IVOS 2: ΚΕΙΜΕΝΑ,ΕΙΚΟΝΕΣ

Βαγγέλης Παπαθανασίου: «'Oλοι είμαστε συνάθροιση δισεκατομμυρίων ετών μνήμης» Πώς συνδέεται η εξερεύνηση τoυ Διαστήματος και των απαρχών του Σύμπαντος με το έργο του μεγάλου έλληνα συνθέτη Βαγγέλη Παπαθανασίου; Η παγκόσμια κυκλοφορία προ δύο ημερών του νέου άλμπουμ του συνθέτη με τίτλο «Rosetta» σημαδεύει την ολοκλήρωση της ομώνυμης διαστημικής αποστολής από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος (European Space Agency, ESA). Το διαστημικό όχημα Rosetta, που πήρε το όνομά του από τη Στήλη της Ροζέττας η οποία αποτέλεσε το κλειδί για την αποκρυπτογράφηση των αιγυπτιακών ιερογλυφικών,   ολοκλήρωσε πριν από λίγες ημέρες τη μελέτη του κομήτη 67P/Churyumov-Gerasimenko επεκτείνοντας ακόμη περισσότερο τον ορίζοντα των γνώσεών μας για τη γένεση του ηλιακού συστήματος. Με αφορμή αυτό το γεγονός ο Βαγγέλης Παπαθανασίου, μια προσωπικότητα της τέχνης με ακτινοβολία πολύ ευρύτερη από εκείνη που σηματοδοτεί το Οσκαρ που κέρδισε το 1982 για την ταινία «Οι δρόμοι της φωτιάς»

 Πως επηρεάζει η μουσική τον εγκέφαλο μας.  Η νευροαισθητική έρευνα επιχειρεί να διαφωτίσει το πώς αντιδρά ο εγκέφαλός μας όταν ακούει ή δημιουργεί ένα όμορφο μουσικό έργο και όχι «τι είναι» η ομορφιά που βιώνουμε σε αυτό ● Η προσωπική εμπειρία μας από την ακρόαση ή την εκτέλεση ενός μουσικού έργου αναδύεται ως «εγκεφαλική συμφωνία» από την ενεργοποίηση όλων των ανατομικών και λειτουργικών «σπονδύλων» του μουσικού εγκεφάλου, δηλαδή των ειδικών συστημάτων του εγκεφάλου μας που ενεργοποιούνται από τη μουσική Γιατί όποτε ακούμε μουσική ή όταν τραγουδάμε, κρατάμε τον ρυθμό χτυπώντας το πόδι μας στο πάτωμα και όταν αλλάζει ο ρυθμός της μουσικής αλλάζει και ο ρυθμός που κινούμε το πόδι ή άλλα μέρη του σώματός μας; Γεγονός που υποδεικνύει ότι τόσο το άκουσμα όσο και η εκτέλεση της μουσικής επηρεάζουν ολόκληρο το σώμα μας. Πίσω από τις μουσικές μας απολαύσεις δεν κρύβονται μόνο νότες, ρυθμοί και μελωδίες, αλλά κάτι πολύ βαθύτερο, μια ιδιαίτερα περίπλοκη και εν πολλοίς υποσυνείδητη εγκεφαλική δ

  Όταν τραγουδά η λιτότητα. Αιώνες τώρα η λαϊκή Μούσα στην Ελλάδα είναι δακρυσμένη. Η φωνή της, μέσα στα τραγούδια, φθάνει στ’ αυτιά μας σαν να ’χει σηκώσει ένα φορτίο τόσο βαρύ που την κάνει να λυγίζει. Τι ακριβώς την πιέζει; Συχνά τα πολλά της παράπονα θολώνουν τη  σκέψη και δεν είναι εύκολο να βρεθούν οι βαθιές αιτίες τους.Είναι πάντως αισθητό ότι στίχοι και νότες έχουν πάνω τους τα σημάδια που άφησαν ανεκπλήρωτες επιθυμίες, διαψεύσεις, συμφορές που χτύπησαν κατακέφαλα τους ανύποπτους, και άλλοτε πάλι αποχωρισμοί που αφήνουν για πάντα ανοιχτές πληγές. Ωστόσο, σε καιρούς παλαιότερους η λύπη αντισταθμιζόταν κάπως χάρη στη «συλλύπηση». Μαζεμένοι γύρω-γύρω οι άνθρωποι επιδίδονταν σε φωνητικές τελετές με τις οποίες οι καημοί ξεθύμαιναν, αν και δεν λησμονούνταν. Άρχιζε το ομαδικό τραγούδι⸱ και με κάθε του γύρισμα ήταν σαν οι βαρυφορτωμένοι με πικρίες άνθρωποι να ένιωθαν ελαφρωμένοι, καθώς καταλάβαιναν πως δεν υπάρχει τίποτα το ανεπανάληπτο, τίποτα το μοναδικό σε όσα η ζωή εξαπολύει πάνω σ

Ο Πλάτων αριστερά, με τον Τίμαιο στο χέρι, και ο Αριστοτέλης δεξιά, με τα Ηθικά Νικομάχεια-  Λεπτομέρεια από την "Σχολή των Αθηνών" του Raffaello. Γιατί η μουσική;  Ο Σκοπός  της μουσικής μέσα από την φιλοσοφία  του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη.  «πᾶς γὰρ βίος τοῦ ἀνθρώπου εὐρυθμίας τε καὶ εὐαρμοστίας δεῖται»                         Πλάτωνος, Πρωταγόρας Αποτελούσε παράδοση για την αρχαία Ελλάδα η μουσική να συμπεριλαμβάνεται στη διαπαιδαγώγηση και να κατέχει όχι ευκαταφρόνητο μέρος των θρησκευτικών και αστικών εν γένει τελετών. Το γεγονός αυτό καθιστούσε τη μουσική αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής του πολίτη σε όλες τις πόλεις-κράτη της κλασσικής αρχαιότητας. Εκτός αυτού, όταν οι μεγάλοι Έλληνες φιλόσοφοι αποπειράθηκαν να μελετήσουν αυτό που βρισκόταν πέραν του μύθου που περιέγραφε το μεγαλείο της μουσικής, συνειδητοποίησαν την αδυναμία σύνταξης ενός πλήρους ορισμού που να περιγράφει τη μουσική. Αυτό το επισημαίνει και ο ίδιος ο Αριστοτέλης λέγοντας: «Οὔτε γὰρ τ