IVOS 2: ΚΕΙΜΕΝΑ,ΕΙΚΟΝΕΣ

  Ευθύνες του Βενιζέλου και των αντιπάλων του για τη Μικρασιατική Καταστροφή. Αναζητώντας την πρωτοτυπία και τον εντυπωσιασμό, μερικοί σήμερα εξισώνουν επιπόλαια τις ευθύνες του Βενιζέλου για τη Μικρασιατική Καταστροφή με εκείνες των αντιπάλων του. Δεν τους ενδιαφέρει η πληρέστερη κατανόηση του ζητήματος. Ο Βενιζέλος διέγνωσε αμέσως ότι ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος πρόσφερε στην Ελλάδα μία μοναδική ευκαιρία να αντιμετωπίσει την Τουρκία στο πλευρό ισχυρών συμμάχων (Αντάντ) και την τελευταία ευκαιρία για τη διάσωση των εκεί ελληνικών πληθυσμών, με την αντίστοιχη επέκταση του ελληνικού κράτους. Αντίθετα, οι  αντίπαλοι του Βενιζέλου βαυκαλίζονταν με τις υποσχέσεις της Γερμανίας ότι θα προστάτευε τους Έλληνες της Τουρκίας, όσο η Ελλάδα έμενε ουδέτερη.  Ωστόσο, οι διωγμοί των Ελλήνων κλιμακώθηκαν το 1916. Όταν τελικά καταλήφθηκε η Σμύρνη από τον ελληνικό στρατό, τον Μάιο του 1919, ο Βενιζέλος μπορούσε βάσιμα να υπολογίζει ότι η Ελλάδα δεν θα αντιμετώπιζε ποτέ μόνη της ενδεχόμενη αντ...

  Πρίγκηπας Ανδρέας: “Νὰ παραδώσωμεν τὴν Σμύρνην εἰς τὸν Κεμὰλ διὰ νὰ τοὺς πετσοκόψῃ ὅλους…”   Αναντίρρητα, η καταστροφή της Σμύρνης συνιστά την κορυφαία πράξη του δράματος του Ελληνισμού της Ιωνίας. Αυτές τις ημέρες συμπληρώνεται ένας αιώνας. Το απόγευμα της 31ης Αυγούστου/13ης Σεπτεμβρίου (παλαιό/νέο ημερολόγιο) του 1922, η πυρκαγιά που εκδηλώθηκε, το πρωί της ίδιας ημέρας, στην αρμενική συνοικία, επεκτάθηκε στην ελληνική συνοικία της Σμύρνης. Η εμπρηστική επίθεση των Τούρκων θα λάβει χώρα αμέσως μετά την είσοδο των στρατιωτικών δυνάμεων του Κεμὰλ και την εγκατάσταση του Νουρεντίν Πασά ως διοικητή της πόλης (28 Αυγούστου/10 Σεπτεμβρίου 1922). Προηγουμένως, ο τακτικός στρατός του Κεμὰλ και άτακτες ένοπλες ομάδες (Τσέτες) είχαν προβεί σε συστηματικές λεηλασίες και σφαγές Ελλήνων και Αρμενίων. Ο αντικειμενικός πολιτικός στόχος του Κεμὰλ, αποκρυσταλλώνονταν στο “Εθνικό Σύμφωνο” που υιοθετήθηκε από το τελευταίο οθωμανικό Κοινοβούλιο (Ιανουάριος 1920). Αυτό συνίστατο στην ολοκλήρω...

Καμιόνι σπάει γέφυρα στον Σαγγάριο. Φωτογραφία του Ανρί-Πολ Μπουασονά. Η αποτυχία της επιχείρησης οφείλεται μεταξύ άλλων και στα ανεπαρκή μέσα μεταφοράς και στην ελαττωματική γραμμή εφοδιασμού. Φωτ. ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΑ ΑΡΧΕΙΑ ΜΟΥΣΕΙΟΥ ΜΠΕΝΑΚΗ, ΑΘΗΝΑ Η ελληνική στρατιωτική επιχείρηση  και προέλαση προς τον Σαγγάριο.   Η στρατιωτική επιχείρηση του Ιουλίου – Σεπτεμβρίου 1921 ήταν η κορύφωση της προσπάθειας της χώρας μας να καταβάλει την αντίσταση των Τούρκων εθνικιστών και να διασφαλίσει την παρουσία της στα εδάφη της Μικράς Ασίας, που της είχε προσπορίσει η Συνθήκη των Σεβρών. Οι περιστάσεις ήταν δυσμενείς. Ο εθνικός διχασμός, η αντιπαλότητα ανάμεσα στους υποστηρικτές του Βενιζέλου και τους φιλοβασιλικούς που είχε πάρει διαστάσεις εμφυλίου πολέμου τα προηγούμενα χρόνια, εξακολουθούσε να μαστίζει τη χώρα. Χαρακτηριστικό είναι το σχόλιο του Βρετανού επιτετραμμένου στην Αθήνα λόρδου Γκράνβιλ τον Μάιο του 1921: «Η νοοτροπία της (αντιβενιζελικής) πλειοψηφίας στη Βουλή γίνεται μέρα με τη μέ...

  Μικρασιατική εκστρατεία:  Πως αντέδρασε ο Κεμάλ όταν είδε τους Έλληνες να υποχωρούν, έξω από την Άγκυρα.   «Θα ήξιζε πράγματι να παραδώσωμεν την Σμύρνην εις τον Κεμάλ διά να τους πετσοκόψει όλους αυτούς εδώ τους αχρείους»                       Πρίγκιπας Ανδρέας Διοικητής Β’ Σώματος Στρατού Οι τεράστιες ευθύνες του βασιλιά και της αυλής του, που έφεραν την καταστροφή. Νεκρική σιγή. Ένας καυτός άνεμος σάρωνε την παραλία της Σμύρνης. Η μυρωδιά του καμένου ξύλου ήταν παντού. Πυκνός μαύρος καπνός γέμιζε τον ουρανό πάνω από το όρος Πάγο. Αποκαΐδια… Μικρά φλεγόμενα κομμάτια ξύλου στροβιλίζονταν στον αέρα και έπεφταν στην πάλαι ποτέ κοσμοπολίτικη προκυμαία της Σμύρνης. Το νερό, εκεί που σκάει το κύμα στον μόλο, είχε πάρει ένα βαθύ κόκκινο χρώμα. Το αίμα στο λιθόστρωτο έτρεχε σαν ποτάμι και χυνόταν στη θάλασσα. Μια βρομερή μυρωδιά δεν επέτρεπε σε κανέναν να αναπνεύσει. Στην επιφάν...

Πώς οδηγηθήκαμε στην επίθεση του 1921:  Η Ελλάδα εγκλωβισμένη σε διπλωματικά αδιέξοδα. Στην αυγή του 1921, η Ελλάδα αντιμετώπιζε το φάσμα της διπλωματικής απομόνωσης. Είχαν περάσει λιγότεροι από έξι μήνες από την υπογραφή της Συνθήκης Ειρήνης των Σεβρών (28 Ιουλίου/10 Αυγούστου 1920), αλλά ήδη η Γαλλία και η Ιταλία εκδήλωναν ανοιχτά τις τάσεις αποστασιοποίησής τους από τις διατάξεις της. Η αφορμή είχε δοθεί με την επιστροφή του βασιλιά Κωνσταντίνου Α΄ στον ελληνικό θρόνο τον Δεκέμβριο του 1920. Στην πραγματικότητα, όμως, τα αίτια ήταν βαθύτερα. Οι Ιταλοί ποτέ δεν είχαν αντιμετωπίσει θετικά τη Συνθήκη των Σεβρών και ειδικότερα τις προβλέψεις που αφορούσαν την εδαφική διεύρυνση της Ελλάδας και την προοπτική επέκτασης της ελληνικής κυριαρχίας στη Μικρά Ασία: η δημιουργία της «Ελλάδας των δύο ηπείρων και των πέντε θαλασσών» ήταν ανέκαθεν απευκταία εξέλιξη για τη Ρώμη. Την ίδια στιγμή, η σταδιακή αναθεώρηση των γαλλικών προτεραιοτήτων στον ευρύτερο χώρο της Εγγύς Ανατολής ωθούσε το Παρί...