Η ένοχη κενολογία.
Η ένοχη κενολογία. Υπάρχει συλλογική ενοχή; Ή ο νομικός καταλογισμός και η ψυχολογική βίωση της ενοχής είναι μόνο και πάντοτε ατομικό γεγονός; Μπορούμε να καταλογίσουμε έγκλημα, παράπτωμα ή πταίσμα συνολικά σε μια κοινωνία, σε ένα κράτος, σε ένα θεσμό – μπορεί να αποδοθεί συλλογικά η ενοχή; Στην περίφημη δίκη της Νυρεμβέργης, μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, καταδικάστηκαν είκοσι τέσσερα άτομα, εγκληματίες πολέμου, αλλά και οκτώ θεσμοί (ένας από αυτούς ήταν η Γκεστάπο). Το τότε «ειδικό δικαστήριο» δέχθηκε ότι ένας θεσμός μπορεί να κηρυχθεί ένοχος καθεαυτόν – ή οι στόχοι και επιδιώξεις του, η δομή και η λειτουργία του να έχουν σκόπιμα εγκληματικό χαρακτήρα. Και αν ο θεσμός είναι ένοχος, πόσην ευθύνη υπέχει το επιμέρους άτομο που βιοπορίζεται μετέχοντας στην υπαλληλική στελέχωση του θεσμού; Αν στην Ελλάδα σήμερα η ΔΕΗ, η εφορία, οι εταιρείες είσπραξης διοδίων είναι θεσμοί που παράγουν μείζονα βασανισμό του πολίτη, πόσο ένοχος πρέπει και μπορεί να αισθάνεται όποιος κερδίζει το ψω...