IVOS 2: ΚΕΙΜΕΝΑ,ΕΙΚΟΝΕΣ

  Alain Touraine ( August 1925 – 9 June 2023) Η αντίσταση του υποκειμένου Θανάσης Γιαλκέτσης Τα κυριότερα συστήματα εξουσίας που δρουν στον σύγχρονο κόσμο τείνουν να ελέγχουν τόσο τον αντικειμενικό οικονομικό κόσμο -τον κόσμο των υλικών αγαθών- όσο και τον υποκειμενικό κόσμο, τον κόσμο των αναπαραστάσεων, των γνωμών, των καταναλώσεων Συνέντευξη του Αλέν Τουρέν που δημοσιεύτηκε στο γαλλικό περιοδικό Télérama στις 13/10/2015 ●   Στο νέο βιβλίο σας « Nous sujets humains » (Seuil 2015), λέτε ότι μετά το τέλος της βιομηχανικής κοινωνίας μπαίνουμε σε μια μετακοινωνική εποχή. Τι εννοείτε; Οι προβιομηχανικές κοινωνίες σκέφτονταν τους εαυτούς τους με όρους ουσιαστικά πολιτικούς. Τα σχολικά βιβλία αναφέρουν τις απόλυτες μοναρχίες, το βασίλειο του νόμου, το έθνος, το κράτος, και οι φιλόσοφοι που τις περιέγραψαν, από τον Μακιαβέλι ώς τον Τοκβίλ, περνώντας από τον Χομπς, τον Λοκ, τον Μοντεσκιέ ή τον Ρουσό, αποκλήθηκαν φιλόσοφοι του δικαίου ή πολιτικοί φιλόσοφοι. Με τη βιομ...

   Η γλώσσα της πολιτικής. Αν προσπαθώ να πείσω τον «δήμο» με υποσχέσεις που δεν έχουν καμιά θεμελίωση, που δεν υπολογίζουν διόλου την υπάρχουσα πραγματικότητα, τότε η πολιτική γλώσσα γίνεται σκέτη προπαγάνδα Συνέντευξη του Ιταλού φιλοσόφου Μάσιμο Κατσιάρι που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα La Repubblica. Massimo Cacciari ● Αποδέχεστε ότι στις μέρες μας το επίπεδο της πολιτικής επικοινωνίας είναι μερικές φορές πολύ χαμηλό; Δεν πρέπει όμως εξαιτίας αυτού του λόγου να τη σνομπάρουμε. Η πολιτική γλώσσα είναι από τη φύση της δημαγωγική, ο σκοπός της έγκειται στο να καθοδηγεί τον λαό και να τον πείθει με κάθε μέσο ότι ορισμένες ιδέες και προοπτικές είναι καλές. Η απαίτηση να μπορέσει η πολιτική γλώσσα να προσεγγίσει την «επιστημονική» γλώσσα είναι παράλογη. Ο επιστήμονας οφείλει να προσπαθεί να έρχεται σε επαφή με το «είναι», ενώ η πολιτική γλώσσα αναφέρεται στο «δέον γενέσθαι». ● Δεν υπάρχουν ωστόσο κάποια όρια στη δημαγωγία; Οταν το «δέον γενέσθαι» παρακάμπτει κάθε συγκ...

 Θανατηφόρες ασημαντότητες. Ενας διάσημος ηθοποιός ή μουσουργός ή ζωγράφος ή συγ-γραφέας ενδιαφέρει τα «ΜΜΕ», όχι για το ταλέντο ή τη σοφία του, αλλά μόνο για τις «πικάντικες» λεπτομέρειες της ιδιωτικής του ζωής. Το ίδιο περίπου συμβαίνει και με την πολιτική: Ενδιαφέρει τα ΜΜΕ, όχι η πραγματικότητα της πολιτικής που αφορά στην ίδια τη ζωή μας, αλλά οι «πικάντικες» λεπτομέρειες των κυβερνητικών και κομματικών παρασκηνίων, που μυθοποιούν ένα, ασήμαντο ποιοτικά, επαγγελματικό συνάφι. Ομως, αυτή η μετάθεση της πολιτικής στο πικάντικο περιθώριο του κοινωνικού βίου, είναι φανερό ότι μειώνει δραματικά τις δυνατότητες παραγωγής πολιτικής ευφυΐας και τόλμης, ανανέωσης των πολιτικών δυνάμεων, γόνιμου μετασχηματισμού των κομματικών οριοθετήσεων. Κάθε ενδεχόμενο να επιχειρηθούν ανακατατάξεις, ιδεολογικές αναθεωρήσεις, προσωπικές αμοιβαίες προσεγγίσεις, θα δώσει αμέσως το έναυσμα για να παραχθεί, κρετινική αλλά αδίστακτη, ραδιοτηλεοπτική φημολογία, παραπληροφόρηση, διασυρμός προθέσεων και ανθρώ...

  'Ολοι ίδιοι είναι; Πόσο αφορά τον 'Ελληνα σήμερα η πολιτική; Πόση σχέση έχει με την πραγματικότητα της ζωής του, με τα πραγματικά του προβλήματα; Ο ιδιωτικός βίος συναντιέται με την πολιτική σε δύο επίπεδα: του συμφέροντος ή του οράματος. Κάποτε το όραμα λειτουργεί ως πρόσχημα για το συμφέρον, ίσως και το συμφέρον να γίνεται έναυσμα για το όραμα. Σήμερα δεν υπάρχουν πια περιθώρια να εξυπηρετηθούν συμφέροντα από την πολιτική, ούτε να ενεργοποιηθούν οράματα. Μιλάμε για την πραγματικότητα ζωής της πλειονότητας των ψηφοφόρων, όχι για τους λίγους «διαπλεκόμενους» με την εξουσία. Ως πριν από λίγα χρόνια, ο ισχυρός δεσμός του ιδιωτικού βίου με την πολιτική ήταν το ρουσφέτι: Τα γραφεία των πολιτευτών κατακλύζονταν από ψηφοφόρους που επαιτούσαν ή εκβίαζαν διορισμό στο δημόσιο, δάνειο από Τράπεζα ή οργανισμό του δημοσίου, ποικίλες διευκολυντικές παρακάμψεις του γραφειοκρατικού πολύποδα. Σήμερα, εκ των πραγμάτων, τα περιθώρια για ρουσφέτι έχουν, ίσως, μειωθεί, η εκτεταμένη...

 André Fougeron-The Cock Fighters  Μάρκος Αυρήλιος και «ανθρωπάκια της πολιτικής».   «Ένας χείμαρρος είναι η αιτία των πάντων και παρασύρει τα πάντα. Λοιπόν, τι γυρεύεις άνθρωπέ μου; Κάνε αυτό που απαιτεί από σένα η φύση, προχώρα αν σου δίνεται η δυνατότητα και μην κοιτάς δεξιά και αριστερά να δεις αν θα το μάθει κόσμος. Μην ελπίζεις στην πλατωνική Πολιτεία. Να είσαι ευχαριστημένος με την παραμικρή πρόοδο και να μην τη θεωρείς μικρή υπόθεση. Πόσο τιποτένια είναι και τούτα εδώ τα ανθρωπάκια της πολιτικής που θαρρούν ότι οι πράξεις τους είναι φιλοσοφημένες. Από μύξες άλλο τίποτε. Ποιος θα τους αλλάξει ιδέες; Και χωρίς να αλλάξουν ιδέες τι άλλο είναι παρά δούλοι που στενάζουν καθώς προσποιούνται ότι έχουν πειστεί και συναινούν; …Το έργο της φιλοσοφίας είναι απλό και σεμνό. Μην με παρασέρνεις στην αυθάδεια και έπαρση.»  Μάρκος Αυρήλιος, Τα εις εαυτόν, Θ΄ 29 Ο Μάρκος Αυρήλιος, ο φιλόσοφος αυτοκράτορας, στο προσωπικό του ημερολόγιο «Τα εις εαυτό...

PRESSUREUA VIA GETTY IMAGES Λάθε Βιώσας Η πολιτική είναι κι αυτή ένα άθλημα. Η συντριπτική πλειονότητα των πολιτικών επιδιώκουν...στη χυδαιότερη περίπτωση για να γίνουν πλούσιοι - και ο πλούτος διαρκεί περισσότερο από το αξίωμά τους Τον πλούτον πολλοί εμίσησαν, την δόξαν ουδείς. Ελληνική παροιμία, άγνωστο ποιος την πρωτοείπε. Πόσο αληθινή είναι άραγε; Το Εγώ μας έχει τρεις υποστάσεις. Είναι το αισθητό Εγώ, ό,τι από εμένα μπορεί να παρατηρηθεί από το φυσικό περιβάλλον μου. Είναι το κοινωνικό Εγώ, η εικόνα που έχει για μένα το έλλογο περιβάλλον μου, η κοινωνία μέσα στην οποία ζω. Είναι και το νοητό Εγώ, άμεσα αντιληπτό μόνον από το ίδιο, ενώ οι άλλοι μπορούν μόνο έμμεσα να το νοούν, να το συμπεραίνουν από τη συμπεριφορά του αισθητού Εγώ ή από την ομολογία του ίδιου. Στο αισθητό Εγώ περιλαμβάνονται όλες οι σωματικές ανάγκες, η ανάγκη για τροφή, πόση, ούρηση, έρωτα, ύπνο κλπ. Τα αγελαία ζώα μόλις αρχίσουν να νοιώθουν τέτοια ανάγκη μεριμνούν, συχνά με κόπο, με κίνδυν...

Οι πέντε δημοφιλέστεροι τομείς σπουδών  για έναν μελλοντικό ηγέτη. Όποιος θα ήθελε να γίνει μία ημέρα πρωθυπουργός ή Πρόεδρος της Δημοκρατίας μίας χώρας είναι αναγκαίο να έχει πέρα από τα προφανή πολιτικά προσόντα και άλλες δύο απαραίτητες προϋποθέσεις. Πρώτον, να έχει ένα πανεπιστημιακό πτυχίο και κατά προτίμηση μεταπτυχιακές και διδακτορικές σπουδές και δεύτερον, το πτυχίο να αφορά μία κατεύθυνση σπουδών που είναι πιο δημοφιλής από άλλες. Σύμφωνα με τα στοιχεία του ιστότοπου Visual Capitalist, με βάση τα δεδομένα του 2018, το 83% των αρχηγών κρατών όλου του κόσμου έχουν κάνει όχι μόνον ανώτερες σπουδές, αλλά κατέχουν κι έναν μεταπτυχιακό, ή διδακτορικό τίτλο. Όμως το πιο ενδιαφέρον στην έρευνα αυτή ανά γεωγραφική περιοχή της υφηλίου, είναι η ποιοτική ομαδοποίηση του πεδίου στις σπουδές και μεταπτυχιακές έρευνες των παγκόσμιων ηγετών, που αποδεικνύει πως η πλειονότητά τους προέρχεται από συγκεκριμένες κατευθύνσεις κι ενδεχομένως να αποτελεί και την πο...

Η προοπτική του χάους.  Το κείμενο που ακολουθεί είναι απόσπασμα από το βιβλίο του γνωστού Ισπανού κοινωνιολόγου Μανουέλ Καστέλς « Rupture: The crisis of liberal democracy » (Polity Press 2018)  Manuel Castells Σε καιρούς αβεβαιότητας, όταν δεν είναι σαφές τι πρέπει να πούμε, συνηθίζουμε να επιστρέφουμε στα λόγια του Αντόνιο Γκράμσι. Συγκεκριμένα, στον περίφημο ισχυρισμό του ότι η παλιά τάξη πεθαίνει και η καινούργια δεν έχει ακόμη γεννηθεί – ισχυρισμός που προϋποθέτει την αναγκαιότητα μιας νέας τάξης μετά την κρίση. Αυτό που δεν προβλέπει όμως είναι η προοπτική του χάους. Υποθέτει ότι μια νέα πολιτική τάξη θα αναδυθεί για να αντικαταστήσει την ξεπερασμένη φιλελεύθερη δημοκρατία, η οποία ολοφάνερα αποσυντίθεται σε όλο τον κόσμο, επειδή έχει πάψει να υπάρχει στον μοναδικό τόπο στον οποίο θα μπορούσε να διαρκέσει: στα μυαλά των πολιτών. Η κρίση αυτής της παλιάς πολιτικής τάξης έχει πάρει πολλές διαφορετικές μορφές. Υπήρξε η ανατροπή των δημοκρ...

«Δια μεν γαρ τους των ιδίων επιμελουμένους ουδέν αι πόλεις μείζους καθίστανται, δια δε τους των κοινών μεγάλαι γίγνονται» (Ανδοκίδης). Θα ήταν παρήγορο το γεγονός αν το πλήθος των υποψηφίων στις τελευταίες ευρωεκλογές και αυτοδιοικητικές εκλογές - τόσο σε τοπικό όσο και σε πανελλήνιο επίπεδο - γνώριζε ή συμφωνούσε με την άποψη του Ανδοκίδη (Αθηναίος ρήτορας, πολιτικός και λογογράφος). Το μεγάλο πλήθος των υποψηφίων με παρακίνησε να ερμηνεύσω τα αίτια αυτής της προθυμίας ή επιθυμίας για συμμετοχή στη διαχείριση των κοινών. Επειδή το θέμα δεν ανήκει μόνο στην αρμοδιότητα των πολιτικών αναλυτών αλλά χρειάζεται και την αρωγή των ψυχολόγων, υποχρεώθηκα να ανατρέξω στον αγαπημένο μου φάκελο «εκλεκτά κείμενα» για να ερμηνεύσω την επιθυμία των ανθρώπων για την εξουσία. Στον φάκελο αυτό βρέθηκε ένα κείμενο (Βήμα 2-2-1992) του Τσέχου προέδρου, Βάτσλαβ Χάβελ με τίτλο «ο πειρασμός της εξουσίας». Πρόκειται για ένα λόγο του που εκφωνήθηκε στη Δανία το 1991, όταν τιμήθηκε με το ...