IVOS 2: ΚΕΙΜΕΝΑ,ΕΙΚΟΝΕΣ

   Τηλεσκουπίδια και νευροπλαστικότητα. Οι δημοσιογράφοι της τηλεόρασης έχουν επίγνωση της σοβαρότητας, του βάρους του τηλεοπτικού μηνύματος; «Με τόσα τηλεσκουπίδια στην πόρτα μου, πώς να ανοίξω να μπει λίγο φως;» έγραφα πριν χρόνια. Δεν ήξερα ότι ακόμα δεν μπορώ ν’ ανοίξω την πόρτα... Εδώ και πολλά χρόνια οι ειδικοί έχουν επισημάνει ότι η τηλεόραση είναι ένα μέσο ισχυρό, βίαιο, διεισδυτικό . Τη στιγμή της εκπομπής, ο δέκτης - τηλεθεατή ς απομονώνεται από το περιβάλλον, και δέχεται τα εκπεμπόμενα μηνύματα δίχως τη δυνατότητα να αντιδράσει ή να διενεργήσει διάλογο με τον πομπό. Εισπράττοντας το τηλεοπτικό μήνυμα, ο τηλεθεατής δέχεται στην ουσία πολλαπλά ακουστικά και οπτικά ερεθίσματα, δέχεται ένα «μασάζ εγκεφάλου», το οποίο τον καθιστά ευάλωτο δέκτη και συνεπώς άκρως χειραγωγήσιμο. Οι ειδικοί λένε ακόμα, ότι την ώρα της εκπομπής το τηλεοπτικό μήνυμα διεισδύει σε βάθος στο υποσυνείδητο του δέκτη - τηλεθεατή και τον μετατρέπει σε σφουγγάρι που ρουφάει. Η ισχύς και...

  Ελάτε να δούμε πώς μας «καθοδηγεί» συστηματικά η Tηλεόραση…      Σε άλλες εποχές, στην Πατρίδα μας  όπου σήμερα κατοικούν 11 εκατομμύρια ανδρών, γυναικών και παιδιών (Έλληνες και… αλλοδαποί) αλλά παραμένει άγνωστος ο αριθμός των… φιλελλήνων, οι ρόλοι ήταν ευκόλως διακριτοί καθώς η Νομοθετική εξουσία νομοθετούσε, η Εκτελεστική εφάρμοζε, η Δικαστική ήλεγχε και ο ΤΥΠΟΣ μέσω των ΡΕΠΟΡΤΕΡ κάθε φορά που εντόπιζε πρόβλημα, απεκάλυπτε πτυχές και ιδιαιτερότητες που θα έμεναν κρυμμένες επιτήδεια, ξεσκέπαζε πρωταγωνιστές και λεπτομέρειες ανατριχιαστικές ή γαργαλιστικές δίνοντας στο αναγνωστικό κοινό υλικό για στοχασμό, σχολιασμό και πολλές μαθησιακές εμπειρίες!…      Όμως ο κόσμος άλλαξε, αλλάξανε οι καιροί, είναι ΟΛΑ ψέματα και ας φαίνονται για… αλήθεια!     Στην Ελλάδα εδώ και πολλά χρόνια ΔΕΝ διαβάζουμε, κοιτάμε ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ η οποία δεν προσπερνά, αλλά μένει στην  επιδερμίδα στην οποία έμειναν και όσοι πριν μερικά χ...

 Ανδρέας Μικρούτσικος: Οργουελ.    Πριν από 20 χρόνια, η υπηρεσία «αναγνώρισης κλήσεων» λογιζόταν ως ρωγμή στην ιδιωτικότητα. Καλούσες και έβλεπαν από πού καλούσες. Ηταν φοβερό!.. Στο περιβάλλον εκείνης της αδικτύωτης κουλτούρας, η ιδέα 20 πειραματόζωων που προσφέρονται να εκθέσουν την ανία τους στο κοινό βλέμμα είχε αξία σοκ. Σήμερα, που το οικειοθελές ξεφλούδισμα του πιο στενού πυρήνα του ατομικού βίου είναι όρος ύπαρξης· σήμερα που υπάρχεις στην ψηφιακή σφαίρα μόνο αυτοφωτογραφιζόμενος, ποιος σοκάρεται; Ποιος θα είχε έστω και σκέτη περιέργεια για έναν γυάλινο κλωβό όπου σε φουσκωτούς καναπέδες σχολάζουν προγλωσσικά όντα; Αυτό το θέαμα –που δεν προσποιείται καν ότι είναι αστείο ή μελό, ούτε σκηνοθετικά φροντισμένο ούτε ανεπιτήδευτο trash– μόνο ως ταριχευμένη τηλεοπτική εμπειρία θα μπορούσε να επιστρέψει. Σαν πρώην σκάνδαλο από την εποχή, κατά την οποία τα μεγάλα media μπορούσαν να διατηρούν την ακτινοβολία τους παίζοντας τα ρέστα τους στο χρηματιστήριο τ...

Θετική στον κορωνοϊό η… ελληνική τηλεόραση! Ειδικοί επιστήμονες αλλά και όλοι μας, οι απλοί καθημερινοί πολίτες, προβληματιζόμαστε για το πώς θα είναι η συμπεριφορά μας, η …εξ επαφής ζωή μας, την «επόμενη μέρα», όταν ο εφιάλτης και το δέος της πανδημίας θα είναι μια κακιά ανάμνηση. Θα είμαστε «καλύτεροι», «χειρότεροι» ή απλώς… «ίδιοι»; Με την ανθρώπινη συμπεριφορά, με τις αντιδράσεις μας, βεβαιότητες και ασφαλείς προβλέψεις δεν υπάρχουν. Ο άνθρωπος ξεχνάει γρήγορα, τα βασικά του ένστικτα κυριαρχούν και επιστρέφουν μόλις περάσει η αιτία που τα παραμέρισε ή τα απάλυνε. Η φύση του ανθρώπου, αυτό το αμάλγαμα αντιφάσεων, συγκρούσεων, αναιτιολόγητων δι αφορετικών συμπεριφορών ακόμη και σε ταυτόσημα ερεθίσματα, παραμένει αναλλοίωτη ανά τους αιώνες, μια συνεχής παράφρων μεταβλητή που ευθύνεται για τα θαύματα του ανθρώπινου είδους αλλά και για τα αδιανόητα εγκλήματά του… Και η φρίκη του κορωνοϊού, είναι η «επόμενη μέρα» της μέχρι τότε «κανονικότητάς» μας. Πόσο αυτό άλλαξε ουσι...

Erro, Venus, 1975 Η απώλεια της ντροπής.   Η ντροπή δεν υπάρχει πλέον. Αυτό το συναίσθημα που μας υπαγορεύει να νιώθουμε μια ταραχή ή ένα αίσθημα αναξιοπρέπειας μπροστά στις συνέπειες μιας φράσης μας ή μιας ενέργειάς μας, που μας οδηγεί να σκύβουμε το κεφάλι, να χαμηλώνουμε τα μάτια, να αποφεύγουμε το βλέμμα του άλλου, να είμαστε ταπεινωμένοι και φοβισμένοι, φαίνεται ότι έχει χαθεί. Σήμερα η ντροπή, αλλά και η δίδυμη αδελφή της η σεμνότητα, δεν αποτελεί πλέον ένα φρένο στο θρίαμβο της επιδειξιομανίας, στην ηδονοβλεψία, τόσο μεταξύ των απλών ανθρώπων όσο και μεταξύ των ηγετικών τάξεων. Η απώλεια αξίας της ντροπής σχετίζεται και με ένα άλλο μοναδικό φαινόμενο: την εξιδανίκευση του κοινότοπου και του ασήμαντου. Το εντυπωσιασμένο βλέμμα των πολλών δεν στρέφεται πλέον προς πρόσωπα ηθικά ή διανοητικά σπουδαία αλλά σε ανθρώπους μέτριους, ανώνυμους, απολύτως όμοιους με τον άνθρωπο του δρόμου ή με τη γυναίκα της διπλανής πόρτας. Πρόκειται για ένα φαινόμενο που παράγεται από τ...

  Μικρός άκουγα ραδιόφωνο – όλοι ακούγαμε ραδιόφωνο. Η πιο δημοφιλής εκπομπή του Ραδιοφωνικού Σταθμού Πύργου ήταν (και όχι μόνον στον Πύργο) η «ώρα των ακροατών μας» – μια σχοινοτενής εκπομπή με αφιερώσεις κυρίως προς τους ξενιτεμένους, ένα τάληρο κι ένας Μπιθικώτσης, μια Μοσχολιού, ένας Καζαντζίδης πετούσαν προς Αυστραλία, Σίδνεϋ και Αδελαΐδα, προς τον Καναδά, προς τις «φάμπρικες της Γερμανίας και του Βελγίου τις στοές», προς όπου Γης – αυτή ήταν μάλλον η πρώτη μου γεωγραφία.   Αργά τις νύχτες κρυφά απ’ τη μάνα μου στην αρχή, ύστερα με τις χαμογελαστές ευχές της, μετέφερα το Φίλιπς που είχαμε – μια αγκαλιά συσκευή – στο δωμάτιό μου και περιπλανιόμουν στα βραχέα, ένας Έλληνας καπετάνιος στα ανοιχτά του Βλαδιβοστόκ, οι Συμφωνικές (που τότε δεν ήξερα τι είναι) της Βουδαπέστης και του Λονδίνου, τραγούδια απ’ τα Τίρανα, κάποια μυστηριώδης Σοφία, το θέατρο της Δευτέρας (πίσω στα μεσαία), φωνές εκφωνητών στα ερτζιανά (πάλι στα βραχέα) στομφώδεις ή απαλές, γυναικείες και αν...

  Αυτές τις μέρες –περίπου δυόμισι χρόνια μετά τον θάνατο του συγγραφέα του– κυκλοφόρησε στην Ιταλία το βιβλίο του Ουμπέρτο Εκο «Sulla televisione» (La Nave di Teseo 2018).  Ο τόμος αυτός συγκεντρώνει όλα όσα έγραψε ο Εκο –από το 1956 ώς το 2015– για την τηλεόραση, τους κώδικές της, τις πολιτισμικές, αισθητικές, ηθικές και πολιτικές συνέπειες των μορφών επικοινωνίας που αυτή καθιερώνει.  Το ακόλουθο κείμενο του Εκο είναι απόσπασμα άρθρου που είχε γράψει το 1978 και περιέχεται σε αυτό το βιβλίο Ουμπέρτο Εκο  (AP Photo/Luca Bruno) Πριν από οκτώ ή εννιά χρόνια, όταν η κόρη μου άρχιζε να βλέπει τον κόσμο από το παράθυρο μιας τηλεοπτικής οθόνης (οθόνης που στην Ιταλία ορίστηκε σαν «ένα ανοιχτό παράθυρο σε έναν κλειστό κόσμο»), την είδα μια φορά να παρακολουθεί με θρησκευτική ευλάβεια μια διαφήμιση, η οποία, αν θυμάμαι καλά, υποστήριζε ότι ένα ορισμένο προϊόν ήταν το καλύτερο στον κόσμο, ικανό να ικανοποιεί κάθε ανάγκη. Θορυβημένος στο εκπαιδευτικό μέτωπο...

Ray Bradbury Στο νεκροταφείο Westwood Memorial Park του Λος Αντζελες βρίσκεται ο τάφος του Ρέι Μπράντμπερι που πέθανε το 2012. Στην επιτάφια πλάκα από γρανίτη ο επισκέπτης διαβάζει: «Ρέι Μπράντμπερι, 1920 –  2012. Συγγραφέας του Φαρενάιτ 451». Εκείνος ο σπουδαίος πεζογράφος έγραψε κι άλλα, εξίσου σημαντικά βιβλία, αλλά το Φαρενάιτ 451 παραμένει και σήμερα, εξήντα πέντε χρόνια μετά την πρώτη του έκδοση, το πιο διάσημο μυθιστόρημά του, που ανήκει στα κορυφαία της επιστημονικής φαντασίας.    Το θέμα του (η καύση των βιβλίων) είναι πολύ παλιό, ωστόσο ο Μπράντμπερι το καθιστά εντελώς σύγχρονο. Εγραψε ένα δυστοπικό μυθιστόρημα που η υπόθεσή του εκτυλίσσεται στο μέλλον, προκειμένου όμως να μιλήσει για ένα δυσοίωνο παρόν και για τους κινδύνους της εποχής του, οι οποίοι, μολονότι έχουν αλλάξει μορφή, επί της ουσίας παραμένουν ίδιοι και τώρα. Ο αντιδιανοουμενισμός, ο κομφορμισμός, η ομοιογενοποίηση, η πνευματική ευτέλεια και το άγχος που προκαλούν, τα οποία καταγγ...