Πού οδηγείται η σύγκρουση για την απόσχιση της Καταλωνίας;




Μπορεί να ξανακολλήσει ένα γυαλί που έχει ραγίσει; Το ψήφισμα ΄'δημοκρατικής αποσύνδεσης” από την Ισπανία που υιοθέτησε τη Δευτέρα το περιφερειακό Κοινοβούλιο της Καταλωνίας δρομολογώντας τη δημιουργία ανεξάρτητης Δημοκρατίας εντός 18 μηνών δεν είναι διόλου βέβαιο ότι θα οδηγήσει εντέλει στην ευόδωση των στόχων των εμπνευστών του -όμως ανοίγει το δρόμο σε κάθε είδους μη προδιαγεγραμμένα ενδεχόμενα.

Κατά πολλούς, ο επικεφαλής της καταλανικής κυβέρνησης Artur Mas απλώς ακολουθεί μιαν εκβιαστική διαπραγματευτική τακτική, για την απόσπαση περισσότερων εξουσιών εντός του ισπανικού κράτους -και η απειλή της απόσχισης της Καταλωνίας δεν θα πρέπει να εκληφθεί κατά γράμμα. Όμως η δυναμική των πραγμάτων μπορεί να ξεπεράσει τις προθέσεις των πολιτικών πρωταγωνιστών και τη στιγμή αυτή Βαρκελώνη και Μαδρίτη μοιάζουν να έχουν κόψει τις γέφυρες που θα επέτρεπαν μιαν εκατέρωθεν υποχώρηση.

Για την πλειοψηφία που προέκυψε από τις καταλανικές βουλευτικές εκλογές της 27ης Σεπτεμβρίου, η δρομολόγηση της διαδικασίας για την ίδρυση ανεξάρτητου κράτους εντός του 2017 αποτελούσε προεκλογική δέσμευση -και μάλιστα την κυριότερη. Όμως το ψήφισμα της Δευτέρας είναι σκληρότερο του αναμενόμενου, καθώς το κοινοβούλιο της Καταλωνίας όχι απλώς αυτο-ανακηρύσσεται "κυρίαρχο” και δεσμεύεται να νομοθετήσει την ίδρυση αυτοτελούς φορολογικής αρχής και ασφαλιστικού συστήματος εντός 30 ημερών, αλλά ρητά "στοχοποιεί" το Συνταγματικό Δικαστήριο της Μαδρίτης -αυτό ακριβώς που έδωσε νέα ορμή στον καταλανικό αυτονομισμό ακυρώνοντας το 2010 νόμο που ενίσχυε τις αρμοδιότητες της τοπικής κυβέρνησης (Generalitat).

Οι υπέρμαχοι της απόσχισης έχουν πολλούς λόγους να επιλέγουν τη "φυγή προς τα εμπρός”. Οι εκλογές της 27ης Σεπτεμβρίου τους έδωσαν (χάρη και στον εκλογικό νόμο που ενισχύει την εκπροσώπηση της υπαίθρου) πλειοψηφία 72 εδρών, επί συνόλου 135, όχι όμως και την, πολιτικά και συμβολικά κρίσιμη για διακύβευμα τέτοιου μεγέθους, καθαρή επικράτηση σε επίπεδο λαϊκής ψήφου όπου απέσπασαν αθροιστικά ποσοστό λίγο κάτω από το 48%. Επιπλέον πρόκειται για εξαιρετικά ετερόκλητο μπλοκ: το ψηφοδέλτιο "Ενωμένοι για το Ναι” που συνίδρυσαν η κεντροδεξιά παράταξη του Mas, το ιστορικό κόμμα της Ρεπουμπλικανικής Αριστεράς της Καταλωνίας και άλλες δυνάμεις δεν κατέκτησε την αυτοδυναμία -και είναι αμφίβολο αν θα κατορθωθεί ο σχηματισμός νέας περιφερειακής κυβέρνησης μέχρι την προθεσμία της 9ης Ιανουαρίου ή θα προκηρυχθούν εκ νέου εκλογές.

Αν κάτι προσέφερε κοινοβουλευτική πλειοψηφία στο αίτημα της απόσχισης, αυτό είναι η σημαντική εκλογική άνοδος της Υποψηφιότητας της Λαϊκής Ενότητας (CUP), που αποκηρύσσει τις "νεοφιλελεύθερες πολιτικές του Mas” και ζητά έξοδο όχι μόνο από το ισπανικό κράτος, αλλά και από το ΝΑΤΟ και την Ε.Ε.

Για τους Καταλανούς επιχειρηματίες που συσπειρώνονται γύρω από τον Mas και επιθυμούν "ένα νέο έθνος μέσα στην Ευρώπη”, ο κίνδυνος να "απαχθεί” η υπόθεση της ανεξαρτησίας από ακροαριστερούς γεννά προβληματισμό. Για την πλειοψηφία του πληθυσμού, πάλι, η εξουσία του Mas είναι εξαιρετικά φθαρμένη, ενώ στο ερώτημα της διενέργειας δημοψηφίσματος η συντριπτική πλειοψηφία απαντά μεν θετικά, αλλά από εκεί και πέρα οι υπέρμαχοι της απόσχισης και οι αντίπαλοί της εμφανίζονται να ισοδυναμούν.

Ούτε όμως και ο κεντροδεξιός πρωθυπουργός της Ισπανίας Mariano Rajoy έχει λόγους να φανεί διαλλακτικός -πόσω μάλλον που πλησιάζουν οι πανεθνικές βουλευτικές εκλογές της 20ής Δεκεμβρίου. Η πρόσφατη βελτίωση των οικονομικών δεικτών και η επίδειξη "ήρεμης αποφασιστικότητας” απέναντι στους Καταλανούς αυτονομιστές θεωρεί ότι αποτελούν τα κυριότερα προεκλογικά όπλα του. Πράγματι το Λαϊκό Κόμμα του Rajoy προηγείται στις δημοσκοπήσεις και διαθέτει τη δυνατότητα, ακόμη και αν χάσει,όπως όλα δείχνουν, την αυτοδυναμία, να συγκυβερνήσει με τον νεότευκτο "μετα-πολιτικό” φιλελεύθερο σχηματισμό των "Πολιτών” (Ciudadanos), που αρχικά προέκυψε ακριβώς ως καταλανικό αντι-αυτονομιστικό κίνημα. Αντίθετα, μειονεκτούν σε ένα τέτοιο τοπίο οι Σοσιαλιστές και το κίνημα Podemos, που τάσσονται μεν υπέρ της διατήρησης της ενότητας της Ισπανίας, αλλά υποστηρίζουν αντιστοίχως είτε μια πιο διαλλακτική στάση είτε και τη δημοκρατική λύση της διενέργειας δημοψηφίσματος. Οι δε ηγέτες τους φαντάζουν "νέοι και άπειροι” για την διαχείριση μιας εθνικής κρίσης.

Το επιτελείο του Λαϊκού Κόμματος αντιλαμβάνεται ότι η απάντηση της Μαδρίτης στο "φήφισμα αποσύνδεσης” θα πρέπει να είναι εξαιρετικά στοχευμένη, ώστε να μην ενισχύσει τη συσπείρωση του καταλανικού πληθυσμού γύρω από τους αυτονομιστές. Όμως το ενδεχόμενο άσκησης βίας σε κάποιο σημείο δείχνει αναπόφευκτο. Θα συλληφθεί λ.χ. ο Mas για απείθεια και αν ναι από ποιες δυνάμεις;

Ο Rajoy προσέφυγε ήδη στο... Συνταγματικό Δικαστήριο και δηλώνει με ύφος "ήρεμης δύναμης” ότι "η Καταλωνία δεν αποσχίζεται από κανέναν”. Άλλοι, πάλι, εισηγούνται την ενεργοποίηση του άρθρου 155 του Ισπανικού Συντάγματος που επιτρέπει τη διακοπή της χρηματοδότησης μιας περιφέρειας – οπότε το θεσμικό αδιέξοδο (που ούτως ή άλλως επιδιώκει ο Mas για να αποτρέψει οποιαδήποτε επιστροφή στην προτέρα κατάσταση και να κινητοποιήσει μιαν ευρωπαϊκή μεσολάβηση) θα γίνει αυτομάτως και οικονομικό.

Πρόκειται για το σενάριο που κατεξοχήν θα έπρεπε να ανησυχεί τους ηγέτες των 28 - οι οποίοι κρατιούνται, υποτίθεται, μακριά από τις εσωτερικές αντιπαραθέσεις της Ισπανίας, αλλά ταυτόχρονα διαμηνύουν ότι μια ανεξάρτητη Καταλωνία δεν θα έχει δικαίωμα αυτόματης ένταξης στην Ε.Ε. Η Καταλωνία αντιπροσωπεύει το ένα πέμπτο της ισπανικής οικονομίας – και οποιαδήποτε προοπτική οικονομικού πολέμου μεταξύ Βαρκελώνης και Μαδρίτης οπωσδήποτε θα εκτροχιάσει το άτυπο μνημόνιο της Ισπανίας, τη στιγμή ακριβώς που η χώρα του Rajoy επιδεικνύεται ως success story της "εσωτερικής υποτίμησης”

      
Του Κώστα Ράπτη
10-11-2015
http://www.capital.gr/epikairotita/3079304/pou-odigeitai-i-sugkrousi-gia-tin-aposxisi-tis-katalonias
Διαβάστε ακόμη: