IVOS 2: ΚΕΙΜΕΝΑ,ΕΙΚΟΝΕΣ

 Στο φως της κριτικής θεωρίας Η βοή του δημόσιου πολιτικού χώρου έχει αποφασιστική σημασία, επειδή για τους πολίτες των δημοκρατιών η δημόσια επικοινωνία αντιπροσωπεύει τη μόνη δυνατότητα μη βίαιης ισχύος.   Συνέντευξη του Γερμανού φιλοσόφου Γιούργκεν Χάμπερμας που δημοσιεύτηκε στο γαλλικό περιοδικό «Sciences Humaines» (τεύχος Ιανουαρίου 2022) ●   Μετά τους Τέοντορ Αντόρνο, Μαξ Χορκχάιμερ και Χέρμπερτ Μαρκούζε, εσείς αναπτύξατε μια κριτική θεωρία της κοινωνίας. Η δική σας ιδέα για την κριτική θεωρία είναι διαφορετική από τη δική τους; Αναφέρατε τους τρεις φιλοσόφους που θεμελίωσαν και ανέπτυξαν την κριτική θεωρία δημοσιεύοντας μεγάλα και πρωτότυπα δοκίμια στην «Επιθεώρηση Κοινωνικών Ερευνών». Αυτό το περιοδικό εκδόθηκε στην εξορία (με εξαίρεση το πρώτο έτος), στα έτη 1932 έως και 1941, με αποτέλεσμα οι συγγραφείς του να είναι πρακτικά άγνωστοι στη μεταπολεμική Γερμανία. Το 1944 οι Χορκχάιμερ και Αντόρνο δημοσίευσαν το έργο τους «Η διαλεκτική του Διαφωτισμού», πο...

  Jürgen Habermas Το δίλημμα της Δύσης Ενας πόλεμος εναντίον μιας πυρηνικής δύναμης δεν μπορεί να «κερδηθεί» με καμία λογική έννοια, τουλάχιστον όχι με τη στρατιωτική ισχύ σε μια θερμή σύγκρουση. Το ακόλουθο κείμενο του Γερμανού φιλοσόφου Γιούργκεν Χάμπερμας είναι απόσπασμα άρθρου του, που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Sϋddeutsche Zeitung στις 29/4/22 Εβδομήντα εφτά χρόνια μετά το τέλος του Δεύτερου Παγκόσμιου Πολέμου και τριάντα τρία χρόνια μετά το τέλος μιας ειρήνης που διατηρήθηκε -ακόμα και όταν απειλήθηκε- με την ισορροπία του τρόμου, επέστρεψαν στα σπίτια μας οι συγκλονιστικές εικόνες ενός πολέμου που εξαπέλυσε αυθαίρετα η Ρωσία. Ετσι, μεταξύ των δυτικών θεατών μεγαλώνει η ανησυχία για κάθε θάνατο, το σοκ για κάθε δολοφονία, η αγανάκτηση για κάθε έγκλημα πολέμου, ακόμα και η επιθυμία να κάνουν κάτι σχετικά με αυτά. Η λογική έκβαση στην οποία οδηγούν αυτά τα συναισθήματα σε όλη τη χώρα είναι η προφανής τοποθέτηση εναντίον του Πούτιν και εναντίον μιας ρωσικής κυ...

  Πολιτική οπισθοδρόμηση. Το κείμενο που ακολουθεί είναι απόσπασμα συνέντευξης ενός από τους σημαντικότερους σύγχρονους στοχαστές, του 92χρονου σήμερα Γερμανού φιλοσόφου Γιούργκεν Χάμπερμας , που δημοσιεύτηκε στην περιοδική επιθεώρηση Rivista Italiana di Filosofia Politica (τεύχος Δεκεμβρίου 2021). ● Αν εξετάσουμε τις επίπονες μελέτες και παρεμβάσεις σας στην πορεία των δεκαετιών, μπορούμε να σημειώσουμε ότι το έργο σας αναπτύχθηκε στην πραγματικότητα ως προσπάθεια να φέρετε τη φιλοσοφία σε αλληλεπίδραση με την κοινωνική θεωρία και τη δημόσια συζήτηση. Πώς θεωρείτε ότι, ακόμη και σήμερα, μια κριτική γνώση μπορεί να ασκηθεί με τη διασύνδεση ανάμεσα σε πολιτική φιλοσοφία και κοινή συζήτηση στη δημόσια σφαίρα; Δεν ξέρω αν οι φιλοσοφικές θεωρίες –όπως γινόταν μέχρι τον Χέγκελ, τον Μαρξ ή τον Νίτσε- μπορούν ακόμη και σήμερα να συμβάλλουν για να διαμορφωθεί λίγο η αυτοκατανόηση ενός έθνους και η δημόσια κουλτούρα του, με τρόπο ανάλογο με όσα συμβαίνουν για την τέχνη και τη λογοτεχνία. ...

Σκίτσο - Θίοντορ Αντόρνο Κληρονόμος της κριτικής θεωρίας της Σχολής της Φρανκφούρτης, ο 89χρονος σήμερα Γιούργκεν Χάμπερμας θεωρείται δίκαια ένας από τους σημαντικότερους ζώντες φιλοσόφους. Το κείμενο που ακολουθεί είναι απόσπασμα συνέντευξης που έδωσε ο Χάμπερμας τον περασμένο Μάιο στην ισπανική εφημερίδα El Pais. • Καθηγητή Χάμπερμας, θεωρείτε ότι η παρακμή της μορφής του δημόσιου διανοούμενου είναι μια πραγματικότητα ή είναι απλώς ένα θέμα συζήτησης μεταξύ διανοουμένων; Δεν υπάρχει μια ορισμένη δόση μελαγχολίας όταν γίνεται λόγος γι’ αυτήν;   Γιούργκεν Χάμπερμας   Η μορφή του διανοούμενου, όπως τη γνωρίζουμε παραδειγματικά στη Γαλλία, από τον Ζολά ώς τον Σαρτρ και τον Μπουρντιέ, αναδύθηκε σε μια δημόσια σφαίρα της οποίας οι εύθραυστες δομές σήμερα διαλύονται. Κακώς τίθεται το νοσταλγικό ερώτημα «γιατί δεν υπάρχουν πλέον διανοούμενοι;». Δεν μπορούν πλέον να υπάρχουν, αφού δεν υπάρχει ένα κοινό αναγνωστών στο οποίο να απευθυνθούν με τα επιχειρήματά ...

Jürgen Habermas Μία ημέρα πριν από τη διεξαγωγή του α' γύρου στις γαλλικές εκλογές, ο διάσημος Γερμανός φιλόσοφος Γιούργκεν Χάμπερμας αναφέρεται στην ανάδυση των δεξιών λαϊκιστών σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες, επιρρίπτοντας ευθύνες στην πολιτική που ακολουθεί η καγκελάριος της Γερμανίας, Άνγκελα Μέρκελ. Μιλώντας στην εφημερίδα του Αμβούργου «Die Zeit», o Χάμπερμας επισήμανε πως « ήταν η ανικανότητα των εθνικών κυβερνήσεων να συνεργαστούν στις Βρυξέλλες, η οποία καταρχάς επέτρεψε την ανάδυση των δεξιών λαϊκιστών. Ένα πολύ χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η -υπό την καθοδήγηση της γερμανικής κυβέρνησης- επιβληθείσα πολιτική αντιμετώπισης της κρίσης, η οποία δεν επέλυσε τη συνεχιζόμενη ακόμα οικονομική κρίση, αλλά επιτάχυνε τη διεύρυνση του χάσματος των εθνικών οικoνομιών μεταξύ βορρά και νότου και διέσπασε βαθιά την Ευρώπη». Συνεχίζοντας, ο Γερμανός φιλόσοφος υπογράμμισε πως «σημαντικό δεν είναι το ερώτημα "υπέρ" ή "κατά" των Βρυξελλών, αλλ...

Σκληρή κριτική στην ηγεσία της Γερμανίας ασκεί ο μεγάλος Γερμανός φιλόσοφος Γιούργκεν Χάμπερμας για ακόμη μία φορά, με αφορμή την Ελλάδα. «Η ψυχρή και απότομη αντίδραση της γερμανικής κυβέρνησης στις ελληνικές προτάσεις ήταν αναξιοπρεπής» , δηλώνει ο Γερμανός φιλόσοφος σε συνέντευξη που παραχώρησε στο γαλλικό περιοδικό  L'Obs   και θα δημοσιευτεί αύριο. «Ο απόηχος παγκοσμίως της τραχείας και τευτονικής συμπεριφοράς της Γερμανίδας καγκελαρίου Άγκελα Μέρκελ και του υπουργού Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, η οποία στόχευε στο να οδηγήσει στην απομάκρυνση της Ελλάδας από την ευρωζώνη, δείχνει ότι η γερμανική κυβέρνηση έπεσε σε μία παγίδα – την ιστορική παγίδα μιας ημιηγεμονικής θέσης – από την οποία ακριβώς η Ευρωπαϊκή Ένωση είχε καταφέρει να μας προστατεύσει έως σήμερα», υπογραμμίζει ο Χάμπερμας, που θεωρείται ως ένας από τους φιλοσόφους που συνέβαλαν περισσότερο στην οικοδόμηση της Ευρώπης. «Χωρίς την ύπαρξη πολιτικών δυνάμεων που θα κυβερνούν μαζί την ...

Ο Γερμανός φιλόσοφος Jurgen Habermas.  Ανέφερε ότι «τιμώρησε» την αριστερή κυβέρνηση της Ελλάδας Κατά μέτωπο επίθεση στην Άνγκελα Μέρκελ για τη σκληρή στάση έναντι της Ελλάδας εξαπολύει ο κορυφαίος Γερμανός φιλόσοφος Γιούργκεν Χάμπερμας, κατηγορώντας την ότι τζόγαρε σε μια νύχτα μισό αιώνα πολιτικού κεφαλαίου και τις προσπάθειες προηγούμενων γενεών να ανοικοδομήσουν τη μεταπολεμική υπόληψη της Γερμανίας. Μιλώντας για πρώτη φορά για τη συμφωνία που οριστικοποιήθηκε κατά την 17ωρη διαπραγμάτευση-θρίλερ στις Βρυξέλλες, ο Γιούργκεν Χάμπερμας δηλώνει ότι κατ' ουσίαν ήταν μία «πράξη τιμωρίας» της αριστερής κυβέρνησης του Αλέξη Τσίπρα. «Εξαναγκάζοντας την ελληνική κυβέρνηση να συμφωνήσει σε ένα οικονομικά αμφισβητούμενο, κατά κύριο λόγο συμβολικό ταμείο αποκρατικοποιήσεων δεν μπορεί να θεωρηθεί ό,τιδήποτε άλλο εκτός από πράξη τιμωρίας απέναντι σε μία αριστερή κυβέρνηση» δηλώνει ο κορυφαίος φιλόσοφος, εκ των εμπνευστών της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, σε αποκλεισ...

Κριτική στην ηγεσία της Ευρώπης, συνολικά, αλλά και στην ηγεσία της Γερμανίας ειδικά για τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζουν τη νομισματική και πολιτική ένωση, αλλά και για τους χειρισμούς τους απέναντι στην Ελλάδα, ασκεί ο μεγαλύτερος εν ζωή Γερμανός φιλόσοφος Γιούργκεν Χάμπερμας, με σημερινό του άρθρο στην Suddeutcsche Zeitung. Ο Γερμανός φιλόσοφος κάνει εκτεταμένη αναφορά στο ελληνικό ζήτημα, χαρακτηρίζοντας το εκλογικό αποτέλεσμα «ψήφο κατά της ταπεινωτικής δυστυχίας». Με αυτή τη δημοκρατική νομιμοποίηση, γράφει στο άρθρο του ο Χάμπερμας, η ελληνική κυβέρνηση προσπαθεί να επιφέρει μια αλλαγή πολιτικής στην Ευρωζώνη, αλλά «βρίσκεται αντιμέτωπη με μία ξεροκέφαλη επιμονή σε μία πολιτική λιτότητας που έχει βάρβαρες συνέπειες στην Ελλάδα και έχει αποδεδειγμένα αποτύχει». Στρέφοντας τα πυρά του στη γερμανική κυβέρνηση χαρακτηρίζει σκάνδαλο τη δυστοκία με την οποία αντιμετωπίζει τον ηγετικό της ρόλο η γερμανική κυβέρνηση και επισημαίνει πως η Γερμανία οφείλει την ώθηση στ...