IVOS 2: ΚΕΙΜΕΝΑ,ΕΙΚΟΝΕΣ

  Πώς ερμηνεύεται η ετήσια ομιλία Πούτιν για την κατάσταση της Ρωσίας. Του Κώστα Ράπτη Με διάρκεια δύο ώρες και έξι λεπτά, ξεπερνώντας το προηγούμενο ρεκόρ, η καθιερωμένη ετήσια ομιλία που εκφώνησε την Πέμπτη ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν προς τα δύο σώματα του ρωσικού κοινοβουλίου αποτέλεσε ένα είδος προγραμματικών δηλώσεων εξαετίας, καθώς άλλωστε οι προεδρικές εκλογές απέχουν μόνο δύο εβδομάδες. Η ομιλία άνοιξε και έκλεισε με αναφορά προς όσους πολεμούν σε ό,τι η Μόσχα αποκαλεί "ειδική στρατιωτική επιχείρηση” στην Ουκρανία. Όμως το πιο ενδιαφέρον στοιχείο της ήταν ότι αντιμετώπιζε τη στρατιωτική αυτή περιπέτεια (όπως άλλωστε και τις προεδρικές εκλογές) σαν να έχει ήδη κριθεί. Έντονη υπήρξε ήδη η συζήτηση στα δυτικά μέσα ενημέρωσης για τις αναφορές του Πούτιν στο ενδεχόμενο απευθείας στρατιωτικής αναμέτρησης της Ρωσίας με το ΝΑΤΟ (το οποίο δεν κατονομάσθηκε ποτέ), ήτοι ενός καταστροφικού πυρηνικού πολέμου, όπως δεν δίστασε να διευκρινίσει ο ένοικο...

 Το μεγάλο πλήγμα στο γόητρο του ρωσικού κράτους. Του Κώστα Ράπτη Πραξικοπήματα και αντιπραξικοπήματα υπήρξαν ακριβώς οι γενέθλιες πράξεις της μετασοβιετικής Ρωσικής Ομοσπονδίας, ως ενός ιδιόμορφου συνασπισμού ολιγαρχικών συμφερόντων και μερίδων του βαθέος κράτους. Είτε με χαρακτηριστικά φάρσας (όπως το καλοκαίρι του 1991 όταν οι πραξικοπηματίες που κινήθηκαν κατά του Γκορμπατσόφ "ασθενούσαν” ο ένας μετά τον άλλο) είτε και με χαρακτηριστικά τραγωδίας, όπως το φθινόπωρο του 1993 όταν ο Γέλτσιν βομβάρδιζε το ίδιο του το κοινοβούλιο, με απολογισμό τουλάχιστον 147 νεκρούς. Όμως αυτά συνέβησαν σε μία περίοδο διάλυσης και όχι ανασυγκρότησης του κράτους, όπως θεωρείται η περίοδος Πούτιν. Και κυρίως, όχι σε περίοδο που διεξάγονται πολεμικές επιχειρήσεις εκτός συνόρων. Εξ ού και στο σημερινό διάγγελμά του για την "ανταρσία Πριγκόζιν”, ο ένοικος του Κρεμλίνου επέλεξε να ανατρέξει σε ένα ακόμη πιο δραματικό ιστορικό προηγούμενο: την κατάρρευση της αυτοκρατορικ...

  Οι Ρώσοι αισθάνονται περισσότερο Σοβιετικοί. Ποιες ιδεολογικές τάσεις οδηγούν την ρωσική κοινή γνώμη να συσπειρώνεται γύρω από την ηγεσία του Πούτιν ενώ μαίνεται ο πόλεμος στην Ουκρανία; Είναι μήπως η νοσταλγία μίας Σοβιετικής Ένωσης με έκταση πολύ μεγαλύτερη από τη σημερινή Ρωσική Ομοσπονδίας; Οι Paul Chaisty και Stephen Whitefield του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης πραγματοποιούν εδώ και χρόνια επαναλαμβανόμενες έρευνες σχετικά με τις στάσεις και πεποιθήσεις της ρωσικής κοινωνίας – και διαπιστώνουν πράγματι μιαν αξιοσημείωτη "επιστροφή” στο σοβιετικό παρελθόν, αν και αμφισβητούν το κατά πόσον αυτό συνδέεται με διαθέσεις επεκτατισμού. Από τις έρευνές τους προκύπτει ότι η ταύτιση με την Σοβιετική Ένωση έφθασε στο χαμηλότερο επίπεδό της το 2012 (χρονιά επανόδου του Βλαντίμιρ Πούτιν στην προεδρία), αλλά έκτοτε αυξάνεται διαρκώς, ιδίως μετά το ξέσπασμα της ουκρανικής κρίσης και την προσάρτηση της Κριμαίας το 2014. Το 2021 πλέον, σχεδόν το 50% των ερωτηθέντων ταυτιζόταν περισσότερο με τ...

  Μετά την Ουκρανία, ο Πούτιν κήρυξε πόλεμο στο δολάριο και το ευρώ. Στη γεωγραφικά οριοθετημένη (προς το παρόν) ένοπλη σύγκρουση που διεξάγεται στο έδαφος της πολύπαθης Ουκρανίας, οι μάχες ασφαλώς εξακολουθούν να μαίνονται, χωρίς άμεση προοπτική τερματισμού. Όμως στην άλλη, πραγματικά παγκόσμια σύγκρουση, αυτή που διεξάγεται πρωτίστως με οικονομικά μέσα, ο πόλεμος μόλις άρχισε να κλιμακώνεται – και δεν θα γνωρίσει σύνορα. Η ανακοίνωση του Βλαντίμιρ Πούτιν την Τετάρτη ότι η χώρα του στο εξής θα εξάγει φυσικό αέριο προς τις χώρες που έχει χαρακτηρίσει "μη φιλικές" (βασικά τα μέλη της Ε.Ε. και του ΝΑΤΟ) μόνο έναντι ρουβλίων είναι η περισσότερο επιθετική ενέργεια στην οποία προέβη ο Ρώσος πρόεδρος μετά την ίδια την έναρξη της εισβολής στην Ουκρανία στις 24 Φεβρουαρίου. Πρόκειται για κίνηση εξίσου απρόσμενη και καταλυτική με την προηγούμενη απόφαση της Δύσης, στην οποία και απαντά, για δέσμευση των διαθεσίμων της ρωσικής κεντρικής τράπεζας. Με τον Μπάιντεν στην Ευρώπη Το τάιμινγ...

Η εξήγηση και η δικαιολόγηση  του ρωσοουκρανικού πολέμου. Ας διακρίνουμε την προσπάθεια εξήγησης από την προσπάθεια δικαιολόγησης ενός πολέμου. «Εξηγώ» πώς προκύπτει ένας (ας πούμε εδώ: διακρατικός) πόλεμος αξιοποιώντας, συνήθως, γενικές παρατηρήσεις για τη φύση των διεθνών σχέσεων, μαζί με ιστορικά ακριβείς περιγραφές των συνθηκών που οδηγούν στο ξέσπασμά του. Όταν η συζήτηση αφορά τη «δικαιολόγηση» ενός πολέμου, καλούμαι κατά κανόνα να λάβω θέση ανάμεσα σε δύο αδρώς διακριτές ηθικές στάσεις: α) τον πασιφισμό, ο οποίος, μέσες-άκρες, τονίζει ότι κανένας πόλεμος δεν μπορεί να δικαιολογηθεί ηθικά (υπάρχει πάντα κάποια ανώτερη, μη-βίαιη, εναλλακτική) ή β) την υποστήριξη του «δίκαιου πολέμου», της ιδέας, δηλαδή, ότι, μερικές φορές, είναι ηθικά επιτρεπτό ένα κράτος να διεξαγάγει πόλεμο με κάποιο άλλο. Χωρίς κανένα σχόλιο, θα προχωρήσω παραβλέποντας την πασιφιστική θέση. Η εξήγηση και η δικαιολόγηση αποτελούν, οπωσδήποτε, διαφορετικά αντικείμενα εργασίας. Στην πρώτη περίπτωση, ασκώ το δ...

Θέματα της αναρτήσεως (1) Π. Σαββίδης: Πως  σκέφτονται  οι  φιλορώσοι  στην Ελλάδα.  (2) Ν. Ντάσιος: Οι ιδεολογικές ρίζες υποστήριξης  του Πούτιν. ΠΩΣ ΣΚΕΦΤΟΝΤΑΙ ΟΙ ΦΙΛΟΡΩΣΟΙ  ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ; Όταν οι Ρώσοι άρχισαν να συνειδητοποιούν την ύπαρξή τους, το Βυζάντιο βρισκόταν στην ακμή του. Οι Ρώσοι, είχαν ανακαλύψει τον “δρόμο προς τους Έλληνες” και οι επισκέψεις τους στην Πόλη ήταν συχνές. Ευτυχώς, οι βυζαντινοί κατάφεραν και εκχριστιάνισαν τον βασιλιά τους ο οποίος έπεισε και τους υπηκόους του να ακολουθήσουν. Αυτό τους έσωσε. Αργότερα, η Σοφία η Παλαιολογίνα σύζυγος του Ιβάν του Γ! κατάφερε και τους εμφύσησε τον βυζαντινό πολιτισμό. Η πρώτη ιδεολογία των Ρώσων ήταν η βυζαντινή. Το Βυζάντιο ήταν μια ανεκτική, πολυεθνική αυτοκρατορία και η ανεκτικότητα αυτή πέρασε και στους Ρώσους. Τους βοήθησε στην επέκτασή τους στις περιοχές που καταλάμβαναν και στην ενσωμάτωση των λαών που κυρίευαν. Αυτή η σχέση με το Βυζάντιο δημιούργησε μια θετική ώσμωση μεταξύ Ελλή...