IVOS 2: ΚΕΙΜΕΝΑ,ΕΙΚΟΝΕΣ

    Αριστοτέλης: Ο καλός πολίτης.   Η έννοια του πολίτη είναι κεντρική όχι μόνο στην Πολιτική θεωρία του Αριστοτέλη, αλλά συνδέεται στενά και με την Ηθική του. Πολίτης δεν είναι ο κάτοικος μιας πόλης, αυτό είναι ξεκάθαρο στον Αριστοτέλη, αλλά αυτός που αποτελεί ενεργό μέλος της. Με ποιον τρόπο όμως; Ο Αριστοτέλης είναι έτοιμος να συζητήσει την έννοια του πολίτη στα πρώτα κεφάλαια του Γ βιβλίου των Πολιτικών, προτού μιλήσει για την πόλη. Η πόλη είναι ένα σύνολο ανθρώπων, ένα πλήθος πολιτών (ἡ γὰρ πόλις πολιτῶν τι πλῆθός ἐστιν) και ο πολίτης διαφέρει ανάλογα με το πολίτευμα. Άλλος είναι ο πολίτης στη δημοκρατία και άλλος στην ολιγαρχία. Ωστόσο, μία γενική διαπίστωση έχει να κάνει με τα δικαιώματα στα οποία μετέχει, λόγος για τον οποίο πρέπει να αποκλειστούν οι μέτοικοι, οι δούλοι, τα παιδιά και οι γέροντες. Ο Αριστοτέλης δεν αργεί να δώσει τον πρώτο ορισμό: «Πολίτης ορίζεται επακριβώς εκείνος που μετέχει στη δικαιοσύνη και τη διοίκηση ». Πολιτικά Γ 1, 1275a 22-23 Ο συγγραφέ...

     Πλάτωνας:  Ο θάνατος του φιλοσόφου. «Όσοι ορθά φιλοσοφούν μελετούν τον θάνατο τους και ο θάνατος δεν τους φοβίζει όσο τους άλλους ανθρώπους »                                  Πλάτωνας, Φαίδων 67e Η βεβαιότητα του θανάτου ανέκαθεν προκαλούσε φόβο στον άνθρωπο. Τι μπορεί να έπεται; Είναι ο θάνατος το τέλος ή όχι; Πρώτος ο Πλατωνικός Σωκράτης ορίζει τη μελέτη του θανάτου ως αντικείμενο της φιλοσοφίας στην Απολογία, όπου ευφυώς συνοψίζει τις δύο πιθανότητες: «Γιατί ένα από τα δύο είναι το να πεθάνει κανένας· ή είναι δηλαδή σαν να μην είναι (μηδὲν εἶναι), ούτε έχει αίσθηση από τίποτε ο πεθαμένος, ή όπως λένε κάποια αλλαγή είναι ο θάνατος και η ψυχή αλλάζει κατοικία από τον τόπο αυτό σε άλλο τόπο.»                          Πλάτωνας, Απολογία Σωκράτους 40c Η αντίληψη ...

  «Το Φιλί». Γκούσταφ Κλιμτ. (λεπτομέρεια)   Η αριστοτελική εκδοχή  της υπέρτατης ευτυχίας. Γράφει ο Θανάσης Μπαντές Το ότι η ευτυχία είναι ενέργεια της ψυχής έχει ήδη καταδειχθεί, αφού η ψυχή που δεν ενεργεί, που μένει δηλαδή σε διαρκή παθητική αδράνεια σε σχέση με ό,τι συμβαίνει γύρω της, είναι αδύνατο να ευτυχήσει. Ωστόσο, ο προσδιορισμός ενέργεια, από μόνος του, δεν είναι αρκετός, αφού θα μπορούσε να πει κανείς ότι και η δυστυχία μπορεί επίσης να προέλθει από την ενέργεια, η οποία είναι εσφαλμένη. Πρέπει λοιπόν να συμπληρωθεί ότι δεν πρόκειται απλά για ενέργεια, αλλά για τη σωστή ενέργεια που συμπορεύεται με τους κανόνες της αρετής. Κατ’ επέκταση, η αρετή που θα υποδείξει τη σωστή ενέργεια για την κατάκτηση της ευτυχίας, είναι η ύψιστη αρετή που ξεπερνά όλες τις άλλες: «Αν, τώρα, η ευδαιμονία είναι ενέργεια κατά τους κανόνες της αρετής, είναι λογικό η αρετή αυτή να είναι η ανώτερη από όλες τις άλλες· αυτή τότε, δεν μπορεί παρά να είναι η αρετή αυτού που είναι το καλύτ...

  Γιάννης Μόραλης. Ερωτικό   Ο Αριστοτέλης, η ηδονή, ο μόχθος   και η έννοια της διασκέδασης.   Γράφει ο Θανάσης Μπαντές Αφού έχει ήδη ξεκαθαριστεί ότι η ηδονή δεν αφορά ούτε την κίνηση ούτε τη γένεση, αλλά την ενέργεια, αυτό που θα προστεθεί έχει να κάνει με την ερμηνεία της ηδονής ως μηχανισμού που θα καταδείξει την τελειότητα της ενέργειας που την επιφέρει: «Αυτό όμως μπορεί να γίνει φανερό και από τη στενότατη σχέση που υπάρχει ανάμεσα στην κάθε ηδονή και στην ενέργεια που αυτή η ηδονή την κάνει τέλεια» (1175a 5, 34-35). Με άλλα λόγια, αν μια ενέργεια προσφέρει ηδονή, είναι απολύτως φανερό ότι η διαρκής επιδίωξή της (λόγω της αντλούμενης ευχαρίστησης) θα κάνει τον άνθρωπο να τελειοποιηθεί σ’ αυτού του είδους την ενέργεια: «Γιατί η οικεία ηδονή αυξάνει την ενέργεια. Ο λόγος είναι ότι όσοι, σε οποιονδήποτε επιμέρους τομέα, ενεργούν με ευχαρίστηση, είναι οι καλύτεροι κριτές και οι ακριβέστεροι γνώστες» (1175a 5, 35-38). Ο Αριστοτέλης θα φέρει και παραδείγματα: ...

     Διαφορές Πλατωνικῆς καί Ἀριστοτελικῆς φιλοσοφίας.   Στήν παροῦσα ἐργασία προτίθεμαι νά παρουσιάσω τίς βασικές διαφορές τῆς πλατωνικῆς ἀπό τήν ἀριστοτελική φιλοσοφία. Δέν ἔχω τήν ψευδαίσθηση ὅτι πρόκειται γιά μιά πλήρη καί διεξοδική ἀνάλυση τῶν διαφορῶν. Ἁπλά ἀποσκοπῶ νά παρουσιάσω τίς πλέον χαρακτηριστικές καί “χτυπητές”, θάλεγα, διαφορές τῶν δύο κορυφαίων φιλοσόφων τῆς ἑλληνικῆς ἀρχαιότητος.  I. Ὀντολογία – Μεταφυσική Ὁ Πλάτων τέμνει τήν ὁλότητα τοῦ ὑπαρκτοῦ σέ νοητό καί αἰσθητό κόσμο (Πλατωνικός Δυϊσμός). Τό ὄντως ὄν εἶναι ὁ νοητός κόσμος, οἱ Ἰδέες –τά Εἴδη. Οἱ Ἰδέες (τά Εἴδη –οἱ Μορφές) εἶναι ὑπερβατικές («πρό τῶν πραγμάτων»). Τά αἰσθητά ὄντα μετέχουν τῶν Ἰδεῶν (Εἰδῶν –Μορφῶν) καί λαμβάνουν ἐξ αὐτῶν τήν ὀντικότητά τους. Π.χ. ὁ αἰσθητός ἵππος μετέχει τῆς Ἰδέας τῆς ἱππότητος καί ἔτσι ὑπάρχει. Ὁμοίως ὁ συγκεκριμένος ἄνθρωπος μετέχει τῆς Ἰδέας τῆς ἀνθρωπότητος καί λαμβάνει τήν ὀντικότητά του. Ὁμοίως καί οἱ γενικοί ὅροι (π.χ. ὄμορφος, δίκαιος, καλός) ...

Πλάτωνας (αριστερά) και ο Αριστοτέλης (δεξιά),  λεπτομέρεια από τη Σχολή των Αθηνών, Ραφαήλ. Ο Αριστοτέλης, η ευτυχία  και ο σύγχρονος πολιτισμός. Ο Αριστοτέλης στο έργο του «Πολιτικά» είναι ξεκάθαρος. Ο άνθρωπος είναι από τη φύση του κοινωνικό ον. Με άλλα λόγια η πόλη δεν δημιουργήθηκε από την ανάγκη της επιβίωσης απέναντι στα θηρία, δεν είναι δηλαδή μια σύμβαση, όπως πιστεύει ο Πρωταγόρας, αλλά η εκπλήρωση της φυσικής επιταγής καθώς ο άνθρωπος αδυνατεί να νιώσει συναισθηματική πληρότητα μακριά από τους άλλους ανθρώπους. Ως βασική απόδειξη αυτού επιστρατεύεται η γλώσσα, η οποία μπορεί να μην δόθηκε ευθέως από τη φύση, αλλά αναπτύχθηκε γιατί ο άνθρωπος είχε από τη φύση τη δυνατότητα να την κατανοήσει και να την εξελίξει. Η κατανόηση της γλώσσας, ως φυσικό δώρο, που δόθηκε δυνάμει στον άνθρωπο, αποτελεί σαφώς το πρωταρχικότερο στοιχείο της συνύπαρξης και το γεγονός ότι δεν δόθηκε σε κανένα άλλο ον, τουλάχιστο με την εξελιγμένη μορφή των φθογγικών συμβόλων, καταδ...