Με το βλέμμα στις εκλογές των ΗΠΑ

 Την ερχόμενη Τρίτη, ο Αμερικανός πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα θα διατυπώσει για τελευταία φορά το όραμά του για τις ΗΠΑ στην ετήσια ομιλία του στο Κογκρέσο, περιγράφοντας πώς βλέπει «την κατάσταση της Ενωσης».

Σε αντίθεση με προηγούμενους προέδρους στα τελευταία έτη της θητείας τους, ο πρόεδρος Ομπάμα δεν φαίνεται να μειώνει τις φιλοδοξίες του για την υλοποίηση των πολιτικών του. Παρά τις επιπλοκές ενός βαθιά διχασμένου Κογκρέσου, έχει προωθήσει τους τελευταίους μήνες ακανθώδη ζητήματα, όπως την αποκατάσταση των διπλωματικών σχέσεων με την Κούβα, τις διεθνείς συμφωνίες για το Ιράν και το κλίμα, τη σύμβαση για το εμπόριο και τις επενδύσεις με την Ευρωπαϊκή Ενωση.

Καθώς το 2016 είναι εκλογικό έτος για τις ΗΠΑ, αυτή η επιλογή δεν είναι δημοφιλής. Ενόψει των προεδρικών εκλογών του Νοεμβρίου, η δημοτικότητα του προέδρου Ομπάμα έχει υποχωρήσει, καθώς όσο εκείνος υπεραμύνεται των πολιτικών του, τόσο αυξάνεται το ποσοστό όσων τις αποδοκιμάζουν μεταξύ των Ρεπουμπλικάνων. Την ίδια στιγμή, όμως, αντανακλώντας την ανάκαμψη της αμερικανικής οικονομίας, η υποστήριξη στην πολιτική του για την οικονομία και την υγεία βρίσκεται στα υψηλότερα επίπεδα από την επανεκλογή του το 2012, σύμφωνα με την εταιρεία Gallup. Πάνω σε αυτά τα δυνατά χαρτιά αναμένεται να στηρίξει την ομιλία του την επόμενη εβδομάδα, με τη σκέψη στις εκλογές του Νοεμβρίου. Πέρυσι, στην ομιλία του στο Κογκρέσο ο πρόεδρος Ομπάμα είχε δώσει έμφαση στη μεσαία τάξη: είχε αναφερθεί επτά φορές σε αυτήν, κι ακόμη περισσότερες στους εργαζόμενους.

Για τους Ευρωπαίους, κάποιες από τις μεταρρυθμίσεις που πέτυχε ο Μπαράκ Ομπάμα φαντάζουν αυτονόητες, όπως είναι η υιοθέτηση ενός συστήματος επιδότησης της ασφάλειας υγείας των φτωχότερων εργαζομένων. Οπως κατέστησε σαφές τις τελευταίες ημέρες, στόχος του για το επόμενο έτος, εκτός από την ενδυνάμωση της μεσαίας τάξης, είναι να εστιάσει και στον έλεγχο της οπλοκατοχής – ακόμη και αν χρειασθεί να το κάνει μονομερώς, με εκτελεστική εντολή.

Αντίθετα, η έξαρση του τρομοκρατικού κινδύνου περιπλέκει τη μεταρρύθμιση της μεταναστευτικής νομοθεσίας και του στερεί δημοτικότητα. Η υποστήριξη στο πρόσωπό του μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις στο Παρίσι υποχώρησε στο 43%, σύμφωνα με δημοσκόπηση για λογαριασμό του NBC.

Σίγουρα, ένας από τους στόχους του απερχόμενου προέδρου θα είναι να ενισχύσει τις πιθανότητες εκλογής του Δημοκρατικού υποψηφίου στην Προεδρία των ΗΠΑ. Αλλά δεν είναι ο μόνος. Καθώς διανύει πλέον τον όγδοο και τελευταίο χρόνο της θητείας του, είναι αναμενόμενο να σκέπτεται και την υστεροφημία του. Πώς θα καταγραφεί η προεδρία του στην ιστορία; Στο βιβλίο του «Αθανασία», ο Μίλαν Κούντερα προειδοποιεί ότι κάθε προσπάθεια να ορίσει κανείς την υστεροφημία του συνιστά ματαιοπονία, καθώς βρίσκεται έξω από τον έλεγχό του. Μέχρι στιγμής, ο πρόεδρος Ομπάμα έχει παίξει καλά το παιχνίδι της δημοσιότητας, με αποτελεσματική διαχείριση των μίντια για τα μεγάλα θέματα, εξυπνάδες με δημοφιλείς κωμικούς για τα μικρά, ή προσφέροντας φευγαλέες ματιές στα ανθρώπινα: όταν δακρύζει, ή αστειεύεται με τις κόρες του, ή χορεύει με τη σύζυγό του…

Αφήνει έτσι το πεδίο ελεύθερο ώστε η ιστορία να εστιάσει στην αποτίμηση του έργου του – τη «μεγάλη Αθανασία» για την οποία γράφει ο Κούντερα. Αν η συγκυρία τον ευνοήσει, αν δηλαδή δεν προκύψει κάποια δραματική προσωπική ή πολιτική εξέλιξη που να σκιάσει την προεδρία του, ο Μπαράκ Ομπάμα θα μείνει στην ιστορία ως ο Αμερικανός πρόεδρος που έβγαλε τη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου από την κρίση και πρωτοστάτησε στην προσπάθεια για την ενίσχυση των πιο ευάλωτων Αμερικανών, μαχόμενος για δικαιώματα που σε άλλες χώρες θεωρούνται δεδομένα, όπως η ασφαλιστική κάλυψη ή οι άδειες μητρότητας και ασθενείας. Οσο και αν η πραγματικότητα διέψευσε τις υψηλές προσδοκίες της πρώτης εκλογής του, το 2008, θα μπορεί να πει ότι έμεινε πιστός στο όραμά του. Δεν είναι λίγο αυτό για έναν πολιτικό.

 ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΣΩΚΟΥ

6/1/2016

http://www.kathimerini.gr/844726/opinion/epikairothta/politikh/me-to-vlemma-stis-ekloges-twn-hpa

Ενας δίκαιος πρόεδρος

Πρέπει να είσαι ο απόλυτος σπασίκλας για να ενθουσιάζεσαι με τα στοιχεία της αμερικανικής φορολογικής υπηρεσίας (IRS). Εγώ αναμφισβήτητα ανήκω σε αυτήν την κατηγορία. Μαζί με άλλους λίγους, ανέμενα με ανυπομονησία τις αναλυτικές καταστάσεις της IRS για το οικονομικό έτος 2013, οι οποίες δόθηκαν στη δημοσιότητα την περασμένη εβδομάδα. Αυτό που δείχνουν οι πίνακες της αμερικανικής υπηρεσίας –η οποία ελέγχει διεξοδικά τη φορολογική κατάσταση όλων των πολιτών στις ΗΠΑ– είναι πως οι εκλογές έχουν αντίκτυπο.

Μπορεί κανείς να θεωρήσει πως είναι οφθαλμοφανές το συμπέρασμα αυτό. Εκείνοι που κλίνουν στην Αριστερά και απογοητεύθηκαν από τους περιορισμούς των επιτευγμάτων του Αμερικανού προέδρου, Μπαράκ Ομπάμα, καταλήγουν στο συμπέρασμα πως δεν υπάρχουν μεγάλες διαφορές μεταξύ των πολιτικών κομμάτων στις ΗΠΑ. Οποιος και εάν εκλεγεί νέος πρόεδρος των ΗΠΑ, η κατάσταση στη χώρα δεν θα μεταβληθεί ριζικά, με τους πλουσίους να συνεχίζουν να καθορίζουν την πολιτική και οικονομική πραγματικότητα της χώρας. Υπό αυτό το πρίσμα, ο κ. Ομπάμα απογοήτευσε τους ψηφοφόρους του. Στην πραγματικότητα, όμως, η εκλογή του κ. Ομπάμα το 2008 και η επανεκλογή του προ τριετίας είχε πραγματικό αντίκτυπο.

Ενα επίτευγμα της κυβέρνησης Ομπάμα το 2012 είναι πως υπήρξε σημαντική αύξηση της φορολογίας στα υψηλά εισοδήματα. Εν μέρει, δεν ανανεώθηκαν συγκεκριμένες φοροαπαλλαγές που είχαν παραχωρηθεί επί προεδρίας Τζορτζ Μπους του νεότερου. Εφαρμόστηκαν, επίσης, νέοι φόροι στα υψηλά εισοδήματα στο πλαίσιο του Obamacare, του νέου συστήματος υγείας στις ΗΠΑ.

Εάν είχε κερδίσει τις εκλογές ο Μιτ Ρόμνεϊ το 2012, τότε οι Ρεπουμπλικανοί θα είχαν επινοήσει κάποιους τρόπους για να παρακάμψουν αυτές τις αυξήσεις στη φορολογία. Και τώρα μπορούμε να δούμε τι γίνεται χωρίς την ευνοϊκή μεταχείριση προς τα υψηλά εισοδήματα. Σύμφωνα με τις καταστάσεις της IRS, δεν υπήρξε καμία αλλαγή στους συντελεστές φορολόγησης στο 99% των Αμερικανών πολιτών από το 2012 έως το 2013. Ωστόσο, η φορολόγηση του 1% των Αμερικανών με τα υψηλότερα εισοδήματα αυξήθηκε πάνω από τέσσερις ποσοστιαίες μονάδες. Ακόμη μεγαλύτερη ήταν η αύξηση για το 0,01% των ανώτατων εισοδημάτων, φθάνοντας τις 6,5 ποσοστιαίες μονάδες.

Τα στοιχεία αυτά δεν αρκούν για να διαμορφώσει κάποιος μια ολοκληρωμένη εικόνα των φόρων που πληρώνουν τα υψηλότερα εισοδηματικά στρώματα των ΗΠΑ. Θα πρέπει να ληφθούν υπόψη και άλλοι φόροι. Ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά τη φορολόγηση των επιχειρήσεων, που επηρεάζει έμμεσα τα εισοδήματα των μετόχων. Οπως προκύπτει από την απόλυτη συσχέτιση των στοιχείων της Υπηρεσίας Προϋπολογισμού στο αμερικανικό Κογκρέσο, οι αυξήσεις στη φορολογία το 2013 επανέφεραν τους φόρους του 1% των Αμερικανών με τα υψηλότερα εισοδήματα στην εποχή προ κυβερνήσεων Ρέιγκαν. Αλλά και αυτό δεν είναι ακριβές. Ουσιαστικά, ο κ. Ομπάμα κατήργησε τις φοροαπαλλαγές του Τζορτζ Μπους του νεότερου αλλά και αυτές του Ρόναλντ Ρέιγκαν.

Η ουσία αυτών των μέτρων, ωστόσο, δεν ήταν να τιμωρηθούν οι πλούσιοι, αλλά να αντληθούν περισσότερα κρατικά έσοδα. Οι αυξήσεις που πραγματοποιήθηκαν το 2013 δεν ήταν τεράστιες, αλλά διαδραμάτισαν σημαντικό ρόλο. Διότι η άνοδος των συντελεστών για το 1% των υψηλότερων εισοδημάτων αντιστοιχεί σε κρατικά έσοδα 70 δισ. δολαρίων σε ετήσια βάση. Ενα τέτοιο ποσό αντιστοιχεί στις καθαρές δαπάνες του συστήματος υγείας Obamacare. Οπότε δεν είναι ασήμαντο.

Εάν οι Ρεπουμπλικανοί υπερίσχυαν στις εκλογές του 2012, δεν θα υπήρχε ούτε καν το Obamacare. Το νέο σύστημα υγείας των ΗΠΑ τέθηκε σε ισχύ στις αρχές του 2014. Και η θετική επίδραση ήταν τεράστια. Σύμφωνα με τα κέντρα υγείας των ΗΠΑ, ο αριθμός των ανασφάλιστων Αμερικανών μειώθηκε κατά 17 εκατομμύρια άτομα από το 2012 έως το πρώτο εξάμηνο του 2015. Αναμένεται περαιτέρω πτώση.


Οπότε οι εκλογές του 2012 είχαν αντίκτυπο. Οι ΗΠΑ θα ήταν πολύ διαφορετικές σήμερα εάν δεν είχαν τεθεί σε εφαρμογή όλα αυτά τα μέτρα. Αντίθετα, ούτε αυξήθηκαν οι τιμές της βενζίνης ούτε κατέρρευσαν οι μετοχές, όπως προμήνυαν άστοχα οι πολιτικοί αντίπαλοι του Μπαράκ Ομπάμα.

PAUL  KRUGMAN 
  INTERNATIONAL NEW YORK TIMES
6/1/2015
http://www.kathimerini.gr/844708/article/oikonomia/die8nhs-oikonomia/enas-dikaios-proedros