ΣΧΕΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ-ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ

  1. 

''TOKYO STORY'' (1953) του Γιασουχίρο Όζου 

 Σκηνοθεσία:
 Γιαζουχίρο Όζου 
Σενάριο: Κόνγκο Νόγκα 
Παίζουν: Tσίσου Ρίου, Τσιέκο Χιγκασιγιάμα, Χαρούκο Σουγκιμούρα, Σετσούκο Χάρα 
Γλώσσα: Ιαπωνικά 
Διάρκεια: 143′

[Είδαμε με ποιόν τρόπο η κλασσική χολιγουντιανή προσέγγιση του κινηματογράφου δημιούργησε ένα υφολογικό σύστημα (τη «συνέχεια») για να εδραιώσει και να διατηρήσει έναν σαφή χώρο και χρόνο. Το σύστημα συνέχειας είναι ένα συγκεκριμένο σύνολο κατευθυντήριων γραμμών τις οποίες μπορεί να ακολουθήσει ένας κινηματογραφιστής. Ορισμένοι κινηματογραφιστές, όμως, δεν χρησιμοποιούν το σύστημα συνέχειας.
Ενδέχεται να επιδεικνύουν τις κατευθυντήριες γραμμές παραβιάζοντας τες, όπως κάνει ο Γκοντάρ στο Με κομμένη την ανάσα, δημιουργώντας μια χαλαρά δομημένη, ζωντανή ταινία. Ή μπορούν να αναπτύξουν ένα σύνολο εναλλακτικών κατευθυντήριων γραμμών —τουλάχιστον εξίσου αυστηρό με εκείνο του Χόλιγουντ  το όποιο τους επιτρέπει να κάνουν ταινίες πού είναι αρκετά διαφορετικές από τις κλασικές.
Ένας τέτοιος κινηματογραφιστής είναι ο Γιασουζίρο Όζου. Ο τρόπος πού προσεγγίζει τη δημιουργία ενός αφηγήματος διαφέρει από εκείνον πού χρησιμοποιείται σε πιο κλασικές ταινίες όπως το Κορίτσι της Παρασκευής ή η Ταχυδρομική άμαξα. Αντί να καθιστά τα αφηγηματικά συμβάντα κεντρική οργανωτική αρχή, ο Όζου τείνει να αποκεντρώνει κάπως το αφήγημα. Το αποτέλεσμα είναι πώς οι χωρικές και χρονικές δομές αναδεικνύονται και δημιουργούν το δικό τους ξεχωριστό ενδιαφέρον.
Το Ταξίδι στο Τόκιο, η πρώτη ταινία του Όζου πού έκανε ιδιαίτερη εντύπωση στη Δύση, προσφέρει μια διαφωτιστική εισαγωγή σε μερικές χαρακτηριστικές κινηματογραφικές στρατηγικές του Όζου. Το Ταξίδι στο Τόκιο παρουσιάζει την απλή αφήγηση με θέμα ένα ηλικιωμένο ζευγάρι από την επαρχία, πού επισκέπτεται τα ενήλικα παιδιά του στο Τόκιο μόνο και μόνο για να νιώσουν κι οι δυο γονείς ότι τα παιδιά τους φέρονται σαν να είναι ενοχλητικός μπελάς. Η αφήγηση είναι γαλήνια και στοχαστική, το ύφος του Όζου, ωστόσο, δεν συμμορφώνεται απλώς με κάποιο χαρακτηριστικά πνευματικό γιαπωνέζικο σύστημα κινηματογράφησης. Πράγματι, η μη κλασική προσέγγιση του προκάλεσε την ίδια αμηχανία στους Ιάπωνες κινηματογραφιστές και κριτικούς, όπως και στο κοινό της Δύσης. Δημιουργώντας μια συστηματική εναλλακτική μέθοδο διαμόρφωσης των χωρικών και χρονικών σχέσεων, ο Όζου επιδίωξε να απασχολήσει βαθύτερα την προσοχή του θεατή. Ενώ στο Χόλιγουντ το ύφος υπόκειται στην αφήγηση, ο Όζου το καθιστά έναν ίσο εταίρο]
[Bordwell & Thompson]

bordwell-ex.jpg
bordwell-ex.jpg

Ένα ηλικιωμένο ζευγάρι αποφασίζει να κάνει ένα ταξίδι στο Τόκιο για να επισκεφτεί τα παιδιά του: τον γιατρό γιο τους και την κόρη τους, που διευθύνει ένα κομμωτήριο. Ομως, τα απασχολημένα με τις δουλειές τους παιδιά, τους στέλνουν, για να τους ξεφορτωθούν, σ’ ένα θέρετρο. Απογοητευμένοι, οι γονείς επιστρέφουν στο Τόκιο, αφού πρώτα η μητέρα περάσει τη νύχτα της με τη χήρα γυναίκα του δεύτερου, νεκρού γιου της, ενώ ο πατέρας μεθάει μαζί με παλιούς φίλους. Τελικά, η μόνη που δείχνει να ενδιαφέρεται πραγματικά για τους γονείς και να τους προσφέρει την αγάπη που αναζητούν είναι η χήρα νύφη τους.
Σε επανέκδοση μια αριστουργηματική, συγκινητική ταινία γύρω από τις οικογενειακές σχέσεις και την έλλειψη ανθρώπινης επαφής σε μια αποξενωμένη κοινωνία. Από τα μεγάλα αριστουργήματα του Ιάπωνα Γιασουτζίρο Όζου, ενός από τους τρεις, μαζί με τον Κουροσάβα και τον Μιζογκούτσι, μεγάλους σκηνοθέτες του ιαπωνικού κινηματογράφου.
Εκείνο που ενδιαφέρει τον Όζου είναι η διάλυση της οικογένειας. Διάλυση που παρουσιάζει μ’ ένα διακριτικό αλλά σίγουρο τρόπο, με τόνους χαμηλούς, υποβάλλοντας αυτό που θέλει. Ο Όζου σκιαγραφεί με ηρεμία, αλλά και δύναμη τη σχέση ανάμεσα στους γονείς και τα παιδιά, τονίζοντας τη μοναξιά του ζευγαριού, αλλά και γενικότερα τη θλίψη που δημιουργείται μέσα απ’ αυτή, και την έλλειψη ανθρώπινης επαφής. Πίσω από τις λιτές, όμορφες εικόνες του, και πέρα από τη συγκεκριμένη κοινωνική κριτική, υπάρχει μια βαθιά ηθική τοποθέτηση από μέρους του, μια ανθρώπινη, πέρα για πέρα γήινη, φιλοσοφία, που σπάνια συναντάμε σε κινηματογραφικό έργο. Μια ταινία-σταθμός, όχι μόνο για τον ιαπωνικό, αλλά και γενικότερα για τον παγκόσμιο κινηματογράφο, που βλέπεται και ξαναβλέπεται με την ίδια πάντα συγκίνηση.

ozu-yasujiro


ozu-yasujiro

Γιαζουχίρο Όζου 
(Yasujiro Ozu 12/12/1903 – 12/12/1963)

Γεννήθηκε στο Τόκιο το 1903. Έζησε εργένης όλη του τη ζωή μαζί με τη μητέρα του, η οποία πέθανε λίγους μήνες πριν από τον γιο της. Στη ηλικία των 10 ετών η μητέρα του, τον έστειλε μαζί με τα αδέρφια του να ζήσουν με τον πατέρα τους στη πόλη Ματζουτζάκα. Από μαθητής άφηνε τα μαθήματα και έτρεχε στους κινηματογράφους να παρακολουθήσει αμερικανικές ταινίες. Για ένα μικρό διάστημα εργάστηκε ως δάσκαλος ώσπου το 1923 επιστρέφει στο Τόκιο και προσλαμβάνεται από τα στούντιο Shockiku αρχικά σαν βοηθός οπερατέρ και πολύ γρήγορα σαν βοηθός σκηνοθέτη. Την πρώτη του ταινία την κάνει το 1927. Από αυτήν την εποχή ξεκινάει και η συνεργασία του με τον σεναριογράφο που έμελλε να τον ακολουθήσει (με λίγα διαλείμματα) σε όλη του τη ζωή, τον Kogo Noda. Άλλωστε και ο Ozu, όπως και τόσοι άλλοι σημαντικοί σκηνοθέτες, ήθελε να δουλεύει με τους ίδιους συνεργάτες, ηθοποιούς και συνεργείο. Μέχρι το 1930 ο Yasujiro Ozu κάνει διάφορες ταινίες που του παραγγέλνει το στούντιο στο οποίο εργάζεται, αλλά μόνον από το 1931 ασχολείται με μια πιο προσωπική κινηματογραφική γραφή. Οι ταινίες της δεκαετίας 1930-1940 σημαδεύουν το ξεκίνημα της προσωπικής του θεματολογίας και του ιδιαίτερου ύφους του. Ο Yasujiro Ozu μένει για καιρός πιστός στον βωβό κινηματογράφο, αν σκεφτούμε ότι η πρώτη του ομιλούσα ταινία (“Ο μοναχογιός”) γυρίστηκε το 1936, ενώ η πρώτη γιαπωνέζικη ομιλούσα χρονολογείται από το 1931. To 1937 κατατάσσεται στον Ιαπωνικό στρατό και για δύο χρόνια υπηρετεί στην Κίνα. Το 1943 ξανακαλείται στον Ιαπωνικό Στρατό υπηρετώντας αυτή την φορά στην υπηρεσία της προπαγάνδας. Βλέπει πάλι πάρα πολύ αμερικάνικο κινηματογράφο και όπως έχει πει ο ίδιος η αγαπημένη του ταινία ήταν “Ο Πολίτης Κέιν” του Όρσεν Γουέλς. Μετά τον πόλεμο ο Ozu απομακρύνεται περισσότερο από τις επιρροές του αμερικανικού κινηματογράφου, αναπτύσσει ένα πιο προσωπικό κινηματογραφικό ύφος, καλλιεργεί τη θεματολογία του και κάνει ακόμα πιο λιτή την γραφή του. Η πρώτη του σημαντική μεταπολεμική ταινία (και από τις καλύτερές του γενικώς) είναι το “Τέλος της άνοιξης”, που από τους ίδιους τους Ιάπωνες χαρακτηρίστηκε σαν το πιο γιαπωνέζικο φιλμ που είχε γίνει ποτέ. Με τα χρόνια ο παραγωγικός ρυθμός του Ozu μειώνεται, αλλά η ποιότητα κινείται πια σε εξαιρετικώς υψηλά επίπεδα (“Tokyo Story”, “Άνθη της ισημερίας”, “Τέλος του φθινοπώρου”, “Ένα φθινοπωρινό απόγευμα” κ.ά.). Τα θέματα των ταινιών του Ozu αναφέρονται στις σχέσεις που αναπτύσσονται μέσα στις οικογένειες. Στους γάμους, στους θανάτους, στις αμηχανίες, στα αδιέξοδα. Στους πατέρες ή στις μητέρες με τους γιους ή με τις κόρες. Το πλαίσιο της πλοκής είναι συνήθως αστικές οικογένειες, εκεί όπου δεν παρεισφρύουν εξωγενή στοιχεία, όπως π.χ. η έσχατη φτώχεια, στοιχεία που επηρεάζουν και αλλοιώνουν τις συναισθηματικές συγκρούσεις. Ο Ozu διεισδύει σε βάθος, χωρίς όμως να καταφεύγει σε δραματοποιήσεις που να στηρίζονται είτε στην πλοκή είτε στον κινηματογραφικό χειρισμό της. Ουδέποτε ταινίες με τόσο αυτονόητα θέματα και με τόσο φαινομενικά απλό χειρισμό έχουν καταφέρει να συγκινούν σε τόσο υψηλό βαθμό, όπως οι ταινίες του Yasujiro Ozu. Αυτό μάλιστα το επιτυγχάνουν με έναν υπόγειο και διακριτικό τρόπο. Παρασέρνουν τον θεατή με εικόνες απλής καθημερινότητας και τον οδηγούν σε μιαν απροσδόκητη κορύφωση, στην οποία όμως παίζουν πρωτεύοντα ρόλο αυτές ακριβώς οι φαινομενικά απλές καθημερινές εικόνες που στην αρχή της ταινίας πέρασαν απαρατήρητες. Αυτό επιτυγχάνεται με τον θαυμάσιο και ελεγχόμενο ρυθμό που δίνει ο Ozu στις ταινίες του. Αρχή-αρχή «μπαίνουν» οι χαρακτήρες και ακολουθούν μικρές παράλληλες ιστορίες που μας πλησιάζουν και μας απομακρύνουν από το κεντρικό θέμα, μέχρι που να έρθουν όλες να «δέσουν» και να αποκαλυφθεί στο τέλος η σημασία κάθε μικρής φράσης ή μεμονωμένης σκηνής. Το υπέροχο τέλος των ταινιών του είναι αυτό που προσδίδει στις προηγούμενες σκηνές την ακριβή σημασία τους. Είναι μάλλον σίγουρο ότι το κοινό που έχει συνηθίσει στο τηλεοπτικό zapping δύσκολα θα βρει τον χρόνο να παρατηρήσει μια ταινία του Ozu. Αν δηλαδή κάποιος δει μερικές ενδιάμεσες σκηνές ή αν πιαστεί να βγάλει συμπεράσματα από τις πρώτες σκηνές είναι μάλλον βέβαιο ότι θα εγκαταλείψει την ταινία. Αν όμως αφεθεί στην ταινία, τότε θα διαπιστώσει ότι ο Ozu έχει την ικανότητα να σε «ρουφάει» μέσα στον κόσμο του. Μετά από αυτή την εμπειρία η παρακολούθηση κάθε επόμενης ταινίας του θα αναλογεί με τη χαρά μιας νέας συνάντησης με ένα πολύ αγαπητό πρόσωπο. Αρκεί κάποιος να «μπει» μέσα στον κόσμο του Ozu για να μην θέλει να «βγει». Οι ταινίες του Ozu, ίσως επειδή κρίθηκαν υπερβολικά ιαπωνικές, άργησαν να προβληθούν στη Δύση, όπου άρχισαν να προβάλλονται (με πρώτη το “Tokyo Story”) σχεδόν δέκα χρόνια μετά τον θάνατό του. Η επιρροή του όμως πάνω σε μερικούς σημαντικούς σύγχρονους σκηνοθέτες υπήρξε μεγάλη και ιδιαίτερα στον Jim Jarmusch και στον Wim Wenders, ο οποίος του αφιέρωσε και μια ντοκουμενταρίστικη ταινία του, το “Tokyo Ga” (1985). Όπως άλλωστε παρατηρεί ο ίδιος σε αυτήν την ταινία, οι ταινίες του Ozu αποτελούνται από ατόφιες σκηνές αλήθειας, που είναι αναμφίβολο αν θα μπορέσουμε να ξαναδούμε σε εποχές, όπως η δική μας, βομβαρδισμένες από καταιγισμό «ψεύτικων» εικόνων. Στο ντοκιμαντέρ αυτό έχουμε την τύχη να δούμε τον αιώνιο πρωταγωνιστή του Ozu, τον Chisu Ryu, σε μεγάλη ηλικία, να μιλάει με απεριόριστο σεβασμό και αγάπη για τον δάσκαλό του, από τον οποίο τον χώριζε μόνον ένας χρόνος ηλικίας, και να ομολογεί πως του οφείλει ό,τι είναι και ό,τι έκανε. Μάλιστα ο Wenders μας έχει λίγο πριν ομολογήσει πως τρέφει για τον Ryu τον μεγαλύτερο δυνατό σεβασμό και θαυμασμό για ηθοποιό. Στην ίδια ταινία υπάρχει και ένα εξαιρετικά συγκινητικό απόσπασμα συνέντευξης με τον βασικό οπερατέρ του Ozu, τον Atsuta, που ομολογεί και αυτός την αφοσίωσή του στον δάσκαλο. Το αξιοπερίεργο και θλιβερό είναι ότι ο Ryu με λύπη προσθέτει πως αν τον αναγνωρίζουν στον δρόμο οφείλεται στη συμμετοχή του σε ένα τηλεοπτικό σήριαλ, μια και κανείς από το ευρύ κοινό στην Ιαπωνία δεν μοιάζει να γνωρίζει ή να θυμάται τον Ozu. Πέθανε την ημέρα των γενεθλίων του. Ήταν 60 ετών.

Φιλμογραφία 

1962 Ένα φθινοπωρινό απόγευμα
 1961 Το φθινόπωρο της οικογένειας Kohayagawa 
1960 Τέλος του φθινοπώρου 
1959 Καλημέρα 
1959 Χορταράκια στον άνεμο
 1958 Άνθη της ισημερίας 
1957 Ηλιοβασίλεμα στο Tokyo 
1956 Αρχή της άνοιξης 
1953 Tokyo story 
1952 Η γεύση του πράσινου τσαγιού μετά το ρύζι 
1951 Αρχή του καλοκαιριού 
1950 Οι αδελφές Munekata
 1949 Τέλος της άνοιξης 
1948 Μια κότα στον άνεμο 
1947 Το αρχείο ενός σπιτονοικοκύρη
 1942 Ήταν ένας πατέρας 
1941 Αδελφοί και αδελφές της οικογένειας Toda 
1937 Τι ξέχασε η κυρία 1936 Το κολέγιο είναι ωραίο μέρος 
1936 Kagamijishi 
1936 O μοναχογιός 
1935 Μια αθώα κοπέλα 
1935 Ένα πανδοχείο στο Tokyo 
1934 Μια μητέρα πρέπει να αγαπιέται 
1934 Η ιστορία με τα χορταράκια στον άνεμο 
1933 Γυναίκα του Tokyo 
1933 Ένα καπρίτσιο
 1933 Μαχόμενη γυναίκα
 1932 Γεννήθηκα, αλλά… 
1932 Η άνοιξη έρχεται από τις γυναίκες 
1932 Πού είναι τώρα τα όνειρα της νιότης;
 1932 Μέχρι την προσεχή μας συνάντηση 
1931 Η κυρία και ο γενειοφόρος 
1931 Η χορωδία του Tokyo 
1931 Οι δυστυχίες της ομορφιάς 
1930 Μια εισαγωγή στον γάμο 
1930 Απέτυχα, αλλά… 
1930 Περπάτα χαρούμενα 
1930 Η τύχη ακούμπησε τα πόδια μου 
1930 Το εκδικητικό πνεύμα του έρωτα 
1930 Η σύζυγος μιας νύχτας
 1930 Δεσποινίς 
1929 Ένα τίμιο αγόρι 
1929 Η ζωή ενός υπαλλήλου 
1929 Φίλοι στη μάχη 
1929 Mέρες της νιότης 
1929 Το βουνό των θησαυρών 
1929 Αποφοίτησα, αλλά… 
1928 Όνειρα της νιότης 
1928 Ένα όμορφο σώμα 
1928 Ένα ζευγάρι μετακομίζει 
1928 Η κολοκύθα 
1928 Μια χαμένη γυναίκα 
1927 Το σπαθί της τιμωρίας

Πηγή: 
Κινηματογραφική Λέσχη Γυθείου

tokyo_story 1 













2.

TOKYO MONOGATARI 
– Τόκιο στόρι 1953 (Yasujiro Ozu)

Μια από τις σπουδαιότερες ταινίες όλων των εποχών. Μια θαυμάσια επίδειξη τέχνης, διορατικότητας και ευαισθησίας, που κατάφερε να συλλάβει την ουσία της μεταπολεμικής Ιαπωνίας, βοήθησε να χαρακτηριστεί ο Ozu ως ένας από τους μεγαλύτερους σκηνοθέτες του κόσμου και μαζί με τους Kurosawa – Mizoguchi να αποτελέσουν τους ογκόλιθους του ιαπωνικού κινηματογράφου. Χρονικά τοποθετημένο οχτώ χρόνια μετά τη λήξη του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου, το Tokyo Story διηγείται την επίσκεψη ενός ηλικιωμένου ζευγαριού στα παιδιά τους, που διαμένουν με τις οικογένειές τους στο Τόκιο. Εκεί όμως θα αντιμετωπίσουν την αδιαφορία, την αγνωμοσύνη και τον εγωισμό, ειδικά όταν θα τους στείλουν να μείνουν σε ένα ξενοδοχείο ενός τουριστικού θέρετρου, με αποτέλεσμα να υποχρεωθούν να γυρίσουν στο χωριό τους, πληγωμένοι και πικραμένοι. Τότε όμως τους περιμένει μια μεγαλύτερη τραγωδία: η ηλικιωμένη γυναίκα πεθαίνει από άγνωστη αιτία και η ταινία εμβαθύνει σε μια ιδιαίτερα συγκινητική μελέτη για την θνητότητα. Ελεγειακή ιστορία απογοήτευσης και μεταβαλλόμενων αξιών, η οποία αποφεύγει περίτεχνα το μελόδραμα και δίνει περισσότερη έμφαση στην εικόνα για να προκαλέσει το αίσθημα του θεατή, παρά στα λεγόμενα των ηθοποιών. Η κινηματογραφική γλώσσα του Ozu είναι ως συνήθως εξόχως λιτή και απέριττη. Το πρωταγωνιστικό ζευγάρι των ηλικιωμένων είναι πλασμένο με πολύ αγάπη, που προδίδει και την εύνοια του σκηνοθέτη στις αξίες και παραδόσεις της Ιαπωνίας. Η αναπτυσσόμενη εκσυγχρόνιση της Ιαπωνικής βιομηχανίας μετά τον 2ο ΠΠ που λειτούργησε σε βάρος της εθνικής της ταυτότητας, είναι παρούσα στο Tokyo Story και παρουσιάζεται μέσω εισαγωγικών πλάνων που απεικονίζουν φουγάρα εργοστασίων. Σκοπό τους έχουν να προσανατολίσουν τον θεατή ως προς τον κινηματογραφικό χώρο που εκτυλίσσεται το όλο δράμα. Άλλο ένα στοιχείο που τονίζει την εξασθένηση των παραδόσεων στον βωμό του κέρδους, είναι και η διαφορά στην ενδυματολογία των δύο γενεών. Οι γονείς φορούν τα παραδοσιακά κιμονό και τα παιδιά τους δυτικού τύπου ρουχισμό. Ο σκηνοθέτης οικειοποιείται μια πολύ ιδιόμορφη τεχνική. Δεν υπάρχει κίνηση της μηχανής λήψης ούτε επιτόπου ούτε στο χώρο. Γκρό κάδρα (εστίαση στο κεφάλι του ηθοποιού για να τονιστούν οι εκφράσεις του προσώπου) εναλλάσσονται με κάδρα με ολόκληρες φιγούρες και συνδέονται στο μοντάζ με βίαια ανεξάρτητα ΚΑΤ (αυτό το ΚΑΤ συνδέει δύο πλάνα από τα οποία το δεύτερο δεν περιέχει βασικά στοιχεία από το πρώτο) και ΚΑΤ επιστροφής (το πρώτο πλάνο περιλαμβάνει πολλά άτομα, το δεύτερο ένα από αυτά και το τρίτο πάλι όλα μαζί). Επίσης ο Ozu δεν χρησιμοποιεί καθόλου fade in ή fade out (βαθμιαία εμφάνιση μιας εικόνας ή το βαθμιαίο σβήσιμό της) και dissolve (βαθμιαίο σβήσιμο μιας εικόνας ενώ μέσα από αυτήν ταυτόχρονα εμφανίζεται μια καινούργια). Όλα αυτά, μαζί με την γωνία λήψης της μηχανής που είναι πάντα χαμηλή (από κάτω προς τα πάνω), συνθέτουν την χαρακτηριστική σκηνοθετική ματιά του Ozu. Αξιοπρόσεχτο είναι και το γεγονός ότι η διηγηματική ανάπτυξη του θέματος στο Tokyo Story ακολουθεί μια κυκλική πορεία. Έτσι ο θεατής θα βρει, με σημείο αναφοράς το μέσο της ταινίας, μια συμμετρική διάταξη από πανομοιότυπες ή αντικρουόμενες σκηνές. Η ταινία παραμένει μία από τις πιο δηκτικές μελέτες του κινηματογράφου, γύρω από την οικογένεια, την κοινωνία και το χάσμα των γενεών, ενώ η αισθητική της είναι απλά αριστουργηματική.

Αναρτήθηκε από Cahiers du cinema 
(http://the100bestmovies.blogspot.gr)
(...)

ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΕΤΑΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΑ:
http://camerastyloonline.wordpress.com/2013/03/22/tokyo-story-1953-directed-by-yasujiro-ozu/

 OZU Yasujiro: ''Story''