IVOS 2: ΚΕΙΜΕΝΑ,ΕΙΚΟΝΕΣ

 Τεχνο-ανθρωπισμός. Ο ανθρωπισμός (humanism) πρόβαλε, από τον 14ο αιώνα στη Δύση, σε ένα σύστημα αξιών με σκοπό και άξονα τον άνθρωπο για την προσωπική και την κοινωνική του ολοκλήρωση. Ενδιαφέρθηκε για τον συνάνθρωπο, την ενσυναίσθηση, το καλό της ανθρωπότητας. Η ανθρωποκεντρική έννοια συνδέθηκε με τις ηθικές αξίες, την ελευθερία, τη λογική, την επιστήμη και με την απόρριψη του υπερφυσικού. Σήμερα που εισήλθαμε στην «ανθρωπόκαινο» περίοδο, έχουμε διαφοροποίηση όσον αφορά τα μέσα που θα προάγουν αυτή την ατομική ολοκλήρωση κατά την οποία παλιότερα κυριαρχούσαν η ηθικοκοινωνική και κοινωνικοπολιτική παιδεία. Τις τελευταίες δεκαετίες, λόγω των ραγδαίων επιστημοτεχνικών εξελίξεων και του οράματος της μηχανοποίησης του ανθρώπου, το κοινό εννοιακό συνθετικό «ανθρωπισμός» απέκτησε και άλλα νοήματα. Προάγεται η δημιουργία νέου ανθρώπινου είδους που θα ανταποκρίνεται στις προκλήσεις και θα αποφεύγει τους κινδύνους του νέου (ανθρωπογενούς προέλευσης!) δυστοπικού περιβάλλοντος,...

 Φιλοσοφία, Φύση, Επιστήμη, Ιστορία Η μοντέρνα πολιτική φιλοσοφία προϋποθέτει τη Φύση όπως κατανοείται από τη μοντέρνα φυσική επιστήμη, και την Ιστορία όπως κατανοείται από τη μοντέρνα ιστορική συνείδηση. Η μοντέρνα πολιτική φιλοσοφία προϋποθέτει τη Φύση όπως κατανοείται από τη μοντέρνα φυσική επιστήμη, και την Ιστορία όπως κατανοείται από τη μοντέρνα ιστορική συνείδηση. Τελικά, όμως, αυτές οι προϋποθέσεις αποδείχτηκε ότι ήσαν ασύμβατες με τη μοντέρνα πολιτική φιλοσοφία. Έτσι φαίνεται ότι πρέπει κανείς να επιλέξει είτε την πλήρη εγκατάλειψη της πολιτικής φιλοσοφίας είτε την επιστροφή στην κλασική πολιτική φιλοσοφία. Ωστόσο μια τέτοια επιστροφή φαίνεται πως είναι αδύνατη. Ό,τι προκάλεσε την κατάρρευση της μοντέρνας πολιτικής φιλοσοφίας φαίνεται να έχει ενταφιάσει και την κλασική πολιτική φιλοσοφία, που ούτε καν ονειρευόταν όσες δυσκολίες προκλήθηκαν απ’ ό,τι πιστεύουμε πως γνωρίζουμε για τη φύση και την ιστορία. Το βέβαιο είναι ότι μια απλή συνέχεια στην παράδοση της κ...

Η γνώση είναι ωφέλιμη (;) Μέρος πρώτο «Τι κακό υπάρχει στο να είναι εφαρμοσμένη η επιστήμη ή ακόμη και επικερδής;» «Κανένα, αρκεί το κίνητρο να είναι η αναζήτηση της αλήθειας.  Σ’ αυτό έγκειται ο σκοπός της επιστήμης». «Ενδιαφέρουσα άποψη εκ μέρους κάποιου που κάνει σταυροφορία  ενάντια στα δεινά της τεχνολογίας, πάτερ Τζος». «Δεν είμαι κατά της τεχνολογίας, δόκτωρ.  Είμαι κατά αυτών που τη θεοποιούν εις βάρος της ανθρώπινης αλήθειας». Όψεις της επιστήμης στη νεωτερικότητα Ο παραπάνω διάλογος είναι από την ταινία «Contact» («Επαφή») του Ρόμπερτ Ζεμέκις (1997). Ο διάλογος γίνεται ανάμεσα σε έναν τεχνοκράτη επιστήμονα και έναν πάστορα που εκπροσωπεί την πλευρά της θρησκείας. Ωστόσο, ο πάστορας δεν είναι θρησκόληπτος ή φανατικός, αλλά θεωρεί ότι η επιστήμη και η θρησκεία μοιράζονται κοινούς σκοπούς, που δεν είναι άλλοι από την αναζήτηση της αλήθειας. Σε παλιότερο άρθρο είχαμε κάνει αναφορά και στο εξαιρετικό δοκίμιο του Ανρί...

Η ηθικοπολιτική μυωπία μας  για τις συνέπειες των τεχνολογιών αιχμής. O Χανς Γιόνας  ( Hans Jonas ) θεωρεί ιστορικά ξεπερασμένες, οντολογικά αθεμελίωτες και άρα πρακτικά ανεφάρμοστες όλες τις προηγούμενες ηθικές προσεγγίσεις και γι’ αυτό χρειάστηκε να προτείνει ένα νέο ηθικό σύστημα, όπου το ηθικά «Δέον» και το «Αγαθό» βασίζεται στο «Είναι», δηλαδή τη βιολογική ύπαρξη των ανθρώπων. Στα τελευταία άρθρα μας, εξετάσαμε τις συνέπειες της ανθρωπογενούς πλανητικής απορρύθμισης. Είναι πια ολοφάνερο πως το ανθρώπινο είδος, συνολικά, δρα ως μια αποφασιστική γεωλογική «δύναμη», που, έχοντας τη δυνατότητα να αναδιαμορφώνει ριζικά το γήινο περιβάλλον, μπορεί πλέον να επηρεάζει το μέλλον της ζωής στον πλανήτη μας. Στο βιβλίο «Η Αρχή της Ευθύνης» ο Χανς Γιόνας (βλ. φωτο), κορυφαίος θεωρητικός και εισηγητής της σύγχρονης τεχνολογικής και οικολογικής μακροηθικής, υποστηρίζει ότι στις μέρες μας το χάσμα ανάμεσα στην ανεπαρκή ικανότητά μας να προβλέπουμε και στη δυνατότ...