IVOS 2: ΚΕΙΜΕΝΑ,ΕΙΚΟΝΕΣ

  Η ιδιαιτερότητα της ελληνικής σκέψης-γλώσσας. Ο Γιάννης Μαυρίκος αναζητά και επισημαίνει την διαφορά του τρόπου θεώρησης των πραγμάτων και λειτουργίας της ελληνικής σκέψης και γλώσσας από την δυτική ή την ανατολική σκέψη, από τις απαρχές της έως σήμερα.     Όταν μιλάει κανένας για ελληνική σκέψη, καραδοκεί ένας κίνδυνος. Ο κίνδυνος των εθνικιστικών συνειρμών. Μια συζήτηση με εθνικιστικό περιεχόμενο ικανοποιεί αρχέγονα ένστικτα και είναι περιττή όταν υπάρχει διάθεση για κάτι πρωτότυπο.   Πέρα όμως από την εθνικιστική, η ελληνική σκέψη έχει και οικουμενική διάσταση. Θέλει να αγκαλιάσει όλο τον κόσμο και να είναι σημείο αναφοράς για κάθε καλλιεργημένο άνθρωπο. Να μιλήσει κανείς για την ελληνική σκέψη είναι απαιτητικό και δύσκολο αλλά είναι και μία πρόκληση. Το ένστικτό μας μας λέει ότι πρόκειται για κάτι σημαντικό, δυσκολευόμαστε όμως να πούμε πού ακριβώς έ...

 Φωτογραφία αρχείου 2017 - Στιγμιότυπο από την έκθεση Ανδριανός και Αθηνά. Συνομιλώντας με έναν ιδεατό κόσμο", στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο (Eurokinissi)   Οι σύγχρονοι «Ποσειδωνιάτες»:  Η μελαγχολία για τη γλώσσα μας. Παγκόσμια ημέρα ελληνικής γλώσσας: Μια γλώσσα που απλώθηκε παντού και τροφοδότησε με όρους – έννοιες όλες τις επιστήμες. Ποσειδωνιάται «Την γλώσσα την ελληνική οι Ποσειδωνιάται  εξέχασαν τόσους αιώνας ανακατευμένοι  με Τυρρηνούς, και με Λατίνους, κι άλλους ξένους.  Το μόνο που τους έμενε προγονικό  ήταν μια ελληνική γιορτή, με τελετές ωραίες,  με λύρες και με αυτούς, με αγώνας και στεφάνους.  Κ’ είχαν συνήθειο προς το τέλος της γιορτής  τα παλιά τους έθιμα να διηγούνται,  και τα ελληνικά ονόματα να ξαναλένε,  που μόλις πια τα καταλάμβαναν ολίγοι.  Και πάντα μελαγχολικά τελείων’ η γιορτή τους.  Γιατί θυμούνταν που κι αυτοί ήταν Έλληνες –  Ιταλιώται ένα καιρό κι αυτοί∙  και...

    '' (...) «Ἀνήκω σὲ μία χώρα μικρή» είχε πει ο Γιώργος Σεφέρης στον λόγο του όταν παρέλαβε το Νόμπελ. «Ἕνα πέτρινο ἀκρωτήρι στὴ Μεσόγειο, ποὺ δὲν ἔχει ἄλλο ἀγαθὸ παρὰ  τὸν ἀγώνα τοῦ λαοῦ, τὴ θάλασσα,  καὶ  τὸ φῶς  τοῦ ἥλιου. Εἶναι μικρὸς ὁ τόπος μας, ἀλλὰ ἡ παράδοσή του εἶναι τεράστια καὶ τὸ πράγμα ποὺ τὴ χαρακτηρίζει εἶναι ὅτι  μας  παραδόθηκε  χωρὶς  διακοπή.  Ἡ ἑλληνικὴ γλώσσα δὲν ἔπαψε ποτέ της νὰ μιλιέται. Δέχτηκε τὶς ἀλλοιώσεις ποὺ δέχεται   καθετὶ  ζωντανό, ἀλλὰ δὲν  παρουσιάζει κανένα χάσμα.»  Η ελληνική δεν   είναι  η   ωραιότερη   (άχρηστα τα καλλιστεία γλωσσών)    ούτε   και   η πλουσιότερη    γλώσσα    σε    όλον   τον  πλανήτη.  Είναι   από   τις    πλέον μακροχρόνιες  και  δυναμικές.  Φαίνεται τρομακτικό να την αποδυναμώνουμε από βλακεία και από αμορφωσιά. (...) ' ...

 Απειλούν οι ξένες λέξεις τη γλώσσα μας;   Ελάτε τώρα… Η γίδα δεν κουτσαίνει απ’ τ’ αυτί. Σύμφωνα με τον Αμερικανό ποιητή Wystan Hugh Auden "πολλά βιβλία αδίκως ξεχνιούνται, αλλά ουδέν αδίκως μνημονεύεται". Το ίδιο συμβαίνει και με τις λέξεις: καμία δεν μνημονεύεται αδίκως. Αδίκως ανησυχούν, για  εξαμερικανισμό της γλώσσας μας, οι ποικίλοι λευκοί ιππότες υπεράσπισής της, με την ευκαιρία και των νέων "κρουσμάτων": lockdown, click away, take away... Η γλώσσα είναι μια εξαιρετικά αφομοιωτική διαδικασία. Χρησιμοποιεί όσες και όποιες λέξεις χρειάζεται -και για όσο τις χρειάζεται, για να επικοινωνούν οι άνθρωποι. Παντοδύναμη επ’ αυτού, βεβαίως, η υποδόρια και καταλυτική –ενδεχομένως, παρά πάσα δεοντολογία– λαϊκή παρέμβαση για την καθιέρωση των γλωσσικών ιδιωμάτων που επιζούν. Παραβλέπουν οι πολέμιοι των γλωσσικών δανείων ότι υπήρξαν εποχές, όπου η ελληνική γλώσσα υπήρξε εξαιρετικά ετεροβαρής στη σχέση της με τα ξένα δάνεια, ως ποσοστό του λεξιλογίου της, χωρίς να πάθει κά...