IVOS 2: ΚΕΙΜΕΝΑ,ΕΙΚΟΝΕΣ

Θεσσαλονίκη: Τα φαντάσματα του κοσμοπολιτισμού. Η Θεσσαλονίκη είναι μία από τις αρχαιότερες πόλεις της Ευρώπης, με σχεδόν 24 αιώνες αδιάκοπης αστικής ιστορίας. Ο ένας πολιτισμός επικαθόταν πάνω στον άλλο αφήνοντας στην πόλη, εκτός από τα μνημεία του, και τα φαντάσματά του. Έτσι η Θεσσαλονίκη είναι στοιχειωμένη με φαντάσματα ενός πλούσιου παρελθόντος και φορτωμένη με σκιές και αναμνήσεις, που αποπνέουν μελαγχολία αλλά και πυροδοτούν τις αισθήσεις κατοίκων και επισκεπτών. Την αισθάνεσαι να σέρνεται ανάμεσα στις γκρίζες πολυκατοικίες της δεκαετίας του 1960, να γλιστράει στα πανάρχαια μεσαιωνικά τείχη και τις κοκκινότουβλες βυζαντινές εκκλησίες, στα εγκαταλελειμμένα τζαμιά, στις οθωμανικές κρήνες και στις εμπορικές στοές των Εβραίων, και να τρυπώνει ακόμη και μέσα στα παραλιακά καφέ, όπου οι θαμώνες απολαμβάνουν τον φραπέ τους, χαζεύοντας τα ηλιοβασιλέματα στο Θερμαϊκό κόλπο. Πριν από 2.340 χρόνια, όταν ο βασιλιάς της Μακεδονίας Κάσσανδρος ένωσε 17 μικρές κωμοπόλεις  της περιοχής σε μι...

Επίμετρο. Το μεγαλύτερο διάστημα του 2011 ασχοληθήκαμε με τη σύνταξη μιας αναφοράς (η καλύτερη ορολογία καλύπτεται από τη λέξη «αφήγημα») σχετικής με την περίοδο 1912-2012, χωρίς να διστάσουμε να επεκτείνουμε μικρές έρευνες αρκετές δεκαετίες πριν από την απελευθέρωση. Η εξήγηση δεν είναι παράξενη. Δεν είμαι ιστορικός, δε γνωρίζω την τέχνη, έχω πολλές αμφιβολίες για την αποτελεσματικότητα αυτής της τέχνης, αλλά από την άλλη έχω δουλέψει πολλά χρόνια συγκεντρώνοντας βάσεις δεδομένων για ιστορικά αφηγήματα ή μυθιστορήματα. Θα μπορούσα να ισχυριστώ πως διάβασα περισσότερες εφημερίδες που συντάχθηκαν μεταξύ 1880 και 1940 παρά μεταγενέστερες. Σε κάθε περίπτωση, όταν μάθαινα τα πρώτα γράμματα, οι επιζώντες της πρώτης προσφυγιάς και η τύχη των στενών μου συγγενών ήταν στα οικογενειακά άλμπουμ και όχι σε ιστορικές μονογραφίες και δοκίμια. Πρόλαβα τη γιαγιά μου που παντρεύτηκε το 1912 και πολλούς συγγενείς γεννημένους πριν από το 1900. Οι αφηγήσεις τους δεν αποτελούσαν Θε...

Η απαρχή,με μια ματιά. Ο αιώνας που διαδέχτηκε τον πολυμορφικό 19o ήταν αφιερωμένος από την αρχή του στο ανθρώπινο πλήθος. Η μαζικότητα των εκδηλώσεων των επίσημων τελετών γρήγορα μεταβλήθηκε σε ενεργό συμμετοχή εκατομμυρίων ανθρώπων που ήταν ωσεί παρόντες στις μεγάλες πολυδάπανες τελετές. Ωσπου να εμφανιστεί το ραδιόφωνο, η τηλεόραση και το διαδίκτυο, ο Μέγας Μεσάζων ήταν η Φωτογραφία, η πιο πρόσφατη Θεά της επικοινωνίας και η Δυναμική Θεότητα του Τύπου, που έφτασε να θεωρείται ευεργετική και επικίνδυνη. Παντού στον κόσμο δήμαρχοι κατεβάζουν διακοσμημένους διακόπτες ηλεκτρικού ρεύματος, εγκαινιάζοντας μεγαλοπρεπή δημόσιο φωτισμό. Οι δημόσιες πυκνές συγκοινωνίες επιτρέπουν να γιγαντώνονται οι πόλεις, παίρνοντας την εξουσία από τα ανάκτορα και τα αυταρχικά ψευδοκοινοβούλια, ενώ οι ελάχιστοι -αναλογικά- Ευρωπαίοι, Αμερικανοί και μαχαραγιάδες, που περνούν καλά, μαζεύονται στο Παρίσι και στα θέρετρα της καλής κοινωνίας, παραθερίζουν και ερωτεύονται επαναστατώντας απέναν...

 ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΕ ΔΥΟ ΠΟΛΕΜΟΥΣ. Γιατί επείγονται υπέρ της ειρήνης; Βουλγαρία, Σερβία, Ελλάδα, Μαυροβούνιο ξεκίνησαν με πρωτοβουλία των Δυνάμεων από το Δεκέμβριο του 1912 ένα μήνα πρώτων επαφών, επειδή τα κέρδη και οι ελπίδες τους έπρεπε να ενδυθούν ένα μανδύα διεθνούς νομιμότητας. Ηταν πρακτικά αδύνατο να μείνει η κάθε χώρα στα δικά της, επειδή «δικά της» σπανίως υπήρχαν ξεκάθαρα. Οι στρατοί της ανακωχής παρέμεναν στα εδάφη που κατέκτησαν, αλλά υπήρχε σε πολλά μέτωπα η τάση να επεκτείνονται περιοχές ή, τουλάχιστον, να λύνονται διαφορές σε σημειακή βάση. Οι Δυνάμεις στήριξαν την Αρχή, που θεωρούσαν αδιανόητη στην αρχή του πολέμου, ότι οι Οθωμανοί θα έπρεπε να παραχωρήσουν στα βαλκανικά κράτη όλη τη χερσόνησο δυτικά της γραμμής Αίνου-Μηδείας, στην Ανατολική Θράκη, με εκκρεμότητα συμφωνημένη τη γεωγραφική Αλβανία, καθώς η Ιταλία -και όχι μόνον- επιθυμούσε να υπάρξει πολιτική οντότητα Αλβανίας, ασφαλώς σε βάρος των χωρών που ήδη είχαν νικήσει τους Τούρκους, δηλαδή Σέρβους, ...