IVOS 2: ΚΕΙΜΕΝΑ,ΕΙΚΟΝΕΣ

  Ανατομία της ματαιότητας. Κάθε απόπειρα εξωραϊσμού της ζωής είναι μασκάρεμα. Όλες οι καθιερωμένες δράσεις ισοδυναμούν με λήθη και απώθηση, νάρκωση και αποχαύνωση. Βιασύνη, άγχος, ιδρώτας, λαχάνιασμα, κόπωση, μίμηση, φιλοδοξίες, σχέδια, στόχοι: συμπτώματα μιας συλλογικής υστερίας που βυθίζει το εγώ μας στην αυταπάτη μιας αδιατάρακτης μονιμότητας, το εθίζει σε μια τυπική διαχείριση της ζωής και το καθιστά ανίκανο να στοχαστεί με θάρρος τα βασικά δεδομένα της ύπαρξης. Όμως οι απωθημένες αλήθειες κάποτε φανερώνονται. Μπορεί η είδηση ενός ξαφνικού θανάτου ή η αποκάλυψη μιας τερματικής ασθένειας να μας θυμίσει το αναπότρεπτο. Ή μπορεί κάποιο βράδυ η κούραση να έχει ασυνήθιστη κατάληξη. Μπροστά στον καθρέφτη, το είδωλό μας μάς κοιτάζει περίεργα. Η μάσκα ξεθωριάζει, το κρανίο αποκαλύπτεται: σύμβολο της ματαιότητας, τελική μορφή του μέλλοντός μας, υπαινιγμός θανάτου που διαρκεί όσο και το κοίταγμα . Το ίδιο φευγαλέα είναι και τα ερωτήματα...

  Κύριε Κονδύλη, είστε αριστερός ή δεξιός; Όταν ανατέμνω τις ιδεολογικές ψευδαισθήσεις των «δεξιών» πλείστοι όσοι με θεωρούν «αριστερό»· όταν υποβάλλω σε βάσανο τις αντίστοιχες αυταπάτες των «αριστερών», πλείστοι όσοι με χαρακτηρίζουν «δεξιό». Η δική μου τοποθέτηση παραμένει, βέβαια, αμετάβλητη και στις δύο περιπτώσεις. Γιατί και στις δύο χρησιμοποιώ τα ίδια αναλυτικά εργαλεία, και στις δύο πρόθεσή μου δεν είναι να προσφέρω πολεμικά επιχειρήματα στη μια πλευρά εναντίον της άλλης, αλλά να δω τα πράγματα σε μιαν ευρύτερη και υπέρτερη προοπτική ­ και μια τέτοια προοπτική είναι, ως γνωστόν, άχρηστη σε όσους μάχονται για την παράταξή τους, μαχόμενοι ταυτόχρονα (ιδιοτελώς ή ανιδιοτελώς, αυτό δεν ενδιαφέρει εδώ) για τον εαυτό τους, ήτοι για την ταυτότητα που τους επιτρέπει να προσανατολίζονται και να επιβιώνουν κοινωνικά. Ακριβώς η συνύφανση της πολιτικής ιδεολογίας με τις εκάστοτε ανάγκες της προσωπικής ταυτότητας προσδίδει στις διαμάχες μεταξύ φορέων των διαφόρων ιδεολογιών οξύτητα ασυμ...

  Μπουρδολογία: η ρύπανση της σκέψης. Πριν από λίγες εβδομάδες πέθανε, πλήρης ημερών, ο διακεκριμένος Αμερικανός φιλόσοφος Χάρι Φράνκφουρτ. Το έργο του επικεντρώνεται, κυρίως, στη βούληση και στην ηθική ευθύνη. Ο Φράνκφουρτ υποστήριζε ότι η ελεύθερη βούληση δεν σημαίνει απουσία εξωτερικών καταναγκασμών αλλά επιλογή επιθυμιών – να επιθυμώ ό,τι επιλέγω να επιθυμώ (π.χ. την αλήθεια, την εγκράτεια ή τη χορτοφαγία). Ενεργώντας ελεύθερα δεν επιλέγω μόνο αυτό που κάνω, αλλά απο-καλύπτω και τι είδους άνθρωπος είμαι. Η κοινή γνώμη γνώρισε τον Φράνκφουρτ όχι από το τεχνικό φιλοσοφικό έργο του, αλλά από το περίφημο δοκίμιό του «On bullshit» («Περί μπουρδολογίας»). Αυτό δημοσιεύθηκε αρχικά ως άρθρο (1986) και, μετά την τεράστια απήχησή του, ως βιβλίο (2005). Στην εποχή της ατελεύτητης «επικοινωνίας», δεν περνάει βδομάδα που να μην το σκεφθώ. Ο θάνατος του συγγραφέα του υπογραμμίζει τη διαχρονική επικαιρότητα του δοκιμίου του, ιδιαίτερα στην εποχή του Διαδικτύου. Σήμερα που «επικοι...

   Η γλώσσα της πολιτικής. Αν προσπαθώ να πείσω τον «δήμο» με υποσχέσεις που δεν έχουν καμιά θεμελίωση, που δεν υπολογίζουν διόλου την υπάρχουσα πραγματικότητα, τότε η πολιτική γλώσσα γίνεται σκέτη προπαγάνδα Συνέντευξη του Ιταλού φιλοσόφου Μάσιμο Κατσιάρι που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα La Repubblica. Massimo Cacciari ● Αποδέχεστε ότι στις μέρες μας το επίπεδο της πολιτικής επικοινωνίας είναι μερικές φορές πολύ χαμηλό; Δεν πρέπει όμως εξαιτίας αυτού του λόγου να τη σνομπάρουμε. Η πολιτική γλώσσα είναι από τη φύση της δημαγωγική, ο σκοπός της έγκειται στο να καθοδηγεί τον λαό και να τον πείθει με κάθε μέσο ότι ορισμένες ιδέες και προοπτικές είναι καλές. Η απαίτηση να μπορέσει η πολιτική γλώσσα να προσεγγίσει την «επιστημονική» γλώσσα είναι παράλογη. Ο επιστήμονας οφείλει να προσπαθεί να έρχεται σε επαφή με το «είναι», ενώ η πολιτική γλώσσα αναφέρεται στο «δέον γενέσθαι». ● Δεν υπάρχουν ωστόσο κάποια όρια στη δημαγωγία; Οταν το «δέον γενέσθαι» παρακάμπτει κάθε συγκ...

Βαγγέλης Παπαθανασίου: «'Oλοι είμαστε συνάθροιση δισεκατομμυρίων ετών μνήμης» Πώς συνδέεται η εξερεύνηση τoυ Διαστήματος και των απαρχών του Σύμπαντος με το έργο του μεγάλου έλληνα συνθέτη Βαγγέλη Παπαθανασίου; Η παγκόσμια κυκλοφορία προ δύο ημερών του νέου άλμπουμ του συνθέτη με τίτλο «Rosetta» σημαδεύει την ολοκλήρωση της ομώνυμης διαστημικής αποστολής από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος (European Space Agency, ESA). Το διαστημικό όχημα Rosetta, που πήρε το όνομά του από τη Στήλη της Ροζέττας η οποία αποτέλεσε το κλειδί για την αποκρυπτογράφηση των αιγυπτιακών ιερογλυφικών,   ολοκλήρωσε πριν από λίγες ημέρες τη μελέτη του κομήτη 67P/Churyumov-Gerasimenko επεκτείνοντας ακόμη περισσότερο τον ορίζοντα των γνώσεών μας για τη γένεση του ηλιακού συστήματος. Με αφορμή αυτό το γεγονός ο Βαγγέλης Παπαθανασίου, μια προσωπικότητα της τέχνης με ακτινοβολία πολύ ευρύτερη από εκείνη που σηματοδοτεί το Οσκαρ που κέρδισε το 1982 για την ταινία «Οι δρόμοι της φω...

  Πουθενά στήν Δύση καί στόν κόσμο δέν παράγεται σήμερα μία, ἔστω, νέα ἰδέα. Ἐν ὄψει τοῦ ἀρρήτου παραδόξου πού παρουσίασε στόν ἑλληνικό λαό τό ἀποτέλεσμα τῶν τελευταίων βουλευτικῶν ἐκλογῶν –τοῦ παραδόξου χαρακτῆρα τοῦ γεγονότος ἔτι περαιτέρω πολλαπλασιαζομένου ἀπό τήν ἐκ τοῦ ἰδίου τοῦ λαοῦ προέλευση τῶν ἀνεξήγητων ἀποτελεσμάτων–, πολλοί ἀνατρέχουμε στίς αἰτίες καί τούς παράγοντες διαμορφώσεως τῶν συλλογικῶν ἀποφάσεων. Ἕνας ἀπό τούς πλέον προβεβλημένους στήν ἐποχή μας εἶναι αὐτός τῶν περιβόητων «διανοουμένων»: ἐκεῖνοι εἶναι πού, ἐφοδιασμένοι μέ τίς γνώσεις τους, μέ τά «φῶτα τῆς ἐπιστήμης», θά παρέμβουν στίς κρίσιμες στιγμές προκειμένου νά καθοδηγήσουν τόν λαό. Ἤ καί νά προστρέξουν τῶν ἐξελίξεων, νά ἡγηθοῦν τῆς διαμαρτυρίας. Ἀπό κοντά τους οἱ «καλλιτέχνες» εἶναι ἐκεῖνοι πού μέ τήν ἔμπνευσή τους θεωροῦνται σήμερα ὡς ἑρμηνευτές αὐθεντικοί τῆς ἐθνικῆς ζωῆς μας, πρῶτοι ἐκφραστές τῆς ἀγανάκτησης. Αὐτούς τούς δύο πόλους τῆς σύγχρονης πνευματικῆς ζωῆς, ἔτσι, ἀναζητήσαμε στήν ἑπόμενη ἡμέρα τ...