Mark Buchanan-''BLOOMBERG VIEW'':Τι παιχνίδι παίζει η Ελλάδα;



H επαναλαμβανόμενη προθυμία της Ελλάδας και των πιστωτών της να φέρουν ολόκληρη την Ευρωζώνη στο χείλος της καταστροφής δημιουργεί ένα δύσκολο και συναρπαστικό ερώτημα για τους θεωρητικούς των οικονομικών: τι παιχνίδι παίζουν στην πραγματικότητα;

Στην επιφάνεια, φαίνεται ένα κλασικό παιχνίδι του δειλού (game of chicken) στο οποίο η κάθε πλευρά φαίνεται αρκετά αποφασισμένη για να κάνει την άλλη να υποχωρήσει. Οι πιστωτές, περιλαμβανόμενων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, επιμένουν ότι δεν μπορούν να δώσουν περισσότερη ανακούφιση χρέους ή να χαλαρώσουν περαιτέρω τις απαιτήσεις τους για λιτότητα. Η Ελλάδα πιέζει για περισσότερα, αφήνοντας να εννοηθεί ότι είναι πρόθυμη να χρεοκοπήσει στα χρέη της, πιθανώς προκαλώντας τη διάλυση της νομισματικής ένωσης, εάν δεν γίνει το δικό της.

Μπορεί επίσης να είναι το δίλημμα του κρατούμενου, όπως είχε αναφέρει τον περασμένο Φεβρουάριο ο αρθρογράφος του Bloomberg, Justin Fox. Και οι δύο πλευρές θα ήταν σε καλύτερη θέση εάν συνεργάζονταν, αλλά η δυσπιστία τους αποτρέπει από το να το κάνουν. Ως αποτέλεσμα, οι πιστωτές συνεχίζουν να απαιτούν όρους που είναι πολύ επαχθείς για την Ελλάδα να ανταποκριθεί, και η Ελλάδα συνεχίζει προς μια άτακτη χρεοκοπία η οποία θα ήταν το πιο δαπανηρό αποτέλεσμα για τους πιστωτές.

Η ερμηνεία αυτή, ωστόσο, υποθέτει ότι τα δυνητικά κέρδη και ζημιές και για τους δύο παίκτες είναι σε συμμετρικά σε γενικές γραμμές – μια εκτίμηση που δεν ισχύει απαραίτητα εδώ, δεδομένων των τεράστιων μειονεκτημάτων για την Ελλάδα.

Σε αυτό το πλαίσιο ένα άλλο κλασικό παιχνίδι – το παιχνίδι του τελεσιγράφου – μπορεί να δώσει μια καλύτερη αναλογία. Στο παιχνίδι ο παίκτης λαμβάνει κάποια χρήματα – ας πούμε 100 δολ. – αλλά μπορεί να τα δεχτεί μόνο πείθοντας έναν δεύτερο παίκτη να αποδεχθεί μέρος του ποσού. Εάν τα δύο μέρη ενδιαφέρονται αποκλειστικά για τη μεγιστοποίηση της χρηματοοικονομικής τους κατάστασης, ο πρώτος παίκτης θα πρέπει να είναι σε θέση να προσφέρει μόλις 1 δολ. Στο τέλος, για τον δεύτερο παίκτη, 1 δολ. είναι καλύτερο από το τίποτα.

Αλλά όταν πραγματικοί άνθρωποι παίζουν το παιχνίδι, δεν εξελίσσεται κατά αυτό τον τρόπο. Ο δεύτερος παίκτης έχει την τάση να απορρίπτει προσφορές κάτω από τα 30 δολ, θεωρώντας ότι είναι προσβλητικές. Ως αποτέλεσμα, κανένας παίκτης δεν καταλήγει με χρήματα. Το παιχνίδι αγγίζει τους ανθρώπους εσωτερικά και ξεσηκώνει βαθιά αισθήματα, δείχνοντας ότι οι άνθρωποι δεν είναι ψυχρές οικονομικές αριθμομηχανές. [Το παιχνίδι] δεν γίνεται κατανοητό χωρίς να σκεφτόμαστε την ανθρώπινη αντίληψη για το δίκαιο, τη δικαιοσύνη και την τιμή.

Αυτό φαίνεται να ταιριάζει στη σημερινή κατάσταση στην Ευρώπη. Οι πιστωτές θεωρούν ότι η Ελλάδα, σε μια κατάσταση αδυναμίας, θα πρέπει να είναι ευγνώμων για την ανακούφιση που της έχει προσφερθεί και να προχωρήσει στις οικονομικές μεταρρυθμίσεις. Στο τέλος, είναι καλύτερο από το τίποτα. Ωστόσο η Ελλάδα, αν και αναγνωρίζει την ανάγκη για μεταρρυθμίσεις, βλέπει ότι οι πιστωτές έχουν το περιθώριο να κάνουν περισσότερα και νιώθει προσβεβλημένη από τον πόνο που πρέπει να υπομείνει. Εάν είναι απαραίτητο, οι Έλληνες είναι έτοιμοι να διακινδυνεύσουν την κατάρρευση του ευρώ για να διατηρήσουν την ανεξαρτησία και αξιοπρέπεια τους.

Από αυτή την άποψη, δεν είναι στην πραγματικότητα μια οικονομική αντιπαράθεση. Οι τεχνικές λεπτομέρειες των μηχανισμών χρηματοδότησης και τα προγράμματα αποπληρωμών αποτελούν απλά τα εργαλεία μέσω των οποίων η μία πλευρά ασκεί δύναμη και η άλλη αντιστέκεται. Έτσι όταν ο Έλληνας πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας χαρακτήρισε την τελευταία πρόταση των πιστωτών "παράλογη", μπορεί να ήταν διότι, από την ευρεία προοπτική της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, ήταν παράλογη. Και όταν ο Jean-Claude Juncker, ο επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, φέρεται να αρνήθηκε να απαντήσει σε ένα τηλεφώνημα του Τσίπρα, ενδεχομένως να το έκανε επειδή ήταν εντελώς σαστισμένος από τον παραλογισμό στην Ελλάδα.

Το παιχνίδι του τελεσιγράφου μας διδάσκει ότι η ελληνική αντιπαράθεση δεν μπορεί να γίνει κατανοητή μόνο μέσα από το πρίσμα του οικονομικού ορθολογισμού. Όσοι επιχειρούν να το κάνουν κινδυνεύουν να πραγματοποιήσουν έναν δαπανηρό εσφαλμένο υπολογισμό.


 10-Ιουν-2015 10:21
http://www.capital.gr/story/3030688