IVOS 2: ΚΕΙΜΕΝΑ,ΕΙΚΟΝΕΣ

ΝΙΚΟΣ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ Ο έλληνας γίγαντας της παγκόσμιας σκέψης έφυγε από τη ζωή σαν σήμερα πριν από 60 χρόνια – ήταν 26 Οκτωβρίου του 1957 όταν άφηνε την τελευταία του πνοή στο Φράιμπουργκ της (τότε) Δυτικής Γερμανίας. Μεταξύ τόσων άλλων αυτό το γενναιόδωρο πνεύμα μας κληροδότησε φράσεις-μαθήματα ζωής. Για όλους! Το να θες να γράψεις κάτι για τον Νίκο Καζαντζάκη είναι σαν να κάθεσαι στην κορυφή ενός όρους από δημοσιεύματα, αναφορές και ύμνους και να υποκρίνεσαι ότι αυτό το βουνό δεν υπάρχει. Ματαιοπονείς. Ενας τιτάνας της παγκόσμιας σκέψης, ένας γήινος φιλόσοφος, ένας λογοτέχνης που θα είχε το Νομπέλ στο τσεπάκι του αν δεν τα έβαζε με την πανίσχυρη Εκκλησία, ένας πολίτης του κόσμου, ένας αυθεντικός εκπρόσωπος μιας ταραχώδους όσο και φωτισμένης εποχής – αλλά πάλι, ξεφύγαμε, αρχίσαμε να μιλάμε εμείς για τον Νίκο Καζαντζάκη, ο οποίος έφυγε από τη ζωή μια ημέρα σαν κι αυτή πριν από 60 χρόνια, 26 Οκτωβρίου του 1957 στο Φράιμπουργκ της (τότε) ΔυτικήςΓερμανίας – η κηδεία του θα γι...

Πρωτάκουσα το όνομά του δεκαπέντε χρόνων, όταν συμμαθήτρια με ρώτησε αν έχω διαβάσει Καζαντζάκη! Εκείνη η βουβή άρνηση με το όλο ντροπή κούνημα του κεφαλιού με συνοδεύει ακόμα και τώρα, μισόν αιώνα μετά, που βγαίνω για πολλοστή φορά στα καζαντζακικά τοπία με τις κορφές και τις χαράδρες, με τα διαυγή ξανοίγματα στην αιθρία ενός μοναδικού πνεύματος.  Για πενήντα χρόνια μέχρι το 1957, που ο Νίκος Καζαντζάκης θ' αφήσει το σώμα του, φανερώνεται σαν ένα πυρετικό, ανειρήνευτο μυαλό που πολεμούσε τους φόβους του γράφοντας συνεχώς και μελετώντας. Στη διαδοχή των έργων που τον κατέστησαν μια από τις πλέον ευδιάκριτες κορυφές των γραμμάτων μας, πάνω στη λαμπερή σειρά που ξεκινά από τον Διονύσιο Σολωμό και τον Ανδρέα Κάλβο και φτάνει στις μέρες μας, στη διαδοχή των έργων του, εδώ ας δούμε έναν άλλο Καζαντζάκη∙ αυτόν της ποίησης και της φιλοσοφίας!  Το ποιητικό έργο του κορυφούται σ' ένα θηριώδες έπος που το 'πε «Οδύσσεια»! Αυτό που, απ' όλα τα έργα του, το θεωρούσ...

 Ο Νίκος Καζαντζάκης έφιππος στον Καύκασο Από το Λονδίνο και το Τολέδο στις Μυκήνες, η ματιά του πεζογράφου απομονώνει εικόνες που λειτουργούν και για τον σημερινό αναγνώστη Η ευχέρεια με την οποία ταξιδεύουμε στην εποχή μας έχει κάνει τον κόσμο μικρότερο. Αλλά η μεγάλη ανάπτυξη της ταξιδιογραφίας σήμερα τον διευρύνει σε βαθμό που θα ήταν αδιανόητος κατά το παρελθόν. Η ταξιδιογραφία αλλάζει τον τρόπο μας να βλέπουμε τον κόσμο, τον εαυτό μας και τον τόπο της καταγωγής μας. «Το Βήμα» παρουσιάζει, αρχίζοντας από αυτή την Κυριακή, πέντε από τους αντιπροσωπευτικότερους σύγχρονους συγγραφείς ταξιδιωτικής λογοτεχνίας, με πρώτο τον Νίκο Καζαντζάκη, τον πρύτανη της ελληνικής ταξιδιογραφίας. Στις 31 Ιουλίου θα ακολουθήσει ο μετρ του ταξιδιωτικού ρεπορτάζ Ρίτσαρντ Καπισίνσκι, στις 7 Αυγούστου ο εστέτ Πολ Μοράν με τις λεπτότατες και ραφιναρισμένες αφηγήσεις του, αμέσως κατόπιν, στις 14 Αυγούστου, ο Μπρους Τσάτουιν, το «τρομερό παιδί» που ανήγαγε την ταξιδιογραφία σε επίπεδο υψηλ...

Φωτο:ΜΑΝΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Η μάνα μου, μια άγια γυναίκα. Με υπομονή, μ’ αντοχή κι όλη τη γλύκα της γης απάνω της. Όλοι από το αίμα της μάνας μου οι πρόγονοι ήταν χωριάτες. Σκυμμένοι στο χώμα, κολλημένοι στο χώμα, τα πόδια τους, τα χέρια τους, τα μυαλά τους γεμάτα χώματα. Αγαπούσαν τη γης και της εμπιστεύουνταν όλες τις ελπίδες. Είχαν γίνει, πάππου προς πάππου, ένα μαζί της. Στην αβροχιά, κοράκιαζαν κι αυτοί μαζί της, κι όταν ξεσπούσαν τα πρωτοβρόχια, τα κόκαλά τους έτριζαν και φούσκωναν σαν καλάμια. Κι όταν αλέτριζαν και χαράκωναν βαθιά την κοιλιά της με το γενί, ξαναζούσαν στα στήθια και στα μεριά τους την πρώτη νύχτα που κοιμήθηκαν με τη γυναίκα τους…. Ποτέ δεν είχα δει τη μητέρα μου να γελάει, χαμογελούσε μόνο, και τα βαθουλά, μαύρα μάτια της κοίταζαν τους ανθρώπους γεμάτα υπομονή και καλοσύνη. Πηγαινοέρχονταν σαν πνέμα αγαθό μέσα στο σπίτι, κι όλα τα πρόφταινε ανέκοπα κι αθόρυβα, σαν να ‘χαν τα χέρια της μια καλοπροαίρετη μαγική δύναμη, που κυβερνούσε με καλοσύνη τη...