IVOS 2: ΚΕΙΜΕΝΑ,ΕΙΚΟΝΕΣ

Πώς καταφέρνει η μουσική τέχνη να επηρεάζει τον εγκέφαλό μας, και μέσω αυτού την ψυχική μας διάθεση; Από πού προέρχεται η «μαγική» δύναμη της μουσικής να μας αναστατώνει βαθύτατα και να μας προκαλεί τις πιο έντονες συγκινήσεις και τα πιο αντιφατικά συναισθήματα χαράς-λύπης, αισιοδοξίας-θλίψης;  Μάταια θα αναζητούσε κανείς απλές και προφανείς απαντήσεις σε αυτά τα δυσαπάντητα ερωτήματα, που βασανίζουν την ανθρώπινη σκέψη σχεδόν από τη γέννησή της. Αφορμή για το σημερινό άρθρο είναι η μετάφραση στα ελληνικά του βιβλίου «Η μουσική ως βιολογία» , που υπογράφει ο Ντέιλ Πέρβις , ένας από τους κορυφαίους ερευνητές των βιολογικών προϋποθέσεων και της νευροαισθητικής της μουσικής.  Πρόκειται για ένα πολύ αξιόλογο βιβλίο στο οποίο τεκμηριώνονται επιστημονικά και με πλήθος εμπειρικών δεδομένων όχι μόνο η κοινή βιολογική λειτουργία και άρα η κοινή εξελικτική προέλευση κάθε μουσικής έκφρασης του ανθρώπινου είδους, αλλά και ο πανανθρώπινος επικοινωνιακά χαρακτήρας της γλώσσας τη...

Φανταστείτε ότι ζείτε σε έναν κόσμο όπου βλέπετε πάντα τον αριθμό «2» κόκκινο, ενώ είναι γραμμένος με μαύρο μελάνι ή ότι όταν ακούτε τη μουσική νότα Φα δίεση βλέπετε μια σφαίρα. Πρόκειται για ασυνήθιστες αισθητηριακές εμπειρίες που βιώνουν καθημερινά κάποια άτομα, περίπου το 2 με 3% ενός ανθρώπινου πληθυσμού. Τα άτομα αυτά, που περιγράφονται από τη Νευρολογία ως «συναισθητικά», είναι από κάθε άποψη φυσιολογικά αλλά διαθέτουν ένα επιπλέον και πολύ ιδιαίτερο αισθητηριακό χάρισμα, το οποίο τα άτομα αυτά μοιράζονται με ορισμένους λαμπρούς καλλιτέχνες, συγγραφείς και επιστήμονες. Πρόκειται για απολύτως φυσιολογικά άτομα που, όπως θα δούμε, όχι μόνο δεν εκδηλώνουν γνωσιακές ή ψυχολογικές διαταραχές, αλλά πολύ συχνά επιδεικνύουν απρόσμενες καλλιτεχνικές και νοητικές ικανότητες. Εχοντας παρουσιάσει, στα τρία προηγούμενα άρθρά μας, τη σημασία του εγκεφάλου στη δημιουργία των οπτικών ψευδαισθήσεων, σκεφτήκαμε ότι θα είχε ενδιαφέρον να διερευνήσουμε πώς εξηγούνται, με τα σημερινά...

Τι ακριβώς συμβαίνει στο μυαλό ενός αρχιτέκτονα –αλλά και κάθε δημιουργικού καλλιτέχνη– όταν συλλαμβάνει ή σχεδιάζει νοητικά ένα πρωτότυπο έργο; Και πώς η πραγματικότητα επηρεάζει αλλά και επηρεάζεται από αυτήν την «αφηρημένη» διανοητική πράξη; Αυτά τα δυσαπάντητα ερωτήματα διερευνά με νέα και ίσως απρόσμενα γνωσιακά εργαλεία ο Τάσης Παπαϊωάννου, διακεκριμένος αρχιτέκτονας και καταξιωμένος πανεπιστημιακός δάσκαλος, στο πρόσφατο βιβλίο του «Σκέψεις για την αρχιτεκτονική σύνθεση». Την ερχόμενη εβδομάδα θα παρουσιαστούν οι πρόσφατες θεωρητικές και καλλιτεχνικές αναζητήσεις του Τ. Παπαϊωάννου: τη Δευτέρα 25 Μαΐου στις 8 μ.μ. εγκαινιάζεται στο βιβλιοπωλείο-αίθουσα τέχνης «Το Ροδακιό» η ζωγραφική έκθεση «Αρχιτεκτονημένα Τοπία» με έργα του. Ενώ την Πέμπτη 28 Μαΐου στις 19.30 στο αμφιθέατρο του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών θα μιλήσουν για το βιβλίο του οι Κ. Μωραΐτης, Δ. Σεβαστάκης και Ν. Παναγιωτόπουλος. Με αφορμή αυτές τις δύο εκδηλώσεις ζητήσαμε από τον Τ. Παπαϊωάννου να μας ξε...