Πώς ερμηνεύεται η συνομιλία Μέρκελ-Ερντογάν.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ:
Ο Ερντογάν νομίζει ότι εκβιάζει τη Δύση,
 αλλά κρατά το όπλο στον δικό του κρόταφο. 


Πώς ερμηνεύεται η συνομιλία Μέρκελ-Ερντογάν.  

Σε αρχικό στάδιο, η σιωπή - καθώς το Βερολίνο δεν είχε τίποτε να πει κατά τα πρώτα 24ωρα της κρίσης στον Έβρο. Σε δεύτερο στάδιο ακολούθησε η δήλωση της Άνγκελα Μέρκελ την Δευτέρα - επικριτική για την Άγκυρα, αλλά και με ενδιαφέροντα μηνύματα πίσω από τις γραμμές. Η τηλεφωνική επικοινωνία που είχε, σε τρίτο στάδιο, η Γερμανίδα καγκελάριος με τον Τούρκο πρόεδρο Ταγίπ Ερντογάν αποτελεί την λογική συνέπεια.

Σύμφωνα με τις πρώτες πληροφορίες, ο ισχυρός άνδρας της Άγκυρας ζήτησε "δίκαιη κατανομή" ανάμεσα στην Τουρκία και την Ε.Ε. της ευθύνης έναντι των προσφύγων και μεταναστών, καθώς και των βαρών που προκύπτουν από την προσφυγική και μεταναστευτική κρίση.

Η Γερμανίδα καγκελάριος προβάλλει έτσι ως ο πραγματικός συνομιλητής του Ερντογάν και ως ο μόνος παράγοντας στην Ε.Ε. που μπορεί να δώσει λύση στην παρούσα κρίση - όχι ερήμην της Τουρκίας, αλλά σε συνεννόηση μαζί της. Την ίδια στιγμή, σημειωτέον, που οι επικεφαλής των κοινοτικών θεσμών (Πρόεδρος Κομισιόν, Πρόεδρος Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Πρόεδρος Ευρωκοινοβουλίου) επισκέπτονται τον Έβρο μαζί με τον Έλληνα πρωθυπουργό, σε μια χειρονομία αλληλεγγύης και ευρωπαϊκής συσπείρωσης.

Άλλωστε και η προηγηθείσα δήλωση Μέρκελ ότι είναι "απαράδεκτο" να "χρησιμοποιεί τους πρόσφυγες" ο Ταγίπ Ερντογάν "για να εκφράσει τη δυσαρέσκειά του", αποτελούσε στην πραγματικότητα έκκληση προς συνδιαλλαγή.

Όχι μόνο διότι η καγκελάριος έκρινε πως το να μην εκφράζουν οι Τούρκοι ιθύνοντες "αυτή τη δυσαρέσκεια σε έναν διάλογο μαζί μας ως Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά μάλλον πίσω από τους πρόσφυγες", ακόμη και αν αισθάνονται "ότι δεν έχουν αυτή τη στιγμή επαρκή υποστήριξη από την Ευρώπη", δεν αποτελεί "τον δρόμο για να πάμε μπροστά", αλλά και γιατί προκαταβολικά η ίδια συναίνεσε στη μείζονα διεκδίκηση της Τουρκίας: την κατάπαυση του πυρός στην Ιντλίμπ και την δημιουργία ασφαλούς ζώνης για τους πρόσφυγες που ωθούνται προς τα τουρκικά σύνορα.

Λίγο αφότου οι ελιγμοί της Μόσχας ακύρωσαν τη συζητούμενη διοργάνωση τετραμερούς συνάντησης Μέρκελ, Μακρόν, Πούτιν και Ερντογάν για το ζήτημα της Ιντλίμπ, το Βερολίνο επιχειρεί, μιλώντας πριν από τους "27” και εξ ονόματός τους, να παρεμβληθεί στην καρδιά του συριακού ζητήματος με τρόπο υποστηρικτικό προς την τουρκική πολιτική. Οι αλληλοκαταγγελίες περί το προσφυγικό δεν παραγράφουν το γεγονός ότι οι μεγάλες ευρωπαϊκές δυνάμεις και η Τουρκία συμπορεύονται στα βασικά της συριακής κρίσης όλα αυτά τα χρόνια.

Αναρωτιέται όμως κανείς με ποιόν πρακτικό τρόπο θέλει και μπορεί η Γερμανία να υλοποιήσει την ιδέα μιας ασφαλούς ζώνης εντός της επικράτειας της Συρίας, αλλά έξω από τον έλεγχο της κυβέρνησής της. Ο Ερντογάν, πάντως, αντιμέτωπος με τις μεγάλες δυσκολίες που προκαλεί στις επιχειρήσεις του τουρκικού στρατού ο έλεγχος του εναέριου χώρου από τη ρωσική και συριακή πολεμική αεροπορία έχει προτείνει στους Δυτικούς συμμάχους του την δημιουργία ζώνης απαγόρευσης πτήσεων, που είναι μια καθαρά πολεμική ενέργεια.

Σε κάθε περίπτωση, η στάση του Βερολίνου έναντι της Άγκυρας παραμένει "κατευναστική” για αρκετούς λόγους, στους οποίους θα πρέπει να προστεθεί και η δυσκινησία που προκαλεί στην παρούσα φάση η πολιτική ρευστότητα στο εσωτερικό της Γερμανίας.

Οι λόγοι έχουν να κάνουν με τον όγκο και το βάρος των τουρκο-γερμανικών οικονομικών σχέσεων, την παρουσία ισχυρής κοινότητας Τουρκο-Γερμανών, αλλά και τις ενδο-ευρωπαϊκές ισορροπίες, καθώς η Γερμανία επείγεται να δηλώνει παρούσα στα πράγματα τις Μεσογείου ως αντίβαρο στις σχετικές φιλοδοξίες της Γαλλίας. Η σταθερά αυτή της ευρωπαϊκής πολιτικής επιβεβαιώθηκε σε κάθε μεγάλη κρίση του περασμένου αιώνα. Άλλωστε, το προ δεκαετίας σχέδιο του τότε προέδρου της Γαλλίας Σαρκοζί να ιδρύσει μιαν Ευρω-Μεσογειακή Ένωση με τη συμμετοχή μόνο των παράκτιων κρατών ακυρώθηκε με συνοπτικές διαδικασίες από την Μέρκελ, η οποία επέβαλε ένα χαλαρό σχήμα με τη συμμετοχή και των "27" της Ε.Ε.

Σε ό,τι, πάλι, αφορά καθαυτό το προσφυγικό ζήτημα, το Βερολίνο διαπραγματεύεται από μια θέση σχετικής ασφάλειας. Το πλαίσιο που έχει οικοδομηθεί τα τελευταία χρόνια εγγυάται ότι η γραμμή των κλειστών συνόρων θα υλοποιείται σε κάθε περίπτωση, είτε στα όρια της Ε.Ε. είτε, όπως έδειξε η εμπειρία της Ειδομένης, στο εσωτερικό της. 

Του Κώστα Ράπτη


3/3/2020


           ΣΧΕΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ            









Ο Ερντογάν νομίζει ότι εκβιάζει τη Δύση,
 αλλά κρατά το όπλο στον δικό του κρόταφο. 

Ένας από τους πιο κοινούς "αφορισμούς" στους διεθνείς διπλωματικούς κύκλους είναι ότι το Πακιστάν διαπραγματεύεται με τη Δύση κρατώντας ένα όπλο στο ίδιο του το κεφάλι. Υπό τον πρόεδρο Ταγίπ Ερντογάν, η Τουρκία έχει εξελίξει αυτή τη μοναδική τεχνική διαπραγμάτευσης, επιδιώκοντας να στοχεύει με ένα πιστόλι τη Δύση, ενώ ταυτόχρονα κρατά ένα άλλο στραμμένο στον δικό της κρόταφο.

Κατά τα τελευταία δύο χρόνια, ο Ερντογάν μετέτρεψε ηθελημένα τη σχέση της Τουρκίας με τους εταίρους της στον Οργανισμό του Βορειοατλαντικού Συμφώνου (NATO) σε ανταγωνιστική, "θερμαίνοντας" τις σχέσεις του με τον αντίπαλό τους, τη Ρωσία. Η συνέπεια - απόλυτα προβλέψιμη - είναι η απομόνωση της Τουρκίας στη Συρία και τη Λιβύη, όπου τα συμφέροντα της Άγκυρας βρίσκονται σε άμεση σύγκρουση με εκείνα της Μόσχας.

Τώρα που η σύγκρουση μετατρέπεται σε δυναμική και τα πιόνια "κινούνται" στη σκακιέρα, με δεκάδες Τούρκους στρατιώτες νεκρούς, πιθανότατα από ρωσικές βόμβες, η απάντηση του Ερντογάν είναι να επιτίθεται φραστικά κατά της "υποκριτικής Δύσης" - και να απειλεί να ανοίξει δρόμο για εκατομμύρια πρόσφυγες ώστε οι τελευταίοι να κατευθυνθούν προς την Ευρώπη. Εκείνο που ζητεί για να σταματήσει να το κάνει είναι περισσότερα ευρωπαϊκά χρήματα για τη στέγαση προσφύγων στην Τουρκία και, πιθανότατα, βοήθεια από το ΝΑΤΟ για την επίτευξη των στρατιωτικών στόχων της ερντογανικής Τουρκίας στη Συρία.

Το ζήτημα των προσφύγων από το Ιντλίμπ

Το επιχείρημά του σχετικά με το ζήτημα των προσφύγων έχει σημαντική βάση. Η Τουρκία φιλοξενεί ήδη πάνω από 3,7 εκατομμύρια πρόσφυγες και ετοιμάζεται για μια νέα τεράστια εισροή από τις μάχες στο Ιντλίμπ. Παρόλο που η Ευρώπη παρέχει σημαντική χρηματοδότηση για τη φροντίδα των προσφύγων στην Τουρκία, μπορεί και πρέπει να κάνει πολύ περισσότερα για να μοιραστεί το βάρος.

Οι εκατοντάδες χιλιάδες που εγκαταλείπουν το Ιντλίμπ βρίσκονται σε μια εξαιρετικά επικίνδυνη για την σωματική τους ακεραιότητα κατάσταση, καθώς υπομένουν την έκθεση σε πολικές θερμοκρασίες, πέρα από όλα τα υπόλοιπα προβλήματά τους.

Ωστόσο, ο Ερντογάν κάνει ζημιά ακόμη και σε αυτό το σχετικά δίκαιο τμήμα των επιχειρημάτων της Τουρκίας εκμεταλλευόμενος την απειλή των προσφυγικών ροών προκειμένου να επιβάλει στην Ευρώπη να σιωπήσει και να μην του ασκεί κριτική για τις τυχοδιωκτικές ενέργειές του, όπως για παράδειγμα η στρατιωτική επίθεσή του το περασμένο φθινόπωρο εναντίον των συμμαχικών προς τις ΗΠΑ κουρδικών οργανώσεων στη βορειοανατολική Συρία.

Όταν οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι εξέφρασαν εύλογες ανησυχίες ότι η επίθεση αυτή άνοιγε ένα νέο μέτωπο σε έναν ήδη απελπιστικά περίπλοκο εμφύλιο πόλεμο και έβλαπτε τις διεθνείς προσπάθειες να ηττηθεί το Ισλαμικό Κράτος, ο πρόεδρος της Τουρκίας προειδοποίησε: "Αν προσπαθήσετε να χαρακτηρίσετε επισήμως την επιχείρησή μας εκεί ως εισβολή, τότε η δική μας δουλειά γίνεται εύκολη. Ανοίγουμε τις πύλες και στέλνουμε 3.600.000 πρόσφυγες σε εσάς".

Απίθανη μια νέα στρατιωτική εμπλοκή της Δύσης στη Συρία 

Το επιχείρημα Ερντογάν περί ανάγκης δυτικής στρατιωτικής βοήθειας στην Τουρκία για τις επιχειρήσεις στη Συρία είναι σαφώς λιγότερο ισχυρό. Έχοντας αγνοήσει τις δυτικές παραινέσεις ενάντια στην επίθεση στις κουρδικές πολιτοφυλακές στη βορειοανατολική Συρία και έχοντας απειλήσει με "οθωμανικό χαστούκι" τα αμερικανικά στρατεύματα που πιθανόν να έβρισκε στον δρόμο του τότε, ο Ερντογάν ζητεί τώρα τα αμερικανικά πυραυλικά συστήματα Patriot ώστε να αποτρέψει τη ρωσική αεροπορία από το να χτυπά τους στρατιώτες και τις φιλικές προς την Άγκυρα συριακές πολιτοφυλακές στο Ιντλίμπ. Πρόκειται για τους ίδιους Patriot που o Ερντογάν απέρριψε πέρσι υπέρ των ρωσικών S-400.

Η απάντηση της κυβέρνησης Τραμπ είναι μέχρι στιγμής ορθά προσεκτική: φραστικές κολακείες υποστήριξης της Τουρκίας, χωρίς καμία στρατιωτική δέσμευση στο πλευρό της. Ο Ερντογάν έχει αναγνωρίσει ότι οι πύραυλοι Patriot μάλλον δεν θα φτάσουν σύντομα στη χώρα του.

Μετά από αίτημα της Άγκυρας, το ΝΑΤΟ συγκάλεσε μια συνάντηση για να συζητήσει την κατάσταση βάσει του άρθρου 4 της Συνθήκης ίδρυσής του, σύμφωνα με την οποία ένα κράτος μέλος μπορεί να ζητήσει διαβουλεύσεις εάν αισθάνεται ότι απειλείται η εδαφική του ακεραιότητα, η πολιτική του ανεξαρτησία ή η ασφάλειά του. Δεδομένου ότι η κατάσταση δεν εμπίπτει σίγουρα στις δύο πρώτες περιπτώσεις, οι Τούρκοι ισχυρίζονται ότι το αποτέλεσμα της μάχης για το Ιντλίμπ έχει συνέπειες στον τομέα της ασφάλειας - και όχι μόνο για την Τουρκία.

Είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς ότι άλλα μέλη της συμμαχίας υπάρχει περίπτωση να θελήσουν να "βυθιστούν" στη συγκεκριμένη σύγκρουση. Η Δύση είναι λυπηρά απρόθυμη να επιβάλει οποιοδήποτε σημαντικό κόστος στη Ρωσία για τα εγκλήματά της στη Συρία. Το πιθανότερο είναι ότι οι δυτικές δυνάμεις θα πιέσουν για μια διπλωματική λύση και θα καλέσουν τον πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν να συμμετάσχει σε διάσκεψη κορυφής για το Ιντλίμπ μαζί με τον Ερντογάν, τη Γερμανίδα καγκελάριο Άνγκελα Μέρκελ και τον Γάλλο πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν. Προς το παρόν, η Μόσχα δεν μοιάζει ιδιαίτερα πρόθυμη για κάτι τέτοιο.

Ο Πούτιν ξέρει...

Η Ρωσία έχει σταθεί προσεκτική, αρνούμενη οποιοαδήποτε άμεση συμμετοχή στο πολύνεκρο χτύπημα κατά των Τούρκων στρατιωτών και υποστηρίζοντας ότι αυτοί έπεσαν θύματα βομβαρδισμού από δυνάμεις του συριακού καθεστώτος. Εξακολουθεί όμως να υποστηρίζει ανοικτά τις προσπάθειες του Μπασάρ Αλ Ασαντ να "πετάξει" τους Τούρκους και τους εξαρτημένους από την Τουρκία Σύρους αντάρτες έξω από το Ιντλίμπ.

Ο Ερντογάν προσπάθησε να χρησιμοποιήσει τη συνηθισμένη διαπραγματευτική του τακτική με τον Πούτιν, προειδοποιώντας ότι οι σχέσεις μεταξύ Άγκυρας και Μόσχας θα δεχθούν ισχυρό πλήγμα λόγω Ιντλίμπ, παρόλο που μια τέτοια ρήξη θα άφηνε προφανέστατα την Τουρκία χωρίς κανέναν φίλο, με την οικονομία της σε τραγική κατάσταση. Οι μετοχές στο τουρκικό χρηματιστήριο έχουν βυθιστεί μετά το ξέσπασμα του νέου γύρου εντάσης στη σχέση με τη Ρωσία και μια περαιτέρω κλιμάκωση αυτής της έντασης θα έθετε σε κίνδυνο κάποια πρόσφατα δείγματα οικονομικής ανάκαμψης.

Ο Πούτιν ξέρει καλά ότι ο Ερντογάν δεν θα τολμούσε να τραβήξει τη σκανδάλη.

Του Bobby Ghosh



https://www.capital.gr/bloomberg-view/3414543/o-erntogan-nomizei-oti-ekbiazei-ti-dusi-alla-krata-to-oplo-ston-diko-tou-krotafo


3/3/2020