IVOS 2: ΚΕΙΜΕΝΑ,ΕΙΚΟΝΕΣ

Η φυσική ιστορία της θρησκευτικότητας Η εξελικτική και νευροθεολογική προσέγγιση των θρησκευτικών φαινομένων. Γιατί περίπου το 90% των ανθρώπων δηλώνει ότι πιστεύει στην ύπαρξη κάποιας υπερφυσικής δημιουργικής δύναμης και γιατί πάνω από το 50% από αυτούς τους ανθρώπους νιώθει την ανάγκη να ταυτίζει και να προσωποποιεί αυτήν την αλλόκοσμη δύναμη με μια «θεότητα»; Πάντως στις μέρες μας ολοένα και περισσότερες νευροεπιστημονικές μελέτες καταφέρνουν να εντοπίζουν και να καταγράφουν λεπτομερώς τις διεργασίες που συντελούνται στο εσωτερικό του ανθρώπινου εγκεφάλου όποτε βρίσκεται σε κατάσταση θρησκευτικής έκστασης. Γεγονός που μας αποκαλύπτει τις εντυπωσιακές γνωστικές δυνατότητες της σύγχρονης Νευροθεολογίας. Μπορεί άραγε η σύγχρονη επιστήμη να εξηγήσει την καθολική και διαχρονική παρουσία του «θρησκευτικού αισθήματος», την προδιάθεση δηλαδή των περισσότερων ανθρώπων στο να αποδέχονται ως αληθείς κάποιες φαινομενικά «παράλογες» αλλά πολύ επίμονες θεοκρατικές εξηγήσεις; Μήπω...

  Ανατομία της ματαιότητας. Κάθε απόπειρα εξωραϊσμού της ζωής είναι μασκάρεμα. Όλες οι καθιερωμένες δράσεις ισοδυναμούν με λήθη και απώθηση, νάρκωση και αποχαύνωση. Βιασύνη, άγχος, ιδρώτας, λαχάνιασμα, κόπωση, μίμηση, φιλοδοξίες, σχέδια, στόχοι: συμπτώματα μιας συλλογικής υστερίας που βυθίζει το εγώ μας στην αυταπάτη μιας αδιατάρακτης μονιμότητας, το εθίζει σε μια τυπική διαχείριση της ζωής και το καθιστά ανίκανο να στοχαστεί με θάρρος τα βασικά δεδομένα της ύπαρξης. Όμως οι απωθημένες αλήθειες κάποτε φανερώνονται. Μπορεί η είδηση ενός ξαφνικού θανάτου ή η αποκάλυψη μιας τερματικής ασθένειας να μας θυμίσει το αναπότρεπτο. Ή μπορεί κάποιο βράδυ η κούραση να έχει ασυνήθιστη κατάληξη. Μπροστά στον καθρέφτη, το είδωλό μας μάς κοιτάζει περίεργα. Η μάσκα ξεθωριάζει, το κρανίο αποκαλύπτεται: σύμβολο της ματαιότητας, τελική μορφή του μέλλοντός μας, υπαινιγμός θανάτου που διαρκεί όσο και το κοίταγμα . Το ίδιο φευγαλέα είναι και τα ερωτήματα...

  Ο Θεοτόκος εγκέφαλός μας. Αν τα θρησκευτικά αισθήματα και οι υπερβατικές εμπειρίες των ανθρώπων εξαρτώνται άμεσα ή έμμεσα από τις δομές του εγκεφάλου τους, τότε μήπως έχουν δίκιο οι νευροθεολόγοι να υποστηρίζουν ότι το «Κέντρο του Θεού», δηλαδή το περίπλοκο βιολογικό υπόστρωμα κάθε μυστικιστικής, υπερβατικής και θρησκευτικής εμπειρίας, θα πρέπει να αναζητηθεί τελικά στον εγκέφαλό μας; Μήπως, παρά τις εμφανείς πολιτισμικές, ιστορικές και γεωγραφικές διαφοροποιήσεις μεταξύ των θρησκειών, υπάρχει ένα κοινό εγκεφαλικό και άρα πανανθρώπινο στοιχείο που το μοιράζονται όλοι οι πιστοί; Αυτό υποστηρίζει η Νευροθεολογία και αυτόν τον κοινό θρησκευτικό παρονομαστή επιχειρεί να αποκαλύψει. Νευροθεολογία ή οι εγκεφαλικές ρίζες της θρησκευτικής πίστης Η περίφημη τοιχογραφία του Μιχαήλ Αγγελου «Η δημιουργία του Αδάμ», που υπάρχει στην Καπέλα Σιξτίνα, το παρεκκλήσι του Βατικανού στη Ρώμη, αναπαριστά τον Δημιουργό με την αγγελική συνοδεία του τη στιγμή της δημιουργίας του ανθρώπου. Το περίεργο με...

Η επιστήμη ως θεραπεία του προπατορικού αμαρτήματος. « Οι ιερές καταγραφές της μετάβασης από την ουράνια κατάσταση στην προκατακλυσμιαία μετά την πτώση του ανθρώπου είναι σύμφωνες με την παρούσα κατάσταση της φύσης και την αληθινή εικόνα του κόσμου. Ο Θεός, όταν έφτιαξε τον κόσμο, τοποθέτησε τον άνθρωπο στον Παράδεισο. Εκεί, του έδωσε έναν νόμο για να δοκιμάσει την υπακοή του. Ο άνθρωπος παραβίασε τον νόμο» (Whiston, 1717: 144-145). Αυτά είναι τα λόγια του William Whiston (1667 - 1752), μαθηματικού και αστρονόμου, ο οποίος ήταν μαθητής του Ισαάκ Νεύτωνα και τον διαδέχτηκε στην Έδρα των Μαθηματικών του Πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ. Το παραπάνω απόσπασμα βρίσκεται στο έργο του “Astronomical principles of religion, natural and reveal’d” (1717). Στον σημερινό αναγνώστη θα μοιάζει ιδιαίτερα περίεργο ότι σε ένα κείμενο, το οποίο ασχολείται με τη μελέτη της φύσης, υπάρχει η αναφορά στην πτώση του ανθρώπου από τον Παράδεισο. Επίσης, ενδιαφέρον έχουν και τα λόγια του John Ra...