Γιατί δεν υπάρχουν «ήρεμα νερά»
στις σχέσεις με την Τουρκία.

 Σε πρόσφατη περιοδεία του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, στις 14 Απριλίου 2024 στη Λέσβο, αναφέρει πως οι πράξεις της κυβέρνησης είναι «έμπρακτη επιβεβαίωση ότι η προσέγγιση Ελλάδας και Τουρκίας έχει απτά, πραγματικά αποτελέσματα, πρώτα και πάνω απ’ όλα για τους νησιώτες μας, οι οποίοι είναι και οι πρώτοι που θέλουν να ζούμε σε συνθήκες ειρήνης και ασφάλειας με τον γείτονά μας». Είναι ένα μήνυμα ότι προχωρούν οι διαδικασίες συμφωνηθέντων, τουλάχιστον από πλευράς της Ελλάδας.

Η παραπάνω αναφορά συνεπάγεται πως ο πρωθυπουργός και η κυβέρνηση έχουν σαφή και πολιτικά ειλικρινείς στόχους περί διμερούς προσέγγισης. Όμως δεν είμαι ακόμα πεπεισμένος πως το ίδιο επιθυμεί και η Τουρκία εν τέλει. Ίσως επιθυμεί να είναι συνεργός στις αποφάσεις. Δεν επιθυμεί να είναι ούτε καλός γείτονας, ούτε συνεργάτης καλός, ούτε σύμμαχος ουσίας.  

Είναι «εγωιστικές πράξεις». Είναι απολυταρχικές πράξεις και αντιδράσεις τις Τουρκίας. Είναι και οι πράξεις της όχι μόνον εναντίον της Ελλάδος αλλά και περιφερειακά, σε καθημερινή βάση πλέον που υποδηλώνει μια «πολιτική πονηριά» και μια σταδιακή αναβάθμιση της πονηριάς αυτής. Ταυτοχρόνως επιδιώκει να θεωρηθεί περιφερειακός σημαντικός παίχτης. Και φροντίζει άλλοι να την κάνουν να φαίνεται έτσι.

Η Ελλάδα έχει άλλες επιδιώξεις, πιο τοπικού περιεχομένου αλλά σταδιακά να την αναβαθμίσει σε εθνικό/ευρωπαϊκό. Επιδιώκει την νησιωτική πολιτική στο Αιγαίο να την αναβαθμίσει σε ευρωπαϊκή πολιτική. Μια πολιτική με χαρακτήρα εμπορικού και πολιτισμικού ισοζυγίου, που να τυγχάνει και εθνικής και ευρωπαϊκής προσέγγισης με την Τουρκία. 

Μια πολιτική διοικητικής σημασίας αλλά και προοπτικής για το μέλλον της Τουρκίας με χώρες της Ευρώπης στο πώς επιλύονται θέματα σε πανεθνικό και περιφερειακό επίπεδο με γείτονες χώρες όπως είναι η Ελλάδα. Όλα αυτά είναι ιδεατά και πληρούν προϋποθέσεις να μπει μια πολιτική κατανόηση και τάξη στις δύο πλευρές.

Ωστόσο, προκύπτουν δύο καίρια ερωτήματα: Έχουμε κάποια θέματα να επιλύσουμε με την Τουρκία στον Ελληνικό εναέριο, θαλάσσιο και χερσαίο χώρο μας, που δεν γνωρίζουμε εν περίοδο ειρήνης; Η πολιτική του Αιγαίου για την Ελλάδα, γιατί πρέπει να έχει στην εξίσωση την Τουρκία και να μην έχει αμιγώς μια ουσιαστική πολιτική επενδυτική πολιτική ελληνική, ευρωπαϊκή και διεθνή στα σύνορα της Ευρώπης που συμπεριλαμβάνει το Αιγαίο; Άρα πιο εσωστρεφή στις διαδικασίες στην ΕΕ, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη η Τουρκία; Γιατί η Τουρκία, αν επιθυμεί να έχει ρόλο και σκοπό στην ΕΕ, απλά θα πρέπει να συμμορφώνεται με εμάς. Και όχι μαζί με εμάς.

Επιπλέον, πιστεύεται εδώ πως υπάρχει κάτι άλλο «παράδοξο». Η Ευρωπαϊκή Ένωση αποτελεί αναγκαίο σημείο αναφοράς διοίκησης και συνεργασίας. Αποτελεί το επιθυμητό και ιδεατό επίπεδο λειτουργίας και βιοτικού επιπέδου για χώρες μη ευρωπαϊκές. Για όλες αυτές τις χώρες που επιθυμούν να συνδιαλέγονται ή να εμπορεύονται ή να συμμετέχουν, πρέπει να αναβαθμίσουν και να αναμορφώσουν το μοντέλο προσέγγισης τους με το σύνολο της Ευρώπης. Πρέπει να προσαρμοστούν στην ευρωπαϊκή πραγματικότητα. Στο Acquis Communautaire (σ.σ. Κοινοτικό Κεκτημένο). Μια πραγματικότητα που είναι και ελληνική.

Στο σημείο αυτό, ωστόσο, φαίνεται πως εμείς επιδιώκουμε μια 50-50 προσέγγιση, ακόμα και αν πούμε ότι είναι μια Ευρωπαϊκή προοπτική. Γιατί ζητούμε τις «τουρκικές ευλογίες»; Μήπως λόγω της γεωγραφικής προσέγγισης των νησιών με την Τουρκία; Ας επενδύσουμε στη συστημική ανάπτυξη των νησιών μας να είναι αυτόνομα και να έχουν δικές τους κυκλικές οικονομίες και περιβάλλον εργασίας δικό τους. Με ενισχυμένες υποδομές εναέριες και θαλάσσιες για την φυσική επικοινωνία και πλήρη τεχνολογική επάρκεια.

Αλλιώς, φαίνεται πως αποτελεί πολιτική που πράττουμε που τους «ευχαριστεί και αναβαθμίζει». Έτσι ερμηνεύεται από τους Τούρκους, ας μην τρέφουμε αυταπάτες. Θέτουν «επιβεβλημένο» το γεγονός πως η Τουρκία πρέπει να επιβεβαιώνει και να εγκρίνει. Και όλα αυτά σε ελληνικό χώρο σε ελληνικά χωρικά ύδατα και εναέριο χώρο.

Και εδώ έρχεται ακόμη ένα παράδοξο: Αυτή είναι η μοντέρνα κατευναστική πολιτική; Να θεωρηθεί low or medium level policy; Δηλαδή, το εμπορικό ισοζύγιο λύνει τα πολιτικά ζητήματα; Μα αφού δεν υπάρχουν, τα δημιουργούμε;

Το εμπορικό ισοζύγιο των νησιών που συνορεύουν περνάει όντως και από τη γείτονα χώρα, η οποία εμπορεύεται και συμμετέχει. Για να επικυρωθεί κάτι αντίστοιχο, η χώρα μας επέβαλε το δικαίωμα σε Τούρκους πολίτες να παίρνουν βίζα τουριστική για ειδικό χρόνο και τώρα επεκτάθηκε σε άλλα νησιά. Με αυτό τον τρόπο πιστεύεται από τον Υπουργό Μετανάστευσης ότι αφενός επικυρώνεται και επίσημα ο έλεγχος των νησιών αλλά και ταυτόχρονα επιβεβαιώνεται η συνεργασία γιατί και οι δύο πλευρές το δέχονται.

Αποτέλεσμα της μη νομικά δεσμευτικής συναπόφασης Μητσοτάκη-Ερντογάν για «ήρεμα νερά και τουλάχιστον, ήρεμες μέρες που έρχονται τουλάχιστον το καλοκαίρι λόγω τουριστικού κύματος και προς τις δύο χώρες. Όλα αυτά καλά μέχρι εδώ. Η πολιτική προσέγγιση Ελλάδος - Τουρκίας περνάει και μέσα από τη νησιωτική πολιτική της Ελλάδος στο Αιγαίο. Μια χώρα, η οποία όντως δείχνει ειλικρινείς προθέσεις και ευρωπαϊκό πνεύμα προσέγγισης σε μια πιθανή μελλοντικά υποψήφια μη ευρωπαϊκή σήμερα γείτονα χώρα.

Η θεωρία αναφέρει λύσεις, μέσα από το εμπορικό ισοζύγιο. Προκύπτει η ανάγκη για διοικητική συνεργασία και εν τέλει για πολιτική συνεργασία και λύση ζητημάτων, λόγω της φύσεως των πραγμάτων. Εν συντομία, η διαδικασία της προσέγγισης για τη πρόσφατη μη δεσμευτική συναπόφαση Ελλάδος - Τουρκίας στην πράξη, από ελληνικής πλευράς. Αλλά η θεωρία δεν μετουσιώνεται απαραιτήτως και πάντα σε πράξη. Και η πραγματιστική πλευρά των πραγμάτων δείχνει πως η Τουρκία δεν είναι αξιόπιστη. Και όσο να προσπαθούμε, καλή τη θελήσει και πίστει, δεν δείχνει σε κανένα τομέα κάτι το αξιοπρόσεκτο και πολιτικά ορθό για την Ελλάδα και κυρίως για την Ευρώπη. 

Αντιθέτως, οι Τούρκοι μας εμπαίζουν πολιτικά. Μας απειλούν με μια πιο φθηνή οικονομία σε τομείς διασυνοριακούς και εμπορικούς. Και αναφέρουν πως το ισοζύγιο αυξάνεται. Και στο μεταξύ διατηρούν το πολιτικό προφίλ αναλλοίωτο κατά της Ελλάδος τώρα και στα βιβλία παιδείας τους: Περί Γαλάζιας Πατρίδας και Κύπρου Έβρου και ό,τι άλλο προκύψει, ακόμα και περί Ιωαννίνων και Θεσσαλονίκης.

Η Τουρκία κατανοεί άλλα, στην πραγματικότητα. Και εμφανίζει άλλα σε επιτροπές προσέγγισης και άλλα στη πραγματικότητα. Και αυτό για κάποιο λόγο είτε δεν το αντιλαμβανόμαστε είτε δεν το αποδεχόμαστε είτε γίνεται λόγος κριτικής σε πολιτικό επίπεδο. Αλλά η πραγματικότητα δεν αλλάζει. Η Τουρκία δεν αποσύρεται και δεν αποσύρει τίποτα. Πιστεύει ότι για να ζήσει κάποιος μέσα σε συνθήκες ειρήνης και ασφάλειας στα ελληνικά νησιά μας, αυτό περνάει και από μέσα από αποφάσεις της. Και όλο αυτό γιατί η Τουρκία έχει μια πολύ διαφορετική προσέγγιση. Δίνει και δείχνει τη δική της προσέγγιση, όπως η ίδια το επιθυμεί και δημιουργεί εικόνες και υποθέσεις.

Εμείς, από την άλλη, της δίνουμε το έναυσμα να σκέφτεται όπως το κάνει. Άρα πρέπει να έχουμε και «κόκκινες» γραμμές. Δεν γίνεται έτσι να είμαστε συνεργάτες, ούτε και σύμμαχοι. Άρα γιατί αναρωτιόμαστε για το αποτέλεσμα απειλών ακόμα μια φορά από Τουρκία για τα θαλάσσια πάρκα; Γιατί ενώ είναι παράδοξο όπως είπε ο πρωθυπουργός το τι ζητά η Τουρκία να αναρωτιόμαστε; Αυτό δίνουμε. Σκεφτόμαστε το κλαδί και δεν βλέπουμε ούτε το δέντρο ούτε το δάσος. Και κυρίως δεν το υπολογίζουμε.

Το δικαίωμα να σκέφτονται ότι πρέπει να δίνουν και τη δική τους έγκριση είναι αυτό που πιστεύουν. Και αυτό ακριβώς κάνουν. Πείτε το για εμπορικούς λόγους ή γεωγραφικής προσέγγισης ή και μέσα από τα θέματα «ειρήνης και ασφάλειας» που αναφέρει και ο πρωθυπουργός μας, η Τουρκία θα συνεχίσει να απειλεί.

Ίσως, για κάποιους αυτό να είναι κατανοητό και να είναι μια πραγματικότητα. Και να αναρωτιούνται «μα γιατί κάνουμε κριτική ανάλογη;». Αφού δεν διαλέξαμε τον γείτονα. Αυτός είναι και εμείς προσπαθούμε. Και ίσως κάποιοι αναρωτιούνται πως «πρέπει κάποια στιγμή να λύσουμε τα προβλήματά μας και να χτίσουμε σε διμερείς σχέσεις ισχυρές». Ιδεατά όλα και ευχής έργον.

Αλλά το αναφέρω ξανά: Είχαμε προβάλει θέματα, τα οποία ήταν εναντίον της Τουρκίας; Αν θυμόμαστε καλά 50 χρόνια τώρα εισέβαλαν ακόμα και στην Κύπρο και έκαναν και κριτική στα Κατεχόμενα. Είχαν χαρακτηρίσει ως «λάθος» την είσοδο της Κύπρου στην ΕΕ. Δεν ήταν λάθος τους που έκαναν την Αγία Σοφία Τζαμί; Που γκρεμίζουν εκκλησίες; Που βάλουν εναντίον του Οικουμενικού Πατριαρχείου; Που στηρίζουν τρομοκρατικές οργανώσεις; Που φανατίζουν τον πληθυσμό τους και διατηρούν συμμαχίες με χώρες και ομάδες που βάλουν εναντίον της ΕΕ, της σταθερότητας στην Μεσόγειο; Που απειλούν σύμμαχες χώρες όπως το Ισραήλ και την Αίγυπτο; Που επιθυμούν να είναι οι αντιπρόσωποι του Μουσουλμανισμού στη Δύση; Που έστελναν κατά χιλιάδες στα σύνορα στον Έβρο το 2020; Που συνεχίζουν να στέλνουν παράνομους μετανάστες μέσω θαλάσσης ακόμα και σήμερα;

Αν θέλουμε λύσεις πρακτικές με βάση την οικονομία, την τεχνολογία και την τεχνογνωσία την έχουμε αλλά πρέπει κάποια στιγμή να βάλουμε μια κόκκινη γραμμή στα πάντα με την Τουρκία. Για να μας σεβαστεί η Τουρκία, πρέπει εμείς να ορίσουμε και να κατανοήσουμε το ρόλο μας, τη δύναμη μας. Να δημιουργήσουμε στρατηγική και ναι, να είμαστε εμπλεκόμενοι.

Είμαστε σίγουροι πως σκέφτεται η γείτονα χώρα βάσει των δικών μας ειλικρινών επιδιώξεων; Είμαστε σίγουροι πως εμείς πράττουμε σωστά τη προσέγγισή μας; Γιατί να έχουμε και κρυφές συναντήσεις; Τι είναι το κρυφό; Η ενεργειακή πολιτική από το Αζερμπαϊτζάν στην Ελλάδα; Και τώρα με την επιλογή Ισραήλ Κύπρου Ελλάδος που φαίνεται πιο ουσιαστική; Μέσω Ιορδανίας, Αιγύπτου και Σαουδικής Αραβίας; Αυτές είναι οι πρόσφατες εξελίξεις.

Ας έχουμε μια ισχυρή δική μας εθνική και 3υρωπαϊκή πολιτική επιλογή οχύρωσης και θωράκισης των νησιών μας σε οικονομία κυκλική ανά νήσο και συλλογικά με τελευταίες κύρους υποδομές και τεχνικές όπως πουθενά αλλού στο κόσμο. Είναι πολλά τα λεφτά και το κόστος, αλλά μεγάλο το όραμα για την Ελλάδα που πρέπει να έχουμε επίσης. Και αυτό είναι κάτι που γίνεται.

Η προσέγγιση της Ελλάδας προς την Τουρκία θεωρείται και είναι και πολιτικά και οικονομικά «κατευναστική». Διαφοροποιείται από την υφιστάμενη πραγματικότητα που έχει θέσει η Τουρκίας περί γκρίζων ζωνών. Φαίνεται πως η Ελλάδα επιδιώκει μια εμπορική προσέγγιση ώστε να μπουν οι διμερείς σχέσεις σε ένα πλαίσιο περισσότερο εμπορικό και λιγότερο υψηλής πολιτικής.

Όπως δείχνει και η στατιστική της ΕΛΣΤΑΤ που πρόσφατα εκδόθηκε. Ωστόσο, το εμπορικό ισοζύγιο διαφέρει κατά πολύ. Όπως και οι γεωστρατηγικές προκλήσεις ή αλλαγές εμπορικής προσέγγισης όπως και η αξία της Τουρκικής Λίρα. Συνεπώς, το εξαγωγικό προϊόν και ποσοστό, προς Τουρκία διαφέρει πολύ από το 2010 ως παράδειγμα ή το 2015. Οι πρόσφατες στατιστικές της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (σελ. 59) της 2ας Μαΐου 2024 περί της ελληνικής οικονομίας δείχνει εξαγωγές 1,82 δισ. Ευρώ, με αυξητική τάση 3,6%. Σε αντίθεση με 1,21 δισ. ευρώ το 2010, αλλά τότε με αυξητική τάση 5,7% επί του συνόλου εξαγωγών.

Το πρόβλημα

Η Τουρκία ούτε σκέφτεται έτσι. Ούτε αντιδρά έτσι. Οι κινήσεις της είναι εκ του πονηρού! Οι κινήσεις είναι προσεκτικά διαμορφωμένες ώστε να δείχνει κανείς ότι η Τουρκία χρειάζεται πρακτικά. Και για όλες τις περιπτώσεις. Δεν είναι έτσι.

Τι αναμένουμε από το ταξίδι Μητσοτάκη στην Τουρκία

Είναι κρίσιμη η χρονική στιγμή. Όχι μόνο για τα ελληνοτουρκικά, αλλά και για τη Μέση Ανατολή, τα Βαλκάνια και τη Μαύρη Θάλασσα. Το ταξίδι Μητσοτάκη αναμένεται στην Άγκυρα στις 13 Μαΐου με μεγάλο ενδιαφέρον.

Η διακήρυξη φιλίας, που να ξανασημειώσουμε, δεν είναι δεσμευτική, εμπεριείχε πολλές υποσχέσεις για διαμεσολάβηση/διαπραγμάτευση, κυρίως για μέτρα τα οποία και θα αποτελούν Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης. Αλλά με όλα αυτά που γίνονται με το περιβάλλον, με την παιδεία στη Τουρκία και τη Γαλάζια πατρίδα, αλλά και τις θρησκευτικές ελευθερίες και την Αγία Σοφία, όπως και τις εξελίξεις στη Μέση Ανατολή και Βαλκάνια και Μαύρη Θάλασσα πρέπει να αναμένουμε κάτι το ουσιαστικό;

Προφανώς, και δεν αναμένουμε κάτι το ουσιαστικό. Η συνάντηση είναι κυρίως επικοινωνιακής και πολιτική δράσης προοπτικής. Έχει στρατηγικό επικοινωνιακό ρόλο. Δεν έχει κάτι το ουσιαστικό. Όχι με αυτήν την Τουρκία των τελευταίως εβδομάδων κυρίως. Αυτή η Τουρκία δεν είναι πλέον ούτε φίλο-ευρωπαϊκή ούτε φιλοδυτική. Και κυρίως νομίζει ότι θα χαράξει η ίδια το χάρτη της περιοχής.

Έχουν αλλάξει τα δεδομένα και τα ζητήματα ασφαλείας. Και αλλάζει ο στρατηγικός χάρτης. Οι ΥΠΕΞ των δύο κρατών ηγετών που συναντήθηκαν μυστικά και οι τεχνοκράτες είναι έτοιμοι για μια συνάντηση ώστε να μας κοινοποιηθούν ζητήματα. Παρά να συζητηθούν ζητήματα.

Πιθανώς να υπάρξει και μια πολιτική συζήτηση για την εξέλιξη των διμερών σχέσεων αλλά και την περιοχή. Θα γίνει ανακοίνωση μιας σειράς των 36 κεφαλαίων. Ωστόσο, αναμένεται ο καθένας να τραβήξει την δική του πορεία και αναλυτικά να αναφέρει τα θέματα όπως τα επιθυμεί να τα δει.

Όλα αυτά στην σκιά των εξελίξεων στη Μέση Ανατολή, όπου και οι εμπορικές σχέσεις μεταξύ της Τουρκίας και του Ισραήλ θα επηρεάσουν και την αγορά. Και άμεσα. Μια αγορά ευκαιρία για την Ελλάδα και την Κυπριακή Δημοκρατία. Αλλά και μια αγορά ευκαιρία για όλες τις χώρες του κόλπου και Βόρειας Αφρικής/αραβικών κρατών (Αίγυπτος-Ιορδανία) που πρέπει να δράσουν συλλογικά). Δεν είναι τυχαίος ο χρόνος όπου οι ΗΠΑ ετοιμάζουν συμφωνία με την Σαουδική Αραβία στην εξέλιξη νέων διαπραγματεύσεων που έπρεπε να λάβει χώρα με τις σύμμαχες αυτές χώρες και όχι το Κατάρ και την Τουρκία και για τη Μέση Ανατολή. Ο χάρτης ξεκαθαρίζει. Ο Πρωθυπουργός, έχει βάλει για τα καλά την Τουρκία στις διμερείς και έχει δώσει πολλά με ειλικρίνεια μεν. Αλλά η Τουρκία δεν καταλαβαίνει. Και επιθυμεί το δικό της ρόλο και σκέψη. Δεν πρέπει να περάσει κάτι τέτοιο. 

Μήπως τελικά και στον απόηχο της κίνησης του Τούρκου Προέδρου που «υποτίθεται» ακύρωσε το ταξίδι στις ΗΠΑ, όπου μετά το τέλος του εμπορικού ισοζυγίου με το Ισραήλ, όπως και του προσκλητηρίου να μεταφερθεί ο Χανίγια της Χαμάς στην Τουρκία, όπως και τις ανακοινώσεις από τα Κατεχόμενα της Κύπρου ότι «ήταν λάθος της ΕΕ η ένταξη της Κυπριακής Δημοκρατίας στην ΕΕ» στην γιορτή των 20 χρόνων ένταξης και της Κύπρου στην ΕΕ, είναι καλό να μην πάει τώρα στην Τουρκία αλλά σε χρόνο μελλοντικό χωρίς να αναφέρεται το πότε; Να πάρει ο Πρόεδρος Ερντογάν ένα μήνυμα;

Ότι για να δεις τον Πρωθυπουργό της Ελλάδος πρέπει να είσαι έτοιμος εσύ να δώσεις, να συνεργαστείς, αλλά κυρίως να σταματήσει τις μεγαλεπήβολες σκέψεις; Μήπως τελικά να βάλουμε μια κόκκινη γραμμή; Εμπορικό ισοζύγιο δεν αναπτύσσεται.

Πολιτικά κάνουν ό,τι επιθυμούν. Πιστεύουν ότι όλα πρέπει να έχουν μια «έγκριση από Τουρκία» για το Αιγαίο και όχι μόνο. Μήπως ήρθε ο καιρός μιας «κόκκινης γραμμής»; 

Εάν η πολιτική ειλικρίνεια δεν φέρνει σεβασμό και εμπιστοσύνη και δεν είναι κυρίως αμοιβαία η ανταπόκριση - που δεν είναι - τότε δεν υπάρχει λόγος να συζητούμε. Δεν είναι τίποτα δεσμευτικό. Όλα μεν έχουν πολιτικό κόστος, αλλά το πολιτικό κόστος γίνεται και παράδειγμα ικανότητας και ηγεσίας όταν αποδεσμευτούν οι λόγοι αναγκαίας αντίστοιχης κίνησης. Δεν υπάρχουν «ήρεμα νερά». Υπάρχει πρόθεση. Αλλά οι γκρίζες ζώνες και Navtex της Τουρκίας εξακολουθούν. Οι απειλές είναι ακόμα εκεί. Ας μην έχουμε αυταπάτες.

Μάριος Παναγιώτης Ευθυμιόπουλος*
09/05/2024 

*Δρ. Μάριος Παναγιώτης Ευθυμιόπουλος, Αναπληρωτής Καθηγητής Διεθνούς Στρατηγικής και Ασφάλειας, Πρόεδρος Τμήματος Ιστορίας, Πολιτικής και Διεθνών Σπουδών Πανεπιστήμιο Νεάπολις Πάφος, Κύπρος, Πρόεδρος του Strategy International (SI) Ltd.

 https://www.liberal.gr/amyna-diplomatia/giati-den-yparhoyn-irema-nera-stis-sheseis-me-tin-toyrkia

            ΣΧΕΤΙΚΑ    ΚΕΙΜΕΝΑ          

1.

Με αυτά τα μυαλά καληνύχτα σας.

Νέο-οθωμανικές φαντασιώσεις επί 104 μέχρι σήμερα χρόνια, χωρίς καμιά διακοπή και ανεξάρτητα από την εκάστοτε πολιτική εξουσία της Άγκυρας.

Είναι γεγονός πως τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Κύπρο υπήρχαν, υπάρχουν και (δυστυχώς) θα υπάρxουν και στο μέλλον, πολιτικές ελίτ οι οποίες πιστεύουν σε έναν «συμβιβασμό» απέναντι στην Τουρκία, συνήθως με δυσανάλογα μεγάλο εθνικό «κόστος», απλά και μόνο για να έχουμε την ησυχία μας.

Πριν από είκοσι ακριβώς χρόνια το έκτρωμα του Σχεδίου Ανάν εξίσωνε το 18% των Κυπρίων μουσουλμάνων με το 82% των Κυπρίων χριστιανών για να εξυπηρετηθούν οι Βρετανικοί και Τουρκικοί στόχοι διχοτόμησης της Κύπρου, κατεδάφισης της Κυπριακής Δημοκρατίας που αναγνωρίζουν εκατοντάδες χώρες του κόσμου, νομιμοποίησης της τουρκικής εισβολής και κατοχής 28,5% του εδάφους της Κυπριακής Δημοκρατίας (κάνανε και χάρη «επιστρέφοντας» λίγα εδάφη στους ιδιοκτήτες τους). Παρ΄ όλα αυτά, υπήρχαν τόσο στην Αθήνα όσο και στην Λευκωσία πολιτικές ελίτ που ήθελαν «συμβιβασμό».

Στην Κύπρο οι πρώην Πρόεδροι της Κυπριακής Δημοκρατίας Γιώργος Βασιλείου (Yesmen των Βρετανών) και Νίκος Αναστασιάδης (όπως δυστυχώς και ο νυν Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας), στην Αθήνα ο πρώην Έλληνας πρωθυπουργός Γιώργος Παπανδρέου αλλά και πρωτοκλασάτοι δημοσιογράφοι, υπήρξαν απροκάλυπτοι υποστηρικτές του εκτρώματος του «Σχεδίου Ανάν».

Σήμερα παρακολουθούμε ένα διαφορετικής ποιότητας «κατευνασμό». Βλέπουμε π.χ. τον Έλληνα Υπουργό των Εξωτερικών, στο πλαίσιο του 9ου Οικονομικού Φόρουμ των Δελφών (10-13/4/2024), να μας διαβεβαιώνει πως «… δεν είμαστε αφελείς ούτε αιθεροβάμονες να πιστεύουμε πως από τη μία μέρα στην άλλη θα λύσουμε τα προβλήματα που έχουμε με την Τουρκία, που ανατρέχουν δεκαετίες. Από την άλλη, ένα στοιχειώδες στοιχείο της καλής σχέσης που προσπαθούμε να αναπτύξουμε με την Τουρκία είναι η κατανόηση πως οι βασικές θέσεις των δύο μερών δεν πρόκειται να αλλάξουν… Θέλω οι Έλληνες πολίτες να νιώθουν αυτοπεποίθηση και ηρεμία, θέλω τα παιδιά μου να ζήσουν σε μια περιοχή χωρίς να είναι με το δάχτυλο στη σκανδάλη…».

Σε πρώτη ανάγνωση, πολλοί θα σπεύσουν να αναφωνήσουν «Πολύ σωστά!». Ποιος άλλωστε δεν θέλει τα παιδιά του να ζήσουν σε μια περιοχή χωρίς να είναι με το δάχτυλο στην σκανδάλη;

Σε δεύτερη όμως ανάγνωση πολλοί αρχίζουν να πανικοβάλλονται.

Όλοι ξέρουμε ότι οι απόγονοι των εκ Μογγολίας Τούρκων, με πιστούς εκπροσώπους τους Νεότουρκους, υιοθέτησαν πανηγυρικά τον εθνικό όρκο (Mîsâk-ı Millî - διακήρυξη έξι σημείων) από το έτος 1920 με νέο-οθωμανικές φαντασιώσεις τις οποίες όμως επιδιώκουν να πετύχουν συστηματικά και μεθοδικά επί 104 μέχρι σήμερα χρόνια, χωρίς καμιά διακοπή και ανεξάρτητα από την εκάστοτε πολιτική εξουσία της Άγκυρας.

Πώς είναι λοιπόν δυνατόν να ζήσουμε «χωρίς το δάχτυλο στην σκανδάλη» πιστεύοντας πως κάποτε, κάποια μέρα, «θα λύσουμε» τα προβλήματα που μονομερώς δημιουργεί η απέναντι πλευρά του Αιγαίου απαιτώντας να επεκταθεί σε βάρος μας;

Πώς θα κάνουμε πως δεν βλέπουμε όλα αυτά που κάνει συνεχώς, συστηματικά και μεθοδικά, επί ένα ολόκληρο αιώνα η Τουρκία μετά την Μικρασιατική Καταστροφή παρά τις πολύ συχνά επαναλαμβανόμενες διακηρύξεις «Ελληνοτουρκικής φιλίας»;

Πόσες φορές τον τελευταίο αιώνα δεν επαναλήφθηκε μονότονα η υπέρ-χρησιμότητα της ελληνοτουρκικής φιλίας και πόσες φορές ναυάγησε - όλες με τουρκική «πρωτοβουλία»; Που πήγε η «Ελληνοτουρκική φιλία» που διαφήμισαν στη διαπασών Ελευθέριος Βενιζέλος και Μουσταφά Κεμάλ μετά την υπογραφή της Συνθήκης της Λωζάνης το 1923;

Μήπως την σεβάστηκαν οι απόγονοι των εκ Μογγολίας Τούρκων και οι Νεότουρκοι κληρονόμοι τους σε αναρίθμητες περιπτώσεις - μεταξύ τους:

- το 1928 (πυρπόληση των Ταταούλων, της πιο φημισμένης συνοικίας των Ελλήνων της Πόλης και η εσπευσμένη μετονομασία της σε «Kurtulus», δηλαδή Σωτηρία)

- το 1932 (απαγόρευση άσκησης δεκάδων επαγγελμάτων από Έλληνες της Τουρκίας, με τον Νόμο 2007/1932, προκειμένου να υποχρεωθούν να φύγουν)

- το 1941 (επιλεκτική επιστράτευση είκοσι ηλικιών χριστιανών με στόχο την φυσική τους εξόντωση σε καταναγκαστικά έργα)

- το 1942 (αρπαγή Ελληνικών περιουσιών με τον ρατσιστικό, έκτακτο φόρο περιουσίας)

- το 1955 (πογκρόμ στους Έλληνες της Κωνσταντινούπολης με καταστροφή και λεηλασία χιλιάδων σπιτιών και καταστημάτων καθώς και πολλών άλλων ιερών και οσίων)

- το 1964 (μαζικές απελάσεις συνολικά 40.000 Ελλήνων από την Κωνσταντινούπολη, έναρξη εφαρμογής σχεδίου ερήμωσης από Έλληνες κατοίκους (92% του συνόλου) των νησιών Ίμβρος & Τένεδος με την μεταφορά ανοικτών φυλακών βαρυποινιτών και άλλων «μέτρων», επιδρομή και βομβαρδισμός στην Κυπριακή περιοχή της Τηλλυρίας, σε αγαστή συνεργασία με τους Βρετανούς, για να προετοιμαστεί καλύτερα η τουρκική εισβολή που ακολούθησε)

- το 1974 (εισβολή και κατοχή του 37% του εδάφους της Κυπριακής Δημοκρατίας

- το 1975 (δημιουργία Στρατιάς του Αιγαίου στην Σμύρνη, απέναντι από τα Ελληνικά νησιά, με ταυτόχρονη απαίτηση αποστρατικοποίησης τους)

- το 1995 (ψήφισμα τουρκικής εθνοσυνέλευσης να κηρύξει πόλεμο στην Ελλάδα (casus belli) εαν η τελευταία τολμήσει να επεκτείνει την αιγιαλίτιδα ζώνη της πέραν των 6 ν.μ. στο Αιγαίο, σύμφωνα με την Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το δίκαιο της θάλασσας την οποία υπέγραψε η Ελλάδα μαζί με 168 ακόμα χώρες του κόσμου)

- Το 2019 («μνημόνιο συνεργασίας» της Τουρκίας με τους πράκτορες της στην διαιρεμένη από τον εμφύλιο πόλεμο Λιβύη για την αρπαγή Ελληνικής και Κυπριακής ΑΟΖ)

- την περίοδο 2020-2022 (υβριδικός πόλεμος στα ελληνικά νησιά του Αιγαίου και στα ελληνοτουρκικά σύνορα του Έβρου με καθημερινούς τραμπουκισμούς, ύβρεις, νταηλίκια και επίσημες απειλές «θα έρθουμε μια νύχτα ξαφνικά»)

- Το 2024 (αιφνιδιαστική αποδέσμευση της Τουρκίας από την Συνθήκη για τις συμβατικές δυνάμεις στην Ευρώπη (C F E) ώστε να αυξήσει ανεξέλεγκτα το επιθετικό της οπλοστάσιο για να εκβιάζει καλύτερα Ελλάδα και Κύπρο).

Μετά από όλα αυτά, τι μας λένε σήμερα οι σύγχρονες «πολιτικές ελίτ»; Να ξεχάσουμε όλα όσα έκαναν και συνεχίζουν να κάνουν οι απόγονοι των εκ Μογγολίας Τούρκων εδώ και ένα ολόκληρο αιώνα. Να «εστιάσουμε» σε μια περίοδο άγνωστης διάρκειας με όσα συμφέρουν και τις δύο χώρες, περιμένοντας πότε η Τουρκία θα τερματίσει μονομερώς την περίοδο ηρεμίας, όπως έχει κάνει κατ΄επανάληψη στο παρελθόν. Να μην ξοδεύουμε πολλά χρήματα για την εθνική άμυνα αφού «ομαλοποιούμε» τις σχέσεις μας με την Τουρκία;

Αυτά περίπου μας λένε και μας μιλούν για δήθεν «προβλήματα που ανατρέχουν δεκαετίες» και «κατανόηση πως οι βασικές θέσεις των δύο μερών δεν πρόκειται να αλλάξουν».

Τι κρίμα όμως που φυσικά και δεν πρόκειται για «προβλήματα που ανατρέχουν δεκαετίες» αλλά για νέο-οθωμανικές φαντασιώσεις που θεμελιώθηκαν ένα ολόκληρο αιώνα νωρίτερα και υποστηρίζονται με σχολαστική συνέπεια από την Τουρκία. Επί πλέον, αφού αποδεχόμαστε πως δεν πρόκειται να αλλάξουν οι βασικές θέσεις του Εθνικού Όρκου των Τούρκων, πως είναι δυνατόν να ζήσουμε «χωρίς το δάχτυλο στην σκανδάλη;»

Μήπως δεν γνωρίζουμε μετά βεβαιότητας πως εδώ και ένα ολόκληρο αιώνα απλά καραδοκούν και μόλις βρουν την κατάλληλη ευκαιρία αδυναμίας η προβλημάτων της Ελλάδος, προχωρούν κατά ένα μικρό ή μεγάλο βήμα στην πραγματοποίηση των νεο-οθωμανικών τους φαντασιώσεων;

Πώς είναι λοιπόν δυνατόν να ζήσουμε «χωρίς το δάχτυλο στην σκανδάλη» όταν η απέναντι πλευρά καραδοκεί ανα πάσα στιγμή να μας προκαλέσει μια ακόμα εθνική καταστροφή;

Πώς είναι δυνατόν εμείς να συζητάμε πολιτισμένα «χωρίς το δάχτυλο στην σκανδάλη» και η απέναντι πλευρά να ζωγραφίζει και να εξαγγείλει αποφάσεις θεωρητικής αρπαγής κρυστάλλινων Ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων;

Πώς είναι δυνατόν η σημερινή Τουρκία αφού ξερίζωσε πρώτα τον Ελληνισμό της Κωνσταντινούπολης, της Ίμβρου και της Τενέδου, να αξιοποιεί συνεχώς την δημοκρατία της Ευρωπαϊκής Ελλάδος είτε με κροκοδείλια δάκρυα για δήθεν καταπίεση Ελλήνων πολιτών, μουσουλμάνων το θρήσκευμα που αυξάνονται και πληθύνονται στην Ελληνική Θράκη, είτε ανακοινώνοντας την ίδρυση ιδιωτικού Τουρκικού Πανεπιστημίου στην Ελλάδα, την ίδια στιγμή που στραγγαλίζει εν ψυχρώ την εκπαιδευτική ελευθερία του Οικουμενικού Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως απαγορεύοντας την λειτουργία της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης ενάντια ακόμα και στους δικούς της νόμους ή πετάει στον κάλαθο των αχρήστων εκατοντάδες αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων για Τούρκους πολιτικούς, επιχειρηματίες, δημοσιογράφους και τόσους άλλους, ενώ ωρύεται υποκριτικά γιατί ... η Ελλάδα (βάσιμα) δεν εφάρμοσε κάποια απόφαση του ΕΔΑΔ!

Πως είναι δυνατόν από την μία πλευρά η Τουρκία να απαιτεί θρασύτατα την «ανάδειξη» οθωμανικών μνημείων από την περίοδο της πρόσκαιρης Τουρκικής κατοχής της Ελλάδος και από την άλλη να μετατρέπει σε τζαμί την εκκλησία της Αγίας του Θεού Σοφίας, το μοναδικό αυτό μνημείο της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς καθώς και πολλές άλλες εκκλησίες της Βυζαντινής περιόδου με τελευταία την Μονή της Χώρας, λέγοντας επιπλέον πως «το θέμα αυτό δεν σας αφορά γιατί είναι εσωτερική υπόθεση της Τουρκίας;». Τι δηλαδή, σύμφωνα με τους απογόνους των εκ Μογγολίας Τούρκων, τα οθωμανικά μνημεία που υπάρχουν ακόμα στην Ελληνική επικράτεια δεν είναι εσωτερική υπόθεση της Ελλάδος;

Πώς είναι δυνατόν εμείς μεν στα βιβλία που γράφουμε για τα παιδιά μας να «κοιτάζουμε να βλέπουμε όσο γίνεται λιγότερο το θηρίο της Ασίας, όσο γίνεται λιγότερο τον «εχθρό», να φθάνουμε στο σημείο να «σβήνουμε περιστατικά, ονόματα, θηριωδίες. Όλα αυτά, ίσως συναντηθούμε με την αντίπερα χώρα, ίσως επιτέλους γίνουμε φίλοι»** και οι απόγονοι των εκ Μογγολίας Τούρκων να δηλητηριάζουν τις επόμενες γενιές των νεαρών Τούρκων διδάσκοντας στα σχολεία το κάλπικο «όραμα» της Γαλάζιας Πατρίδας που δημιούργησε μονομερώς και κατά το δοκούν η ίδια η Τουρκία σε βάρος της Ελλάδος και της Κύπρου;

Μήπως όλα αυτά συμβαίνουν για να συνεχίσουμε να παθαίνουμε νέες εθνικές πανωλεθρίες; Μήπως για να τους χαρίσουμε και την υπόλοιπη Κύπρο με το παραμύθι της διζωνικής που μας λένε από το 1956 οι ύπουλοι Βρετανοί, οι οποίοι έγραψαν και ξέγραψαν την Συνθήκη της Λωζάνης για τα συμφέροντα τους, βάζοντας από το παράθυρο τους Τούρκους στο Κυπριακό;

Μήπως για κάποιο «μοίρασμα» δικαιωμάτων μας στο Αιγαίο και στην Μεσόγειο ανάλογο με το απλόχερο «μοίρασμα» ανύπαρκτης ιστορίας, γλώσσας και ονόματος στους Σκοπιανούς από την παρέα του εντιμότατου Κυρίου «Μιχαήλ Αντρέγεβιτς Σουσλόφ» που μας έδινε και συμβουλές από τους Δελφούς να μην είμαστε «μονοφαγάδες» απέναντι στους Τούρκους;

Συμπεράσματα: Ασφαλώς και είναι επιθυμητή η ύπαρξη συνομιλιών και συνεργασιών με την απέναντι πλευρά του Αιγαίου όπως και η ανάπτυξη του μεταξύ μας εμπορίου και του τουρισμού. Άλλωστε η συντριπτική πλειοψηφία των σημερινών «Τούρκων» που επισκέπτονται ή εγκαθίστανται στην Ελλάδα δεν προέρχονται από τους απογόνους των εκ Μογγολίας Τούρκων - την χωρίς αμφιβολία μειοψηφία της σημερινής τουρκικής κοινωνίας.

Είναι απόγονοι γηγενών πληθυσμών που τούρκεψαν ή εξισλαμίστηκαν βιαίως για να μην χάσουν το κεφάλι τους. Και όλοι αυτοί οι άνθρωποι, όπως και το συντριπτικό ποσοστό των απογόνων τους, δεν έχουν καμιά απολύτως σχέση με τους απογόνους των εκ Μογγολίας Τούρκων, οι οποίοι όμως ελέγχουν ασφυκτικά την εκάστοτε τουρκική εξουσία μέσω του καθεστώτος που εγκαθιδρυσαν στην σύγχρονη Τουρκία οι Νεότουρκοι και οι Κεμαλιστές.

Είναι λοιπόν επιτακτικό, από την μία πλευρά να συζητάμε με καλή πρόθεση για κοινά συμφέροντα αλλά από την άλλη πλευρά να κρατάμε σταθερά «το δάχτυλο στην σκανδάλη». Να ενισχύουμε συνεχώς την αποτρεπτική μας δύναμη, να μην κρύβουμε καμιά αλήθεια κάτω από το χαλί και να αντιδράμε αποφασιστικά, ήρεμα και αποτελεσματικά σε κάθε νέο παραλογισμό που είναι βέβαιο πως θα εξαπολύει η απέναντι πλευρά του Αιγαίου.

Σε αντίθετη περίπτωση, θα έχουμε το ίδιο αποτέλεσμα που υπάρχει σε ένα αγώνα ποδηλάτου όπου ένας από τους αγωνιζόμενους χρησιμοποιεί μονίμως αντί ποδήλατο... Πόρσε!

Εάν κάνουμε πως δεν βλέπουμε, δεν ακούμε ή δεν καταλαβαίνουμε τις κραυγαλέες προκλήσεις της απέναντι πλευράς επειδή θέλουμε να καλοπερνάμε «χωρίς το δάχτυλο στην σκανδάλη», τότε λυπάμαι ειλικρινά, αλλά με τέτοια μυαλά… καληνύχτα σας!

Λεωνίδας Κουμάκης *
10/05/2024

https://www.huffingtonpost.gr/entry/me-aeta-ta-meala-kalenechta-sas_gr_663a6d31e4b0a6d4a246bacb

____________________________________________________________________________________________

* Λεωνίδας Κουμάκης: Νομικός, Συγγραφέας, Αρθρογράφος-Αναλυτής, μέλος του International Hellenic Association. Το αυτοβιογραφικό, διαχρονικό βιβλίο του «Το Θαύμα-Μια πραγματική ιστορία», το οποίο αναφέρεται στην μεθοδική εξολόθρευση του Ελληνισμού της Κωνσταντινούπολης από το τουρκικό κράτος, υπάρχει εντελώς δωρεάν στην ηλεκτρονική βιβλιοθήκη του ΙΗΑ, τόσο στην Ελληνική όσο και στην Αγγλική γλώσσα. Στις 29/1/2024 στην ηλεκτρονική βιβλιοθήκη του ΙΗΑ προστέθηκε και το βιβλίο «ΕΡΝΤΟΓΑΝΙΣΤΑΝ» το οποίο βοηθάει στην καλύτερη κατανόηση της σημερινής Τουρκίας και το οποίο είναι επίσης διαθέσιμο εντελώς δωρεάν.

** Απόσπασμα από άρθρο του Ηλία Βενέζη με τίτλο «Τρίτη 6 Σεπτεμβρίου 1955», γραμμένο την επομένη των Σεπτεμβριανών και δημοσιευμένο στην Νέα Εστία στις 15/9/1955, Τεύχος 677, σελίδα 1184.

2.

Οι Τούρκοι μειώνουν τις εισαγωγές ελληνικών προϊόντων πετρελαίου.

Το νέο διυλιστήριο Star στη Σμύρνη και άλλες αντίστοιχες επενδύσεις επηρεάζουν δυσμενώς τις εξαγωγές πετρελαιοειδών από την Ελλάδα. Έλλειμμα 389 εκατ. στο διμερές εμπορικό ισοζύγιο το 2022.

Δυσμενείς αναμένονται οι προοπτικές των ελληνικών εξαγωγών στην τουρκική αγορά – μία από τις σημαντικότερες των ελληνικών προϊόντων– τα επόμενα χρόνια. Και τούτο διότι, όπως επισημαίνεται στην ετήσια έκθεση γραφείου οικονομικών και εμπορικών υποθέσεων της ελληνικής πρεσβείας στην Άγκυρα, που αφορά στο 2022, «το διμερές εμπόριο χαρακτηρίζεται διαχρονικά από την κυρίαρχη συμμετοχή (50%-70%) των προϊόντων διύλισης πετρελαίου/καυσίμων και της ηλεκτρικής ενέργειας στη σύνθεση των ελληνικών εξαγωγών και την αυξανόμενη διεύρυνση του μίγματος των τουρκικών εξαγωγών».

Δεδομένου μάλιστα του γεγονότος ότι «η λειτουργία του διυλιστηρίου Star στη Σμύρνη - επένδυση της αζέρικης κρατικής εταιρείας Socar, καθώς και αντίστοιχες επενδύσεις που υλοποιούνται με ταχύ ρυθμό σε άλλες περιοχές της Τουρκίας, αναμένεται ότι θα υποκαταστήσουν σε μεγάλο βαθμό τις ελληνικές εξαγωγές πετρελαιοειδών, τα επόμενα έτη».

Ωστόσο από το 2009, το εμπορικό ισοζύγιο μεταξύ των δύο χωρών ήταν πλεονασματικό υπέρ της Ελλάδας – εκτός του 2016. Το 2022, οι ελληνικές εξαγωγές στην Τουρκία αυξήθηκαν κατά 21,5%. Το εμπορικό ισοζύγιο παρουσίασε βελτίωση και διαμορφώθηκε για την Ελλάδα με έλλειμμα ύψους 389 εκατ. ευρώ – μειώθηκε κατά 11,14% - εξέλιξη η οποία οφείλεται κυρίως στη μείωση των τουρκικών εξαγωγών πετρελαιοειδών και ηλεκτρικής ενέργειας κατά 47%.

Η αξία των ελληνικών εξαγωγών ανήλθε στα 2,5 δισ. ευρώ, σημειώνοντας αύξηση κατά 21,5%. Αξίζει να σημειωθεί ότι η άνοδος «κατανεμήθηκε σχεδόν ισόρροπα μεταξύ των εξαγωγών χωρίς προϊόντα πετρελαίου και των προϊόντων πετρελαίου συνολικά (20,36% και 23% αντίστοιχα)».

Οι τουρκικές εξαγωγές στην ελληνική αγορά ανήλθαν στα 2,9 δισ. ευρώ, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 15,77%. Όπως επισημαίνεται μεταξύ των χωρών - μελών της Ε.Ε. η Ελλάδα ήταν ο 11ος μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της Τουρκίας υποχωρώντας κατά δύο θέσεις σε σύγκριση με το 2021.

Στις τουρκικές εισαγωγές, η Ελλάδα ήταν αντίστοιχα στη 10η θέση όπως και το 2021. «Οι εξελίξεις στις ελληνοτουρκικές εμπορικές συναλλαγές - εξαιρουμένων των προϊόντων πετρελαίου - μπορούν να αποδοθούν στην ανταγωνιστικότητα των τουρκικών προϊόντων λόγω αντικειμενικών παραγόντων (μέγεθος και δομή παραγωγικού ιστού, χαμηλότερο εργατικό και λειτουργικό κόστος), καθώς και στον προστατευτισμό που χαρακτηρίζει την τουρκική οικονομική και εμπορική πολιτική» τονίζεται χαρακτηριστικά.

Τα σημαντικότερα ελληνικά προϊόντα που εξήχθησαν  - εκτός πετρελαιοειδών και ηλεκτρικής ενέργειας που συμμετείχαν κατά 45,6% στη συνολική αξία το 2022 - ήταν: βαμβάκι (12,6% έναντι 19,4% το 2021), μηχανές επεξεργασίας δεδομένων (4%), ελάσματα αργιλίου (3,4%), φάρμακα (3%), πολυμερή προπυλενίου, σωλήνες από χαλκό και χρυσός.

Γενικότερα πάντως στη διάρκεια του 2022, εντυπωσιακή αύξηση παρουσιάζουν οι ελληνικές εξαγωγές (σε ποσοστά και απόλυτους αριθμούς) χρυσού κατά 168%, εμπιστευτικών προϊόντων (463%), ηλεκτρικής ενέργειας (8391%), προϊόντων χάρτου (115%) και θείου (194%). Μειώθηκαν οι ελληνικές εξαγωγές βαμβακιού (-21,25%) και πολυμερών προπυλενίου (14%).

Από την άλλη πλευρά τα σημαντικότερα τουρκικά προϊόντα που εισήχθησαν στην ελληνική αγορά το 2022, είναι: πετρελαιοειδή, πλατέα προϊόντα έλασης σιδήρου χάλυβα, επιβατικά αυτοκίνητα, ψάρια, νωπά ή διατηρημένα σε απλή ψύξη και ψυγεία/καταψύκτες. Αξιοσημείωτη ήταν η αύξηση των εισαγωγών προϊόντων έλασης σιδήρου ή χάλυβα, χαρτιού καθαριότητας, ηλεκτρικής ενέργειας, υφαντουργικών ειδών και υποδημάτων. Μείωση παρουσίασαν στη σύνθεση των τουρκικών εξαγωγών προς την Ελλάδα: τα πετρελαιοειδή (-57,1%), γέφυρες, πύργοι και πυλώνες, οχήματα μεταφορών, μηχανές πλυσίματος ρούχων και πλεκτά υφάσματα.

Δημήτρης Χαροντάκης  
24/2/2024

https://www.businessdaily.gr/oikonomia/108014_oi-toyrkoi-meionoyn-tis-eisagoges-ellinikon-proionton-petrelaioy

 

  ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ-ΣΧΕΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ  

Οι ελληνοτουρκικές «μπίζνες» των 5,5 δισ. – Η άλλη ατζέντα Μητσοτάκη – Ερντογάν [πίνακες]

 Ελληνοτουρκικά: Η ακτινογραφία των οικονομικών σχέσεων.