IVOS 2: ΚΕΙΜΕΝΑ,ΕΙΚΟΝΕΣ

Η φυσική ιστορία της θρησκευτικότητας Η εξελικτική και νευροθεολογική προσέγγιση των θρησκευτικών φαινομένων. Γιατί περίπου το 90% των ανθρώπων δηλώνει ότι πιστεύει στην ύπαρξη κάποιας υπερφυσικής δημιουργικής δύναμης και γιατί πάνω από το 50% από αυτούς τους ανθρώπους νιώθει την ανάγκη να ταυτίζει και να προσωποποιεί αυτήν την αλλόκοσμη δύναμη με μια «θεότητα»; Πάντως στις μέρες μας ολοένα και περισσότερες νευροεπιστημονικές μελέτες καταφέρνουν να εντοπίζουν και να καταγράφουν λεπτομερώς τις διεργασίες που συντελούνται στο εσωτερικό του ανθρώπινου εγκεφάλου όποτε βρίσκεται σε κατάσταση θρησκευτικής έκστασης. Γεγονός που μας αποκαλύπτει τις εντυπωσιακές γνωστικές δυνατότητες της σύγχρονης Νευροθεολογίας. Μπορεί άραγε η σύγχρονη επιστήμη να εξηγήσει την καθολική και διαχρονική παρουσία του «θρησκευτικού αισθήματος», την προδιάθεση δηλαδή των περισσότερων ανθρώπων στο να αποδέχονται ως αληθείς κάποιες φαινομενικά «παράλογες» αλλά πολύ επίμονες θεοκρατικές εξηγήσεις; Μήπω...

     Ψηφιακή Αμνησία:  Καταστρέφει το smartphone τη μνήμη μας; Η μνήμη είναι περίεργη, απρόβλεπτη και, νευροεπιστημονικά, δεν είναι ακόμη αρκούντως κατανοητή. Το να έχουμε με την τεχνολογία περισσότερη μνήμη στις τσέπες μας σημαίνει ότι έχουμε λιγότερη στο κεφάλι μας; Μήπως χάνουμε την ικανότητά μας να θυμόμαστε πράγματα – από τα ραντεβού μέχρι το τι επρόκειτο να κάνω στη συνέχεια – επειδή περιμένω το τηλέφωνό μου να το κάνει για μένα; Πριν από τα smartphones, τα κεφάλια μας είχαν μια κρυφή μνήμη αριθμών τηλεφώνου και οι μνήμες μας περιείχαν έναν γνωστικό χάρτη, που δημιουργήθηκε με την πάροδο του χρόνου, ο οποίος μας επέτρεπε να πλοηγούμαστε. Για τους χρήστες smartphone, αυτό δεν ισχύει πλέον.... Ο εγκέφαλός μας και τα smartphones μας σχηματίζουν έναν περίπλοκο ιστό αλληλεπιδράσεων: η έξυπνη φωνοποίηση της ζωής αυξάνεται από τα μέσα της δεκαετίας του 2000, αλλά επιταχύνθηκε από την πανδημία, όπως και η χρήση του διαδικτύου γενικά. Από τους ερωτηθέντες απ...

 Πως επηρεάζει η μουσική τον εγκέφαλο μας.  Η νευροαισθητική έρευνα επιχειρεί να διαφωτίσει το πώς αντιδρά ο εγκέφαλός μας όταν ακούει ή δημιουργεί ένα όμορφο μουσικό έργο και όχι «τι είναι» η ομορφιά που βιώνουμε σε αυτό ● Η προσωπική εμπειρία μας από την ακρόαση ή την εκτέλεση ενός μουσικού έργου αναδύεται ως «εγκεφαλική συμφωνία» από την ενεργοποίηση όλων των ανατομικών και λειτουργικών «σπονδύλων» του μουσικού εγκεφάλου, δηλαδή των ειδικών συστημάτων του εγκεφάλου μας που ενεργοποιούνται από τη μουσική Γιατί όποτε ακούμε μουσική ή όταν τραγουδάμε, κρατάμε τον ρυθμό χτυπώντας το πόδι μας στο πάτωμα και όταν αλλάζει ο ρυθμός της μουσικής αλλάζει και ο ρυθμός που κινούμε το πόδι ή άλλα μέρη του σώματός μας; Γεγονός που υποδεικνύει ότι τόσο το άκουσμα όσο και η εκτέλεση της μουσικής επηρεάζουν ολόκληρο το σώμα μας. Πίσω από τις μουσικές μας απολαύσεις δεν κρύβονται μόνο νότες, ρυθμοί και μελωδίες, αλλά κάτι πολύ βαθύτερο, μια ιδιαίτερα περίπλοκη και εν πολλοίς υποσυνείδητη εγκ...

  Για την ύλη των ονείρων. Οι πιο πρόσφατες έρευνες μας αποκαλύπτουν ότι ο εγκέφαλός μας δεν κοιμάται με τρόπο ομοιόμορφο, αλλά οι διαφορετικές δομές τού φαινομενικά βαθιά κοιμισμένου εγκεφάλου ξυπνάνε και είναι περισσότερο ή λιγότερο ενεργές κατά τη διάρκεια του ύπνου. Τι ακριβώς σημαίνει για την ανθρώπινη αυτοκατανόηση το γεγονός ότι η σύγχρονη Νευροεπιστήμη ανακάλυψε πως κατά τη διάρκεια του ύπνου δεν βλέπουμε όνειρα μόνο στη φάση REM αλλά και στη φάση όχι REM του βαθέος ύπνου; Επειτα από έναν αιώνα σκληρών αλλά κάθε άλλο παρά γνωστικά στείρων αντιπαραθέσεων για τη φύση και την «ερμηνεία» των ονείρων, σήμερα επικρατεί μια αποκλειστικά νευροεγκεφαλική και γνωσιακή προσέγγιση της ονειρικής μας ζωής, η οποία αποδεικνύεται ιδιαίτερα διαφωτιστική σε σχέση με τις εναλλακτικές ψυχαναλυτικές προσεγγίσεις Η επιστημονική διερεύνηση της ονειρικής ζωής των ανθρώπων παρεμποδίζεται από πλήθος εμποδίων που είναι εγγενή στην ιδιαίτερη «φύση» των ονείρων, τα οποία είναι φευγαλέα, φαινομενικά από...

   Μυστικισμός... πλάνη ή αλήθεια; Τι είναι η μυστική εμπειρία; Είναι αυθεντική, αξιόπιστη, έγκυρη; Γιατί την μελετούν σε μεγάλα πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα; Ποια είναι τα χαρακτηριστικά της; Ποια η σχέση της με εγκεφαλικές διεργασίες; Σατόρι, Νιρβάνα, Κένσο, επιφοίτηση, Άκτιστον Φως, γιόγκι, αγιορείτες μοναχοί, Βούδας. Επί χιλιετίες η μυστική εμπειρία ήταν το αποκλειστικό προνόμιο των επιλέκτων: των σαμάνων, των μάγων-θεραπευτών, των ζηλωτών του Θείου και εκείνων των φιλοσόφων που αποζητούσαν εξωλογική γνώση της απόλυτης πραγματικότητας. Σήμερα, με την σχετικά εύκολη πρόσβαση σε ψυχοτρόπες ουσίες, ο καθένας, σχεδόν, έχει την δυνατότητα να αποκτήσει αυτή την εμπειρία και το γεγονός γεννά την υποψία ότι η μυστική γνώση δεν είναι τίποτα περισσότερο από μια ψευδαίσθηση. Ο Ανδρέας Κ. Παπανικολάου, παγκοσμίως γνωστός νευροεπιστήμονας, προχωρά πέρα από τις παραδοσιακές φιλοσοφικές και θεολογικές ερμηνείες των μυστικών φαινομένων και, προσεγγίζοντας επιστημονικά τις σχετικές μ...

 Ένα καινούργιο όπλο στην αναγέννηση  του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος.  Επιστήμονες από την Ιατρική Σχολή Lewis Katz του Πανεπιστημίου Temple στη Φιλαδέλφεια των ΗΠΑ κατόρθωσαν να αναγεννήσουν νευρικά κύτταρα ποντικιών με τραυματισμό στον νωτιαίο μυελό ή στο οπτικό νεύρο. Οι τραυματισμοί αυτοί μέχρι στιγμής δεν είναι θεραπεύσιμοι και οδηγούν σε μόνιμες βλάβες. Για πρώτη φορά αναδεικνύονται η συμμετοχή και ο προεξέχων ρόλος συγκεκριμένου μορίου στην αναγέννηση των τραυματισμένων ιστών και παράλληλα ανοίγονται νέοι θεραπευτικοί ορίζοντες. Νευρικό σύστημα: Ένα πολύπλοκο «ηλεκτρικό κύκλωμα»  που δεν επισκευάζεται εύκολα Το ανθρώπινο νευρικό σύστημα, δηλαδή ο εγκέφαλος, ο νωτιαίος μυελός και τα περιφερικά νεύρα, χαρακτηρίζεται από πολύπλοκες δομές και αξιοθαύμαστη οργάνωση. Οι νευρώνες, τα κυρίαρχα κύτταρα του νευρικού συστήματος, σχηματίζουν πολύπλοκα δίκτυα που ξεκινούν από τον εγκέφαλο και διατρέχουν όλο το σώμα. Οι νευρώνες περιέχουν μακριές επ...

Νευρομάρκετινγκ ή διεισδύοντας στον εγκέφαλο  των καταναλωτών.  Πώς το νευρομάρκετινγκ, η πιο άμεση εφαρμογή της νευροοικονομίας, αμφισβητεί κάποιες βασικές παραδοχές της Οικονομίας. Και γιατί στις παραδοσιακές οικονομικές αναλύσεις με όρους ζημιάς-κέρδους θεωρείται πλέον αναγκαίο να προστεθούν οι συστηματικά παραγνωρισμένες βιοψυχολογικές μεταβλητές της ανθρώπινης ζωής. Στην εποχή της παγκοσμιοποιημένης οικονομίας, και ειδικότερα μετά την τελευταία διεθνή οικονομική κρίση, δεν είναι πια δυνατόν να αφήσουμε τη διαχείριση του χρήματος στα χέρια των οικονομολόγων ή στις ανθρωποκτόνους στρατηγικές των αγορών. Εξάλλου, σχεδόν οι πάντες παραδέχονται πρόθυμα ότι η τελευταία πλανητική οικονομική κρίση προέκυψε αποκλειστικά από τα δικά τους «λάθη». Την εποχή της παγκοσμιοποιημένης οικονομίας και της διαδικτυακής πληροφόρησης, αποστολή της πολιτικής αλλά και της επιστημονικής παιδείας θα έπρεπε να είναι η διαμόρφωση ελεύθερων και αυτόνομα σκεπτόμενων πολιτών, ικανών...