IVOS 2: ΚΕΙΜΕΝΑ,ΕΙΚΟΝΕΣ

  Η ανάγκη μας για ομορφιά. HOMO NARRANS (ΙΙΙ): Η βιολογική προέλευση της καλαισθησίας ⫸ Ποιες είναι οι γνωσιολογικές καινοτομίες αλλά και τα όρια της «Εξελικτικής Αισθητικής» του νέου επιστημονικού πεδίου έρευνας που, τα τελευταία τριάντα χρόνια, επιχειρεί να διαφωτίσει μέσω της δαρβινικής εξελικτικής την καθολική, διαχρονική παρουσία και άρα την έμφυτη προδιάθεση των ανθρώπων για ομορφιά; Αν είναι όντως «έμφυτη» η αισθητική μας ανάγκη για ομορφιά, σε ποιες βιολογικές δομές εδράζεται και πώς εξελίχθηκε κατά τη μακρά ιστορία του είδους μας; ● Οι μέχρι σήμερα έρευνες επιβεβαιώνουν ότι το κοινό αίσθημα του ωραίου, δηλαδή η ταυτόχρονα βιολογική και προσωπική ανάγκη των ανθρώπων για ομορφιά και καλαισθησία, είναι το προϊόν της συνεξέλιξης της βιολογικής και ταυτοχρόνως της πολιτισμικής ιστορίας του ανθρώπινου είδους. Η πολύχρονη διαμάχη μεταξύ αυτών που υποστηρίζουν τον «έμφυτο» προσαρμοστικό χαρακτήρα και όσων υποστηρίζουν τον «επίκτητο» μη προσαρμοστικό τόσο των καλλιτεχνικών μας ικα...

 Ο ισχυρός δεν είναι ελεύθερος. Κάπου στον 17ο αιώνα, ο Φράνσις Μπέικον καλούσε τους φυσικούς φιλοσόφους να μάθουν όσα περισσότερα μπορούν, ώστε ο άνθρωπος να γίνει ο απόλυτος κυρίαρχος Κανείς δεν μπορεί να σταματήσει το άρμα της προόδου. Προελαύνει διαρκώς. Είναι η αόρατη δύναμη της ιστορίας. Ενδεχομένως, η πρόοδος να πρέπει να περάσει πάνω από κάποιους ή να παραμερίσει μερικούς ακόμη αλλά δεν γίνεται διαφορετικά. Έτσι υπαγορεύει η φύση, όπως μας έχει δείξει και ο Δαρβίνος. Μπορεί κανείς να πάει ενάντια στη φύση και στη «φύση» του; Ό,τι και να κάνει το άτομο, τίποτα δεν μπορεί να σταματήσει την πορεία της προόδου. Αν σας ενόχλησε αυτή η εισαγωγή ή σας φαίνεται εσφαλμένη, έχετε δίκιο. Στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα, προκύπτει ο λεγόμενος κοινωνικός δαρβινισμός. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι ήταν μία «μόδα», που ακολούθησε τις ιδέες του Δαρβίνου (1809-1882) σχετικά με την εξέλιξη των ειδών και τη φυσική επιλογή. Η θεωρία της φυσικής επιλογής έλεγε ότι οι αλλαγές στη φύση προκύπτουν μέ...

Σαν σήμερα ( 19/4/2013) , στις 19 Απριλίου 1882, πέθανε ο Κάρολος Δαρβίνος , ο μεγάλος  αγνωστικιστής -και όχι αθεϊστής- επιστήμονας, όπως ήθελε να χαρακτηρίζει τον εαυτό του. Έμεινε γνωστός για τη θεωρία της φυσικής επιλογής. Ωστόσο, το βιβλίο του, «Η έκφραση των συναισθημάτων στον ανθρωπο και τα ζώα», που δημοσιεύθηκε το 1872, έμεινε επίσης στην ιστορία, καθώς επηρέασε αργότερα την εξελικτική ψυχολογία. Δείτε φωτογραφίες. Έχοντας ήδη δημοσιεύσει το 1859 τη θεωρία της φυσικής επιλογής, τα τελευταία χρόνια της ζωής του, ο Κάρολος Δαρβίνος εκπόνησε δύο σημαντικά έργα:  «Η καταγωγή του ανθρώπου και η σεξουαλική επιλογή» (1871) και « Η έκφραση των συναισθημάτων στον άνθρωπο και τα ζώα » (1872). Στο τελευταίο του αυτό σημαντικό έργο, επικεντρωνόταν στην εξέλιξη της ανθρώπινης ψυχολογίας και της συνέχειας από την συμπεριφορά των ζώων. Ξεκινώντας από την διαπίστωση ότι οι εκφράσεις συναισθημάτων είναι κοινό γνώρισμα των ανθρώπων και των ζώων, ανέπτυξε την ιδέα ότι ...

ΣΧΕΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ:  Η μέλισσα και ο αρχιτέκτονας. Τα αίτια της υποτίμησης της βιολογικής φύσης μας και της βαθύτατης ενότητάς της με τα άλλα ζωικά είδη πρέπει να αναζητηθούν όχι τόσο στην έλλειψη των κατάλληλων γνωστικών ή ερευνητικών εργαλείων, αλλά μάλλον στη μεταφυσική προκατάληψη περί της μοναδικότητας του ανθρώπινου είδους, η διανοητική ανωτερότητα του οποίου ερμηνευόταν εσφαλμένα ως προϊόν θεϊκής δημιουργίας και όχι βέβαια της ταπεινής βιολογικής εξέλιξης από «κατώτερα» βιολογικά είδη. Η αποδόμηση των κοινότοπων –αλλά ιδιαίτερα επίμονων– ψευδαισθήσεων σχετικά με τη βιολογική ανωτερότητα του είδους μας θα ξεκινήσει δειλά δειλά τον 20ό αιώνα χάρη σε μια σειρά από ιδιαίτερα ανατρεπτικές επιστημονικές εξελίξεις. Η εντυπωσιακή ανάπτυξη της Εξελικτικής Βιολογίας, της Βιοψυχολογίας, των Νευροεπιστημών και της Φυσικής Ανθρωπολογίας έκανε σαφές όχι μόνο το πόσο ανυπόστατη είναι η ανθρώπινη υπεροψία, αλλά κυρίως το πόσο στείρο είναι γνωσιακά και κοινωνικά το να αντι...