Τι σημαίνει η ανατροπή στις γαλλικές βουλευτικές εκλογές.
Τι σημαίνει η ανατροπή
στις γαλλικές βουλευτικές εκλογές.
στις γαλλικές βουλευτικές εκλογές.
Από τις αρχές του αιώνα η θητεία του προέδρου της Γαλλικής Δημοκρατίας μετετράπη από επταετής σε πενταετή, προσαρμοζόμενη σε αυτήν της Εθνοσυνέλευσης, με στόχο να αποφεύγονται οι "συγκατοικήσεις” διαφορετικών παρατάξεων στην κορυφή της εξουσίας. Επιπλέον, το γεγονός ότι οι προεδρικές εκλογές προηγούνται κατά μερικές εβδομάδες των βουλευτικών είχε ως αποτέλεσμα αφενός να μειώνεται το ενδιαφέρον των ψηφοφόρων για τη δεύτερη αναμέτρηση, εφόσον το μείζον διακύβευμα θεωρείται ότι έχει κριθεί, και να εξασφαλίζεται συντριπτικό πλεονέκτημα για την παράταξη η οποία στηρίζει τον πρόεδρο με τη νωπή εντολή. Ομοίως, το πλειοψηφικό εκλογικό σύστημα με μονοεδρικές περιφέρειες αποσκοπεί στην ενισχυμένη κυβερνητική σταθερότητα.
Η αποχή υπήρξε πολύ υψηλή και στον χθεσινό πρώτο γύρο των γαλλικών βουλευτικών εκλογών, όμως οτιδήποτε άλλο έχει ανατραπεί. Όποιο και αν είναι το αποτέλεσμα του δεύτερου γύρου σε μία εβδομάδα, ο Εμανουέλ Μακρόν, ο οποίος μόλις ξεκίνησε τη δεύτερη θητεία του, εισέπραξε ένα μήνυμα αποδοκιμασίας, ενώ είναι εξαιρετικά αμφίβολο αν θα βρεθεί με μία κοινοβουλευτική πλειοψηφία που θα του επιτρέπει να νομοθετεί με άνεση. Γεγονός που δεν πρέπει να μας εκπλήσσει, αν κρίνουμε από το γεγονός ότι ήδη την ημέρα της επανεκλογής του Μακρόν, οι Γάλλοι τάχθηκαν στις δημοσκοπήσεις υπέρ της "συγκατοίκησης” με μια δύναμη που δεν θα ελέγχεται από τον πρόεδρο.
Από τις 577 έδρες της Γαλλικής Εθνοσυνέλευσης κρίθηκαν από τον πρώτο γύρο μόλις πέντε: οι τέσσερις κατακτήθηκαν από τη νεοσύστατη αριστερή Νupes (Νέα Λαϊκή Ενότητα για την Οικολογία και την Κοινωνία) του Ζαν-Λυκ Μελανσόν και η μία από υποψήφιο του μακρονικού σχηματισμού Ensemble.
Όμως το άθροισμα των ψήφων όλων των περιφερειών επιβεβαιώνει ότι ο Εμανουέλ Μακρόν είναι πρόεδρος μειοψηφίας. Σύμφωνα με τα στοιχεία της εφημερίδας Le Monde, το Νupes συγκεντρώνει το 26,11%, το Ensemble 25,88%, ο Εθνικός Συναγερμός της Μαρίν Λεπέν 18,68%, οι κεντροδεξιοί Ρεπουμπλικανοί 11,30%, η Reconquête του ακροδεξιού Ερίκ Ζεμούρ 4,25 %, ενώ τα υπόλοιπα ποσοστά κατανέμονται σε διαφόρους υποψηφίους του κέντρου, της οικολογίας, της άκρας αριστεράς ή της "κυριαρχικής” δεξιάς. Σημειώνεται ότι στις επιμέρους καταγραφές του εκλογικού αποτελέσματος σημειώνονται αποκλίσεις, διότι δεν είναι σαφής η ένταξη όλων των υποψηφίων. Προκειμένου π.χ. περί Σοσιαλιστών υποψηφίων θα πρέπει να διευκρινίζεται αν ανήκουν στην πλειοψηφία που προσχώρησε στο Nupes ή στην μειοψηφία που αρνείται τη συνεργασία, ενώ το ίδιο ισχύει και με Οικολόγους υποψηφίους που εντάχθηκαν ή μη στον συνασπισμό της Αριστεράς.
Εξ ου και οι αποκλίσεις των αποτελεσμάτων, σε σύγκριση με τα όσα ανακοίνωσε το υπουργείο Εσωτερικών το οποίο νωρίτερα εμφάνισε την παράταξη του Μακρόν οριακά πρώτη με 25,75% των ψήφων, έναντι 25,66% για τη συμμαχία του Μελανσόν, με αντίστοιχη διόγκωση των "Λοιπών”. Τα όσα δημοσιεύει ο Monde βασίζονται στα ίδια στοιχεία, αλλά με διαφορετικό "étiquetage” των υποψηφίων, με ρεπορτάζ κατά περιφέρεια. Είχε άλλωστε προηγηθεί προσφυγή του Nupes και έκδοση ασφαλιστικών μέτρων από το γαλλικό Συμβούλιο της Επικρατείας, ώστε το υπουργείο Εσωτερικών να παρουσιάσει ενιαία και όχι κατά κομματική συνιστώσα τα αποτελέσματα του συνασπισμού.
Σε κάθε περίπτωση, ο βολονταρισμός του Ζαν-Λυκ Μελανσόν να εκβιάσει, χωρίς ιδιαίτερο προγραμματικό ή οργανωτικό βάθος, μια ενοποίηση της αριστεράς με επίκεντρο τον ίδιο ως υποψήφιο πρωθυπουργό αποδίδει καρπούς. Διότι συντονίζεται με τη δυσφορία και τις προσδοκίες μεγάλων τμημάτων της γαλλικής κοινωνίας, ιδίως των νέων, των διανοητικά εργαζόμενων σε επισφάλεια και των προερχόμενων από τη μετανάστευση. Ο ίδιος ο Μελανσόν έσπευσε να μιλήσει χθες βράδυ για ήττα του Μακρόν και να τον κατηγορήσει για "κρυφό πρόγραμμα” που περιλαμβάνει περικοπές ύψους 80 δισ. ευρώ.
Ωστόσο, είναι προφανές ότι παρά τη νίκη του Νupes το κέντρο βάρους της γαλλικής πολιτικής ζωής βρίσκεται αρκετά δεξιότερα – και το μέτωπο του Ζαν-Λυκ Μελανσόν δεν διαθέτει εκλογικές εφεδρείες για τον δεύτερο γύρο. Την ανατροπή μπορεί να την πετύχει μόνο αν καταφέρει να κινητοποιήσει τον "λαό της αποχής”.
Από την άλλη πλευρά παρατηρείται το παράδοξο οι Ρεπουμπλικανοί που ταπεινώθηκαν στις προεδρικές εκλογές (διότι λεηλατήθηκαν εκλογικά από τον Μακρόν) και σημειώνουν πενιχρές επιδόσεις και στις βουλευτικές να αναδεικνύονται σε ρυθμιστή όχι μόνο στον δεύτερο γύρο αλλά και μετά από αυτόν, σε μία Εθνοσυνέλευση η οποία πιθανότατα δεν θα έχει σαφή πλειοψηφία.
Στον δεύτερο γύρο οι υποψήφιοι του Nupes μονομαχούν σε 278 μονοεδρικές περιφέρειες με υποψηφίους του Ensemble και σε άλλες 62 με ψήφους του Εθνικού Συναγερμού. Το κόμμα της Μαρίν Λεπέν διεκδικεί επίσης 110 έδρες από το Ensemble και άλλες 29 από την κεντροδεξιά. Οι υπολοιπόμενες 22 έδρες κρίνονται μεταξύ κεντροδεξιάς και Ensemble. Η ιδιαιτερότητα του γαλλικού συστήματος επιτρέπει και τριγωνικές αναμετρήσεις στον δεύτερο γύρο, εάν ο τρίτος υποψήφιος έχει εξασφαλίσει στον πρώτο γύρο ποσοστό άνω του 12,5% - και τέτοιες θα υπάρξουν φέτος οκτώ. Επίσης για τη νίκη από τον πρώτο γύρο απαιτείται η συγκέντρωση ποσοστού άνω του 50% των ψηφισάντων, αλλά και άνω του 25% των εγγεγραμμένων. Εξ ου και η Μαρίν Λεπέν θα δοκιμάσει την τύχη της και την επόμενη Κυριακή, διότι στην περιφέρειά της εκπλήρωσε τον πρώτο όρο, αλλά όχι και τον δεύτερο.
Αν πάντως κάτι εντυπωσιάζει, καθώς οι πολιτικές δυνάμεις ανασκουμπώνονται για τον δεύτερο γύρο, αυτό είναι η άρνηση των στελεχών του Ensemble να αποδεχθούν τα νέα δεδομένα και η ευκολία με την οποία σπεύδουν να τοποθετήσουν εκτός "ρεπουμπλικανικού τόξου” τους αντιπάλους τους στο Nupes, παρουσιάζοντάς τους ως εχθρούς της δημοκρατίας. Η δαιμονοποίηση των πάντων δεν καταδεικνύει ωστόσο ούτε ηγεμονία πολιτική ούτε πραγματικά δημοκρατικό πνεύμα.
Κώστας Ράπτης
https://www.capital.gr/diethni/3640391/ti-simainei-i-anatropi-stis-gallikes-bouleutikes-ekloges
13/6/2022