Ο μύθος του «κρυφού σχολειού» και η εκπαίδευση στα χρόνια της τουρκοκρατίας
Νικόλαος Γύζης. Το κρυφό σχολειό· ελαιογραφία. 1885/86. Ο μύθος του «κρυφού σχολειού» και η εκπαίδευση στα χρόνια της τουρκοκρατίας Η κοινή ιστορική μνήμη αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα γνωρίσματα των σύγχρονων εθνών. Στους προνεωτερικούς λαούς η μνήμη συντηρούνταν από τους μύθους, που λειτουργούσαν συνεκτικά για την ζωή της κοινότητας, ενώ στα σύγχρονα έθνη τον ρόλο αυτόν έχει αναλάβει η επιστήμη της ιστορίας. Αυτό δεν σημαίνει, όμως, ότι οι μύθοι έχουν χάσει την δύναμη επιρροής που ασκούν στους ανθρώπους. Απλοί στην διατύπωση και νοηματικά εύληπτοι, ακόμη και από αγράμματους, συνεχίζουν να επιδρούν στην κοσμοαντίληψη ολόκληρων εθνών, άλλοτε ευεργετικά και άλλοτε αλλοτριωτικά διαιωνίζοντας ελπίδες, πόθους, μαθήματα ζωής αλλά πολλές φορές και ψεύδη, προκαταλήψεις ή στερεότυπα. Πολλοί μύθοι στον πυρήνα τους μπορεί να έχουν ένα ιστορικό γεγονός, αλλά το πρόβλημα δημιουργείται όταν ο μύθος συγχέεται με την ιστορία καθαυτή. Η περίπτωση του «κρυφού σχολειού» αποτελεί χαρακτηριστική πε