Τζον Γαβριήλ Μπόρκμαν

Το 1896 ο νορβηγός θεατρικός συγγραφέας Ερρίκος Ιψεν, επηρεασμένος από τις μεγάλες αμφισβητήσεις του ανερχόμενου τότε καπιταλισμού και της πρώτης παγκοσμιοποίησης, επινόησε τον Τζον Γαβριήλ Μπόρκμαν και έγραψε το συνώνυμο έργο.

Ο ιψενικός ήρωας είναι τραπεζίτης του καιρού του με φιλόδοξα επιχειρηματικά σχέδια και όραμα κατακτητικό. Αυτοδημιούργητος, γιος μεταλλωρύχου, θέλει πάση θυσία να κερδίσει, να διακριθεί, να ξεχωρίσει, να ανέβει ψηλά, να υπερβεί τα σύνορα της χώρας του, να βρεθεί στο κέντρο του κόσμου. Διακατέχεται από το πάθος της επιτυχίας, στηρίζεται στην εξυπνάδα, στις γνώσεις του και διακρίνεται για τον ιδεαλισμό του.

Απόλυτα αλαζονικός, περιφρονητικός προς τους κοινούς θνητούς, παθιασμένος με τον πλούτο και ειδικώς με τα πολύτιμα μέταλλα, νιώθει ότι του αξίζει να ξεχωρίσει από το πλήθος των μετρίων που τον περιτριγυρίζουν, να κερδίσει την αναγνώριση, τη δόξα και τη φήμη που του πρέπει.

Στον δρόμο προς την επιτυχία, τη διάκριση και τον πλουτισμό δεν λογοδοτεί σε κανέναν, δεν σέβεται τους καταθέτες που του εμπιστεύθηκαν τα λεφτά τους, δεν τηρεί τους κανόνες, παρακάμπτει τους νόμους, προδίδει τους φίλους του, θυσιάζει τους γύρω του, αρνείται στο τέλος τον ίδιο του τον εαυτό. Ο ρίζεται από το πάθος του για τα άψυχα πολύτιμα μέταλλα, μόνο αυτά αναγνωρίζει και έτσι κατακυριεύεται από την απληστία, την υπεροψία και την πεποίθηση ότι μόνο αυτός γνωρίζει, ενώ οι άλλοι- μικροί και μέτριοι όπως είναι- δεν τον καταλαβαίνουν, δεν είναι σε θέση να κατανοήσουν το μεγαλείο του σκοπού, το μέγεθος του σωτηριολογικού οράματος που τον καθοδηγεί.

Κάπως έτσι όμως απομονώνεται, παρανομεί και φυλακίζεται. Αλλά ακόμη και στην πτώση του επιμένει. Εξερχόμενος της φυλακής επανέρχεται δριμύτερος, στον στόχο, στο κατακτητικό όραμά του. Θέλει να πάρει τη ρεβάνς. Η έπαρσή του πολλαπλασιάζεται, τον οδηγεί σε ακόμη μεγαλύτερη πλάνη, σε σημείο ώστε αυτός ο τόσο έξυπνος και μοναδικός να μην μπορεί να αξιολογήσει την πραγματικότητα που ζει. Ο Τζον Γαβριήλ Μπόρκμαν έχει σπείρει γύρω του την καταστροφή και παραμένει άφρων και προπάντων αμετανόητος.

Ο Ιψεν επινόησε τον Τζον Γαβριήλ Μπόρκμαν πριν από 113 χρόνια, αλλά το πρόσωπο, ο χαρακτήρας ζει και ξαναζεί, καθώς το κλασικό είναι διαχρονικό και η παρούσα διεθνής πιστωτική κρίση αποκάλυψε παντού στον κόσμο άπειρα πιστά αντίγραφα.

Και επειδή πολλοί είναι οι δύσπιστοι στην εποχή μας, η συνώνυμη παράσταση παίζεται από πέρσι στο θέατρο Αλμα με πρωταγωνιστές τους Μιχαλακόπουλο, Μοσχίδη και την Κατερίνα Μαραγκού.

Κείμενο του Αντώνη Καρακούση -ΒΗΜΑ-28/1/ 2009

(Η προσθήκη εικόνων έγινε με ευθύνη του IVOS 2)