Μην μας υποτιμάτε κ. Μέρκελ…
ΣΧΕΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ:
(1) Η διάσκεψη και η απειλή της διάλυσης.
(2) Αχαρακτήριστη η στάση της Γερμανίας.
(1) Η διάσκεψη και η απειλή της διάλυσης.
(2) Αχαρακτήριστη η στάση της Γερμανίας.
Μην μας υποτιμάτε κ. Μέρκελ…
Αυτό που θεωρούν όλοι σαν επικρατέστερο σενάριο είναι πως Ελλάδα και Τουρκία δύσκολα θα εμπλέκονταν σε μια πολεμική αναμέτρηση ή ακόμη και κάποιο "θερμό" επεισόδιο λίγων ημερών ή ωρών.
Ο λόγος που ωθεί σε αυτό το συμπέρασμα είναι διότι εκτιμούν ορθά πως οι απώλειες που θα έχουν οι δύο χώρες θα είναι τεράστιες ακόμη και από ένα "θερμό" επεισόδιο λίγων ωρών.
Υπάρχουν όμως και αναλυτές που αντιλαμβάνονται πως οι εξελίξεις ενίοτε αυτονομούνται των λογικών αποφάσεων και διπλωματικών ελιγμών. Το Bloomberg πριν από λίγες μέρες δημοσίευσε μια τέτοια εκδοχή αναφέροντας:
"Ο Έλληνας πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης μπορεί να βρεθεί χωρίς πολλές επιλογές παρά να αναχαιτίσει τα τουρκικά γεωτρύπανα, αλλιώς θα ρισκάρει μια πολιτική αυτοκτονία".
Και μετά; Όσοι θυμούνται τον Ιανουάριο του 1996, γνωρίζουν ότι κακά πράγματα μπορούν να συμβούν και κατά λάθος.
Χρειάζεται μόνον ένας κακός υπολογισμός σε ένα ζήτημα που έρχεται από το παρελθόν και χρονίζει για να οδηγηθεί μια κατάσταση στην καταστροφή…
Ο τρόπος που σκέφτονται οι στρατιωτικοί ηγέτες είναι απλός και παραγωγικός: Αν δεν προλάβεις να αιφνιδιάσεις θα σε αιφνιδιάσουν. Υπάρχουν χιλιάδες εγχειρίδια εκπαίδευσης των στρατιωτικών και των συμβούλων των πολιτικών εκατέρωθεν που αναλύουν και καταλήγουν πως αν συμβεί ένα "θερμό" επεισόδιο, νικητής θα είναι αυτός που θα καταφέρει πρώτος ισχυρά πλήγματα στον αντίπαλο.
Άπαντες θεωρούν πως μέσα σε λίγες ώρες ή μέρες το πολύ θα παρέμβουν οι μεγάλες δυνάμεις και θα επιβάλλουν κατάπαυση του πυρός και διαπραγματεύσεις. Άρα, όποιος έχει καταφέρει οτιδήποτε δια των όπλων δεν θα το επιστρέψει δια των διαπραγματεύσεων παρά τις όποιες καταδίκες από διεθνείς οργανισμούς.
Η περίπτωση της τουρκικής εισβολής και κατοχής στην Κύπρο αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα. Σχεδόν όλοι οι διεθνείς οργανισμοί και χώρες έχουν καταδικάσει την Τουρκία, αλλά αυτό δεν την εμπόδισε να αποτελεί το "χαϊδεμένο" και "κακομαθημένο" παιδί της Δύσης την οποία διαρκώς απειλεί και υβρίζει…
Κατά συνέπεια ένα επεισόδιο μπορεί να λάβει εύκολα ανεξέλεγκτες διαστάσεις. Κάποιες από τις μεγάλες δυνάμεις μπορεί να θεωρήσουν πως αν επιτρέψουν στην Τουρκία να κάνει ένα "δώρο" στον εαυτό, της θα εξασφαλίσουν την παραμονή της κοντά στη δυτική συμμαχία.
Κάποιες από τις χώρες της περιοχής που ανησυχούν πως μετά την Λιβύη ή την Ελλάδα θα έρθει η σειρά τους να υποχωρήσουν απέναντι στα νέο-οθωμανικά σχέδια του Ερντογάν, θα μπουν στο πειρασμό να εκφράσουν την αλληλεγγύη τους έμπρακτα.
Κατά συνέπεια ένα "θερμό" επεισόδιο πολύ εύκολα θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια ανεξέλεγκτη κλιμάκωση. Μια εμπλοκή της Ελλάδας με την Τουρκία θα είχε αντίκτυπο στις δυο χώρες, τις χώρες της περιοχής, το ΝΑΤΟ, την Ε.Ε. και ενδεχομένως και την παγκόσμια οικονομία.
Ο αντίκτυπος ενός επεισοδίου…
Το πρώτο κύμα ενός σοκ θα άγγιζε τα χρηματιστήρια και τις οικονομίες των δυο χωρών, τα οποία με βάση την πορεία τους τους τελευταίους μήνες φαίνεται να υποτιμούν το ενδεχόμενο αυτό.
Οι ελληνικές επιχειρήσεις το 2019 βγήκαν στις αγορές και άντλησαν περί τα 6 δισ. Ευρώ με ιδιαίτερα χαμηλά επιτόκια. Υπό την σκιά ακόμη και ενός ολιγόωρου θερμού επεισοδίου, το ρίσκο των δυο χωρών θα ανέβαινε στα ύψη.
Οι τουρκικές επιχειρήσεις έχουν ένα τεράστιο χρέος σε δολάρια και η αύξηση του ρίσκου της χώρας θα καθιστούσε το χρέος αυτό μη εξυπηρετήσιμο. Η λίρα θα κατέρρεε χειρότερα από ό,τι κατέρρευσε πριν δυο χρόνια όταν η αύξηση των αμερικάνικων επιτοκίων έφερε πολλές επιχειρήσεις στο χείλος της χρεοκοπίας.
Καθώς η κατάσταση στη Μέση Ανατολή είναι ιδιαίτερα ρευστή, θα αυξάνονταν οι κίνδυνοι ανάφλεξης με συνέπεια την εκτόξευση της τιμής του πετρελαίου. Τούτο, θα μπορούσε να είναι η "καρφίτσα" που θα μπορούσε να τρυπήσει την "φούσκα" των παγκόσμιων αγορών.
Γεωπολιτικός αντίκτυπος…
Είναι γνωστό πως το ΝΑΤΟ διανύει μια περίοδο με υπαρξιακά προβλήματα. Αν δυο μέλη έρχονταν σε πολεμική σύγκρουση, τα προβλήματα αυτά θα πολλαπλασιάζονταν. Αν επίσης η μεγαλύτερη συμμαχία δεν μπορεί να εγγυηθεί την ακεραιότητα και την ασφάλεια ενός ιστορικού αλλά μικρού συμμάχου όπως η Ελλάδα, έστω και από ένα άλλο μέλος, πολλά μέλη θα ήταν αυτά που θα ανησυχούσαν.
Πρόσφατα ο Πρόεδρος Τράμπ και οι ΗΠΑ δέχτηκαν πολλές επικρίσεις γιατί εγκατέλειψαν τους Κούρδους (που πολέμησαν μαζί το Ισλαμικό Κράτος) της Βόρειας Συρίας κάτω από τις ερπύστριες της Τουρκίας.
Η στάση αυτή ήταν αφορμή να παραιτηθούν αρκετοί υψηλόβαθμοι στρατιωτικοί και πολιτικοί των ΗΠΑ. Σε μια αστεία προσπάθεια αιτιολόγησης της κυνικής απόφασης ο πρόεδρος Τραμπ μίλησε για την απουσία των Κούρδων στην απόβαση της Νορμανδίας…
Μια παρόμοια εγκατάλειψη της Ελλάδας θα είχε τεκτονικούς κραδασμούς στο ΝΑΤΟ και τις ΗΠΑ. Η Ελλάδα ήταν παρούσα σε όλους τους μεγάλους πολέμους στο πλευρό τη Δύσης. Η Ελλάδα έχει ισχυρή παρουσία στις ΗΠΑ.
Ούτε η Ε.Ε. η οποία περνάει ήδη τη φάση υπαρξιακής κρίσης, θα γλίτωνε από διαλυτικούς κραδασμούς αν μια χώρα μέλος της βρισκόταν σε μια θερμή αντιπαράθεση με κάποια γειτονική της χώρα που συμπεριφέρεται σαν "πειρατής" και "συνοικιακός νταής".
Η Ε.Ε. και η Δύση έχουν μεγάλη ανάγκη την Τουρκία οικονομικά, αμυντικά και γεωπολιτικά. Η Τουρκία έχει μεγάλο στρατό και μαζί με τη γεωγραφική της θέση μπορεί να εξασφαλίζει τα συμφέροντα της Δύσης στην περιοχή και την ομαλή ροή ενέργειας στην Ευρώπη.
Μια εμπλοκή μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας όμως είτε θα οδηγούσε σε διάλυση της Ε.Ε. είτε σε έναν καταλυτικό μετασχηματισμό προς την απόκτηση ενιαίας αμυντικής στρατηγικής κάτι που προϋποθέτει οικονομική και πολιτική ενοποίηση.
Αν διαλυθεί η Ε.Ε. η Ελλάδα θα χάσει πολύ λιγότερα συγκριτικά με μεγάλες χώρες όπως η Γερμανία και η Γαλλία. Για αυτό το σενάριο της διάλυσης έχει λίγες πιθανότητες. Απλά χρειάζονται ένα σοκ για να συνέλθουν.
Ένα θερμό επεισόδιο μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας είναι απίθανο να μείνει ένα συμβάν όπου κάποιος (ή και οι δύο) θα χάσει μερικά πολεμικά αεροπλάνα ή πλοία, κάποια βραχονησίδα ή κάποια οικόπεδα αμφισβητούμενης ΑΟΖ.
Θα μπορούσε να αποτελέσει την απαρχή δραματικών εξελίξεων και ανακατατάξεων…
Οι ηγέτες του ΝΑΤΟ, της Ε.Ε. και ειδικά της Γερμανίας δεν πρέπει να ξεχνούν πως η πρώτη ήττα των δυνάμεων του "Άξονα" έλαβε χώρα στην Ελλάδα κατά την διάρκεια του ελληνοϊταλικού πολέμου, η πρώτη σύγκρουση του Ψυχρού Πολέμου έλαβε χώρα πάλι στην Ελλάδα με τον εμφύλιο…
Η ελληνική επανάσταση αποτέλεσε επίσης μια από τις πρώτες περιπτώσεις ανάδυσης έθνους-κράτους που σήμανε το τέλος της εποχής των αυτοκρατοριών. Κάποιοι φαίνεται πως υποτιμούν το σθένος της Ελλάδας να απαντήσει σε προκλήσεις που σηματοδοτούν προσθέσεις ακρωτηριασμού της. Κάνουν λάθος…
Όπως λάθος κάνουν αν υποτιμούν τις επιπλοκές μιας φαινομενικά βραχύβιας εμπλοκής.
Μην υποτιμάτε και περιφρονείτε την Ελλάδα κα Μέρκελ. Όπως έλεγε και ο προπονητής της εθνικής Γερμανίας στου ποδοσφαιριστές του πριν έναν αγώνα με την υποδεέστερη Ελλάδα: "Μην τους υποτιμάτε, έχουν καταφέρει να επιβιώνουν επί 2- 3.000 χρόνια. Είναι καλλιτέχνες της επιβίωσης…".
ΚΩΣΤΑΣ ΣΤΟΥΠΑΣ
20/1/2020
ΣΧΕΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ
Σκίτσο του Δ. ΧΑΤΖΟΠΟΥΛΟΥ
ΣΧΕΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ
1.
Η διάσκεψη και η απειλή της διάλυσης.
Εάν, ο μη γένοιτο, κάποτε γραφτεί η ιστορία για το πώς οι ηγέτες των χωρών της Ευρωπαϊκής Ενωσης απεμπόλησαν τη συλλογική τους δύναμη, πώς ενίσχυσαν τους εχθρούς τους και παρέδωσαν τους λαούς τους στη ζούγκλα ενός κόσμου χωρίς κανόνες, η σημερινή «διάσκεψη του Βερολίνου» θα χρήζει ιδιαίτερης μνείας. Πέρα από τον αδικαιολόγητο αποκλεισμό της Ελλάδας από την προσπάθεια ειρήνευσης της γειτονικής Λιβύης, η διάσκεψη διατρέχει τον κίνδυνο να αποτελέσει σταθμό στην υπονόμευση της έννομης τάξης και των ανθρωπιστικών αξιών που ενέπνευσαν και καθοδήγησαν το ευρωπαϊκό εγχείρημα.
Την ώρα που το διεθνές σύστημα διακυβέρνησης βάλλεται από παντού και η Ε.Ε. θα έπρεπε να μάχεται να το διατηρήσει, η Γερμανία συμβάλλει στην ενίσχυση της επιρροής της Τουρκίας και της Ρωσίας, δύο χωρών που συστηματικά παραβιάζουν το δίκαιο και διεθνείς συνθήκες. Το ότι ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και ο Βλαντιμίρ Πούτιν διατηρούν καλές σχέσεις με τον Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος (παρά τις προσπάθειες των υπηρεσιών των ΗΠΑ) υπονομεύει και το διεθνές σύστημα διακυβέρνησης και την Ε.Ε., όφειλε να είχε προειδοποιήσει τους Ευρωπαίους για το μέγεθος της απειλής.
Οι λόγοι για τους οποίους η Ελλάδα έπρεπε να είναι παρούσα στη διάσκεψη είναι ουσιαστικοί: γειτονεύει με τη Λιβύη και δεν συμμετείχε στην κλιμάκωση του πολέμου, έτσι είναι αξιόπιστος συνομιλητής που μπορεί να συμβάλει στην ειρήνευση. Ενεπλάκη μόνο λόγω της παράνομης και πονηρής συμφωνίας Τρίπολης - Αγκυρας. Αντιθέτως, η Τουρκία και η Ρωσία όφειλαν να αποκλειστούν ακριβώς λόγω του πρωταγωνιστικού ρόλου τους, έχοντας παραβιάσει το εμπάργκο όπλων που επέβαλε ο ΟΗΕ. Και όμως, σε πρόσφατη συνάντηση με τον Πούτιν στη Μόσχα, η Αγκελα Μέρκελ εξέφρασε την ελπίδα «οι προσπάθειες της Ρωσίας και της Τουρκίας να είναι επιτυχείς». Αναφερόταν στην εκεχειρία που οι δύο χώρες πρότειναν και η οποία υπερασπιζόταν πρωτίστως τα τουρκικά συμφέροντα. Παρά την καταδίκη της συμφωνίας Τρίπολης - Αγκυρας από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, παρά την παράνομη ανάμειξη της Τουρκίας και της Ρωσίας στον πόλεμο, παρά το γεγονός ότι και οι δύο έχουν εισβάλει σε γείτονές τους, η Γερμανία όχι μόνον δεν τις απομονώνει αλλά τις ενθαρρύνει στις «ειρηνευτικές» προσπάθειές τους.
Αντί η Ε.Ε. να ενισχύει την ενότητα των χωρών-μελών της, να προβάλλει τις αξίες της και να επιβάλλει την τάξη στη γειτονιά της, η διάσκεψη του Βερολίνου εκπέμπει το μήνυμα ότι οι ταραχοποιοί δικαιούνται θέση στο τραπέζι των αποφάσεων, ενώ οι Ευρωπαίοι δεν είναι σίγουροι για το τι θέλουν. Σαφώς, η Ελλάδα (όπως και η Κύπρος) ευθύνεται για την αδυναμία της να λύνει προβλήματα εγκαίρως (όπως των ΑΟΖ και της υφαλοκρηπίδας), με τις κυβερνήσεις της να προτιμούν τη διαιώνιση των προβλημάτων από το να υποστούν το πολιτικό κόστος κάποιου συμβιβασμού. Επίσης, μόνο οι Ελληνες μπορούν να αναδείξουν πόσο θίγονται τα συμφέροντα και η ασφάλειά τους, και να αποφασίσουν τον βαθμό της εμπλοκής τους στη διένεξη. Ομως, σε συλλογικό επίπεδο, η Ε.Ε. οφείλει να προστατεύει τον εαυτό της και τα μέλη της. Το Brexit, ο απρόβλεπτος Τραμπ, οι συνεχείς απειλές και παρεμβάσεις της Τουρκίας και της Ρωσίας, το ταραγμένο πολιτικό και οικονομικό περιβάλλον, απαιτούν σχέδιο, συνοχή και αποφασιστικότητα. Ηδη βλέπουμε το κόστος της αδράνειας, της ατολμίας.
Πριν από έξι χρόνια, μετά την εισβολή της στην Ουκρανία, η Ρωσία ήταν παρίας. Σήμερα είναι ρυθμιστής σε ζητήματα και περιοχές κρίσιμης σημασίας για την Ευρώπη. Οι λόγοι: η απρόβλεπτη συμπεριφορά των ΗΠΑ σε συνδυασμό με την «αδυναμία» του Τραμπ για τον Πούτιν, η καταπάτηση του διεθνούς δίκαιου χωρίς ουσιαστικές συνέπειες, η αδυναμία των Ευρωπαίων, η συμπαιγνία με την Τουρκία. Ο Ερντογάν βασίζεται στους ίδιους παράγοντες για να αναδειχθεί σε μίνι Πούτιν και να επιβάλει τη θέλησή του στην Ελλάδα και στην υπόλοιπη Ευρώπη. Ευθύνη της Ελλάδας είναι να αναδείξει την απειλή, να κινητοποιήσει τους εταίρους, ώστε η διάσκεψη του Βερολίνου να καταγραφεί ως στιγμή αφύπνισης, όχι συνθηκολόγησης.
ΝΙΚΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΑΡΑΣ
https://www.kathimerini.gr/1060873/opinion/
epikairothta/politikh/h-diaskeyh-kai-h-apeilh-ths-dialyshs
19/1/2020
2.
Αχαρακτήριστη η στάση της Γερμανίας.
Η Ελλάδα όχι μόνο δικαιούται, αλλά και οφείλει να είναι σφόδρα δυσαρεστημένη από τη στάση της Γερμανίας στο Λιβυκό και τον αποκλεισμό της από τη διάσκεψη του Βερολίνου. Είτε γιατί το επέβαλε ο Ερντογάν –που το διαψεύδει η γερμανική κυβέρνηση– είτε επειδή αυτή ήταν εξαρχής η άποψή της, προκειμένου (υποτίθεται) να εξασφαλιστεί ότι η συζήτηση δεν θα εκτραπεί σε θέματα που αφορούν θαλάσσια σύνορα, υφαλοκρηπίδες και ΑΟΖ... Γιατί, κατά τη γερμανική πλευρά, το αντικείμενο της σημερινής διάσκεψης είναι να υπάρξει συμφωνία που θα προβλέπει άμεση εκεχειρία, απόσυρση όλων των ξένων στρατιωτικών δυνάμεων από τη Λιβύη και έναρξη διαδικασιών που θα οδηγήσουν τη χώρα στην ομαλότητα.
Είναι φανερό ότι οι εξηγήσεις που έδωσε το Βερολίνο είναι από αστείες έως προσβλητικές. Το ξέρει, γι’ αυτό έσπευσε να «χρυσώσει το χάπι», τονίζοντας ότι εξακολουθεί να στηρίζει την απόφαση της Ευρωπαϊκής Ενωσης, που χαρακτηρίζει νομικά άκυρες τις συμφωνίες Τουρκίας - Αλ Σαράζ. Και αυτό όταν η ελληνική κυβέρνηση έκανε σαφή τη δυσφορία της. Ομως οι διορθωτικές δηλώσεις «δεν μπαλώνουν» την κατάσταση. Ο αποκλεισμός της Ελλάδας στέλνει σήμα στην Αγκυρα ότι μπορεί, ανενόχλητη, να παρεμβαίνει όπου θέλει, να δημιουργεί «ντε φάκτο» συνθήκες προς όφελός της, άρα και τη διατήρηση του Αλ Σαράζ στην εξουσία, να προκαλεί και να απειλεί. Δεν είναι τυχαίο ότι έκθεση στρατιωτικών υπηρεσιών του Ισραήλ περιλαμβάνει την Τουρκία στις χώρες που οι ενέργειές τους απειλούν την ασφάλειά του.
Από το απόγευμα της Παρασκευής, που γράφονται αυτές οι γραμμές, δεν γνωρίζουμε αν και τι έχει προκύψει έως την έναρξη της διάσκεψης του Βερολίνου σήμερα. Η γερμανική κυβέρνηση, όμως, γνώριζε ότι η Τουρκία με τις ενέργειές της είχε εμπλέξει πια την Ελλάδα στη λιβυκή κρίση. Οπως γνώριζε ότι συνειδητά η Αγκυρα έστειλε μισθοφόρους ισλαμιστές - τζιχαντιστές να πολεμήσουν στη Λιβύη ώστε να προωθήσει την επιθετική πολιτική της στην Ανατολική Μεσόγειο. Αξονες δε αυτής της επιθετικής, αναθεωρητικής και νεοοθωμανικής πολιτικής είναι η υπογραφή των μνημονίων Ερντογάν - Αλ Σαράζ που αμφισβητούν τα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας. Για όποιον αμφέβαλλε, ο Τούρκος πρόεδρος φρόντισε να δηλώσει την περασμένη Πέμπτη ότι δεν θα αφήσει να περάσει ο EastMed από την περιοχή που καθόρισαν οι συμφωνίες, προσθέτοντας μάλιστα ότι η Τουρκία θα αρχίσει εκεί έρευνες μέσα στο 2020!
Ακούγεται πιθανώς υπερβολικό και βαρύ, αλλά αυτή η συμπεριφορά της Γερμανίας απέναντι στην Ελλάδα είναι ανάλογη της συμπεριφοράς του Τραμπ απέναντι στους Κούρδους στη Συρίας. Εκείνος τότε έδωσε το πράσινο φως στην Τουρκία να μπει στη Συρία και να «καθαρίσει» περιοχές από τους συμπολεμιστές των Αμερικανών εναντίον του ISIS, η γερμανική κυβέρνηση τώρα στέλνει σήμα στην Τουρκία ότι μπορεί ελεύθερα να μην αναγνωρίζει τα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας και να την απειλεί. Αρα αποδέχεται την πολιτική της ισχύος και των απειλών, αδιαφορεί για την παραβίαση του διεθνούς δικαίου και αντιμετωπίζει με απόλυτο κυνισμό την έννοια της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης προς έναν εταίρο, που κουβαλάει το βάρος του προσφυγικού και τη βοήθησε στο Μακεδονικό. Ορθώς, λοιπόν, η Αθήνα μπορεί να αισθάνεται ότι η Γερμανία την παραδίδει στις ορέξεις της Τουρκίας.
Το ερώτημα είναι γιατί η Γερμανία κρατάει αυτή τη στάση στο Λιβυκό. Οταν μάλιστα στόχος του Ερντογάν είναι να «δέσει» την Ευρώπη και μέσω Λιβύης. Για όποιον δεν το έχει αντιληφθεί, το καθεστώς Ερντογάν θέλει να κρατάει όμηρο την Ευρώπη κυριαρχώντας στις μεταφορές αερίου και πετρελαίου προς αυτήν από τη νότια και ανατολική πλευρά, απειλώντας τη με τις ροές των προσφύγων και χρησιμοποιώντας ως φόβητρο τους τουρκικούς πληθυσμούς που ζουν κυρίως στη Γερμανία, αλλά και αλλού. Παραδοσιακά επίσης τα γεωπολιτικά και οικονομικά συμφέροντα της Γερμανίας είναι μεγάλα στην Τουρκία. Τέλος, η αντιευρωπαϊκή/ αντιγερμανική πολιτική του Τραμπ «σπρώχνει» τη Γερμανία προς τη βελτίωση των σχέσεων με τη Ρωσία, η ρωσοτουρκική προσέγγιση βοηθάει προς αυτή την κατεύθυνση και, βεβαίως, η Μόσχα «παίζει» στη Λιβύη. Τα παραπάνω εξηγούν –δεν δικαιολογούν– τη στάση της Γερμανίας και τον αποκλεισμό της Ελλάδας από τη διάσκεψη του Βερολίνου. Σωστά λοιπόν οργίστηκε η Αθήνα και σωστά απαιτεί την ακύρωση των μνημονίων Ερντογάν - Αλ Σαράζ.
Άγγελος Στάγκος
https://www.kathimerini.gr/1060882/opinion/
epikairothta/politikh/axarakthristh-h-stash-ths-germanias
19/1/2020
Η διάσκεψη και η απειλή της διάλυσης.
Εάν, ο μη γένοιτο, κάποτε γραφτεί η ιστορία για το πώς οι ηγέτες των χωρών της Ευρωπαϊκής Ενωσης απεμπόλησαν τη συλλογική τους δύναμη, πώς ενίσχυσαν τους εχθρούς τους και παρέδωσαν τους λαούς τους στη ζούγκλα ενός κόσμου χωρίς κανόνες, η σημερινή «διάσκεψη του Βερολίνου» θα χρήζει ιδιαίτερης μνείας. Πέρα από τον αδικαιολόγητο αποκλεισμό της Ελλάδας από την προσπάθεια ειρήνευσης της γειτονικής Λιβύης, η διάσκεψη διατρέχει τον κίνδυνο να αποτελέσει σταθμό στην υπονόμευση της έννομης τάξης και των ανθρωπιστικών αξιών που ενέπνευσαν και καθοδήγησαν το ευρωπαϊκό εγχείρημα.
Την ώρα που το διεθνές σύστημα διακυβέρνησης βάλλεται από παντού και η Ε.Ε. θα έπρεπε να μάχεται να το διατηρήσει, η Γερμανία συμβάλλει στην ενίσχυση της επιρροής της Τουρκίας και της Ρωσίας, δύο χωρών που συστηματικά παραβιάζουν το δίκαιο και διεθνείς συνθήκες. Το ότι ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και ο Βλαντιμίρ Πούτιν διατηρούν καλές σχέσεις με τον Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος (παρά τις προσπάθειες των υπηρεσιών των ΗΠΑ) υπονομεύει και το διεθνές σύστημα διακυβέρνησης και την Ε.Ε., όφειλε να είχε προειδοποιήσει τους Ευρωπαίους για το μέγεθος της απειλής.
Οι λόγοι για τους οποίους η Ελλάδα έπρεπε να είναι παρούσα στη διάσκεψη είναι ουσιαστικοί: γειτονεύει με τη Λιβύη και δεν συμμετείχε στην κλιμάκωση του πολέμου, έτσι είναι αξιόπιστος συνομιλητής που μπορεί να συμβάλει στην ειρήνευση. Ενεπλάκη μόνο λόγω της παράνομης και πονηρής συμφωνίας Τρίπολης - Αγκυρας. Αντιθέτως, η Τουρκία και η Ρωσία όφειλαν να αποκλειστούν ακριβώς λόγω του πρωταγωνιστικού ρόλου τους, έχοντας παραβιάσει το εμπάργκο όπλων που επέβαλε ο ΟΗΕ. Και όμως, σε πρόσφατη συνάντηση με τον Πούτιν στη Μόσχα, η Αγκελα Μέρκελ εξέφρασε την ελπίδα «οι προσπάθειες της Ρωσίας και της Τουρκίας να είναι επιτυχείς». Αναφερόταν στην εκεχειρία που οι δύο χώρες πρότειναν και η οποία υπερασπιζόταν πρωτίστως τα τουρκικά συμφέροντα. Παρά την καταδίκη της συμφωνίας Τρίπολης - Αγκυρας από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, παρά την παράνομη ανάμειξη της Τουρκίας και της Ρωσίας στον πόλεμο, παρά το γεγονός ότι και οι δύο έχουν εισβάλει σε γείτονές τους, η Γερμανία όχι μόνον δεν τις απομονώνει αλλά τις ενθαρρύνει στις «ειρηνευτικές» προσπάθειές τους.
Αντί η Ε.Ε. να ενισχύει την ενότητα των χωρών-μελών της, να προβάλλει τις αξίες της και να επιβάλλει την τάξη στη γειτονιά της, η διάσκεψη του Βερολίνου εκπέμπει το μήνυμα ότι οι ταραχοποιοί δικαιούνται θέση στο τραπέζι των αποφάσεων, ενώ οι Ευρωπαίοι δεν είναι σίγουροι για το τι θέλουν. Σαφώς, η Ελλάδα (όπως και η Κύπρος) ευθύνεται για την αδυναμία της να λύνει προβλήματα εγκαίρως (όπως των ΑΟΖ και της υφαλοκρηπίδας), με τις κυβερνήσεις της να προτιμούν τη διαιώνιση των προβλημάτων από το να υποστούν το πολιτικό κόστος κάποιου συμβιβασμού. Επίσης, μόνο οι Ελληνες μπορούν να αναδείξουν πόσο θίγονται τα συμφέροντα και η ασφάλειά τους, και να αποφασίσουν τον βαθμό της εμπλοκής τους στη διένεξη. Ομως, σε συλλογικό επίπεδο, η Ε.Ε. οφείλει να προστατεύει τον εαυτό της και τα μέλη της. Το Brexit, ο απρόβλεπτος Τραμπ, οι συνεχείς απειλές και παρεμβάσεις της Τουρκίας και της Ρωσίας, το ταραγμένο πολιτικό και οικονομικό περιβάλλον, απαιτούν σχέδιο, συνοχή και αποφασιστικότητα. Ηδη βλέπουμε το κόστος της αδράνειας, της ατολμίας.
Πριν από έξι χρόνια, μετά την εισβολή της στην Ουκρανία, η Ρωσία ήταν παρίας. Σήμερα είναι ρυθμιστής σε ζητήματα και περιοχές κρίσιμης σημασίας για την Ευρώπη. Οι λόγοι: η απρόβλεπτη συμπεριφορά των ΗΠΑ σε συνδυασμό με την «αδυναμία» του Τραμπ για τον Πούτιν, η καταπάτηση του διεθνούς δίκαιου χωρίς ουσιαστικές συνέπειες, η αδυναμία των Ευρωπαίων, η συμπαιγνία με την Τουρκία. Ο Ερντογάν βασίζεται στους ίδιους παράγοντες για να αναδειχθεί σε μίνι Πούτιν και να επιβάλει τη θέλησή του στην Ελλάδα και στην υπόλοιπη Ευρώπη. Ευθύνη της Ελλάδας είναι να αναδείξει την απειλή, να κινητοποιήσει τους εταίρους, ώστε η διάσκεψη του Βερολίνου να καταγραφεί ως στιγμή αφύπνισης, όχι συνθηκολόγησης.
ΝΙΚΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΑΡΑΣ
https://www.kathimerini.gr/1060873/opinion/
epikairothta/politikh/h-diaskeyh-kai-h-apeilh-ths-dialyshs
19/1/2020
2.
Αχαρακτήριστη η στάση της Γερμανίας.
Η Ελλάδα όχι μόνο δικαιούται, αλλά και οφείλει να είναι σφόδρα δυσαρεστημένη από τη στάση της Γερμανίας στο Λιβυκό και τον αποκλεισμό της από τη διάσκεψη του Βερολίνου. Είτε γιατί το επέβαλε ο Ερντογάν –που το διαψεύδει η γερμανική κυβέρνηση– είτε επειδή αυτή ήταν εξαρχής η άποψή της, προκειμένου (υποτίθεται) να εξασφαλιστεί ότι η συζήτηση δεν θα εκτραπεί σε θέματα που αφορούν θαλάσσια σύνορα, υφαλοκρηπίδες και ΑΟΖ... Γιατί, κατά τη γερμανική πλευρά, το αντικείμενο της σημερινής διάσκεψης είναι να υπάρξει συμφωνία που θα προβλέπει άμεση εκεχειρία, απόσυρση όλων των ξένων στρατιωτικών δυνάμεων από τη Λιβύη και έναρξη διαδικασιών που θα οδηγήσουν τη χώρα στην ομαλότητα.
Είναι φανερό ότι οι εξηγήσεις που έδωσε το Βερολίνο είναι από αστείες έως προσβλητικές. Το ξέρει, γι’ αυτό έσπευσε να «χρυσώσει το χάπι», τονίζοντας ότι εξακολουθεί να στηρίζει την απόφαση της Ευρωπαϊκής Ενωσης, που χαρακτηρίζει νομικά άκυρες τις συμφωνίες Τουρκίας - Αλ Σαράζ. Και αυτό όταν η ελληνική κυβέρνηση έκανε σαφή τη δυσφορία της. Ομως οι διορθωτικές δηλώσεις «δεν μπαλώνουν» την κατάσταση. Ο αποκλεισμός της Ελλάδας στέλνει σήμα στην Αγκυρα ότι μπορεί, ανενόχλητη, να παρεμβαίνει όπου θέλει, να δημιουργεί «ντε φάκτο» συνθήκες προς όφελός της, άρα και τη διατήρηση του Αλ Σαράζ στην εξουσία, να προκαλεί και να απειλεί. Δεν είναι τυχαίο ότι έκθεση στρατιωτικών υπηρεσιών του Ισραήλ περιλαμβάνει την Τουρκία στις χώρες που οι ενέργειές τους απειλούν την ασφάλειά του.
Από το απόγευμα της Παρασκευής, που γράφονται αυτές οι γραμμές, δεν γνωρίζουμε αν και τι έχει προκύψει έως την έναρξη της διάσκεψης του Βερολίνου σήμερα. Η γερμανική κυβέρνηση, όμως, γνώριζε ότι η Τουρκία με τις ενέργειές της είχε εμπλέξει πια την Ελλάδα στη λιβυκή κρίση. Οπως γνώριζε ότι συνειδητά η Αγκυρα έστειλε μισθοφόρους ισλαμιστές - τζιχαντιστές να πολεμήσουν στη Λιβύη ώστε να προωθήσει την επιθετική πολιτική της στην Ανατολική Μεσόγειο. Αξονες δε αυτής της επιθετικής, αναθεωρητικής και νεοοθωμανικής πολιτικής είναι η υπογραφή των μνημονίων Ερντογάν - Αλ Σαράζ που αμφισβητούν τα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας. Για όποιον αμφέβαλλε, ο Τούρκος πρόεδρος φρόντισε να δηλώσει την περασμένη Πέμπτη ότι δεν θα αφήσει να περάσει ο EastMed από την περιοχή που καθόρισαν οι συμφωνίες, προσθέτοντας μάλιστα ότι η Τουρκία θα αρχίσει εκεί έρευνες μέσα στο 2020!
Ακούγεται πιθανώς υπερβολικό και βαρύ, αλλά αυτή η συμπεριφορά της Γερμανίας απέναντι στην Ελλάδα είναι ανάλογη της συμπεριφοράς του Τραμπ απέναντι στους Κούρδους στη Συρίας. Εκείνος τότε έδωσε το πράσινο φως στην Τουρκία να μπει στη Συρία και να «καθαρίσει» περιοχές από τους συμπολεμιστές των Αμερικανών εναντίον του ISIS, η γερμανική κυβέρνηση τώρα στέλνει σήμα στην Τουρκία ότι μπορεί ελεύθερα να μην αναγνωρίζει τα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας και να την απειλεί. Αρα αποδέχεται την πολιτική της ισχύος και των απειλών, αδιαφορεί για την παραβίαση του διεθνούς δικαίου και αντιμετωπίζει με απόλυτο κυνισμό την έννοια της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης προς έναν εταίρο, που κουβαλάει το βάρος του προσφυγικού και τη βοήθησε στο Μακεδονικό. Ορθώς, λοιπόν, η Αθήνα μπορεί να αισθάνεται ότι η Γερμανία την παραδίδει στις ορέξεις της Τουρκίας.
Το ερώτημα είναι γιατί η Γερμανία κρατάει αυτή τη στάση στο Λιβυκό. Οταν μάλιστα στόχος του Ερντογάν είναι να «δέσει» την Ευρώπη και μέσω Λιβύης. Για όποιον δεν το έχει αντιληφθεί, το καθεστώς Ερντογάν θέλει να κρατάει όμηρο την Ευρώπη κυριαρχώντας στις μεταφορές αερίου και πετρελαίου προς αυτήν από τη νότια και ανατολική πλευρά, απειλώντας τη με τις ροές των προσφύγων και χρησιμοποιώντας ως φόβητρο τους τουρκικούς πληθυσμούς που ζουν κυρίως στη Γερμανία, αλλά και αλλού. Παραδοσιακά επίσης τα γεωπολιτικά και οικονομικά συμφέροντα της Γερμανίας είναι μεγάλα στην Τουρκία. Τέλος, η αντιευρωπαϊκή/ αντιγερμανική πολιτική του Τραμπ «σπρώχνει» τη Γερμανία προς τη βελτίωση των σχέσεων με τη Ρωσία, η ρωσοτουρκική προσέγγιση βοηθάει προς αυτή την κατεύθυνση και, βεβαίως, η Μόσχα «παίζει» στη Λιβύη. Τα παραπάνω εξηγούν –δεν δικαιολογούν– τη στάση της Γερμανίας και τον αποκλεισμό της Ελλάδας από τη διάσκεψη του Βερολίνου. Σωστά λοιπόν οργίστηκε η Αθήνα και σωστά απαιτεί την ακύρωση των μνημονίων Ερντογάν - Αλ Σαράζ.
Άγγελος Στάγκος
https://www.kathimerini.gr/1060882/opinion/
epikairothta/politikh/axarakthristh-h-stash-ths-germanias
19/1/2020