IVOS 2: ΚΕΙΜΕΝΑ,ΕΙΚΟΝΕΣ

   Τα "ξεχασμένα" πεδία έντασης στον πλανήτη.   Του Κώστα Ράπτη Μέχρι πριν από έναν μήνα σχεδόν τα πάντα στη διεθνή σκηνή έμοιαζε να περιστρέφονται γύρω από τη σύγκρουση της Δύσης με τις ευρασιατικές δυνάμεις, όπως αυτή εκτυλισσόταν στα πεδία μαχών της Ουκρανίας. Όμως η εποχή εκείνη μοιάζει μακρινή, αφότου η νέα, δραματικών διαστάσεων, ανάφλεξη του Μεσανατολικού απορροφά το ενδιαφέρον των περισσότερων παικτών. Φυσικά, η αλλαγή αυτή είναι περισσότερο επικοινωνιακής τάξεως παρά αντικειμενική. Ο πόλεμος στην Ουκρανία συνεχίζεται με αμείωτη ένταση – και το διακύβευμα παραμένει κορυφαίας σημασίας.   Η ρωσική πλευρά εκμεταλλεύθηκε την περίσταση για να εξαπολύσει, στη σκιά της μεσανατολικής κρίσης, τη δική της μεγάλη στρατιωτική επιχείρηση στην στρατηγικής σημασίας περιοχή της Αντίγιεβκα στο Ντομπάς, ώστε να επαναλάβει την προηγούμενη επιτυχία της στο Μπάχμουτ. Ωστόσο, όπως ακριβώς συνέβη και με την προηγηθείσα θερινή ουκρανική αντεπίθεση, ...

Τρεις ερμηνείες για τον πόλεμο. Το κείμενο που ακολουθεί είναι απόσπασμα άρθρου του Ιταλού θεολόγου και φιλοσόφου Βίτο Μανκούζο , που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα La Stampa . Ο Ελληνας φιλόσοφος Ηράκλειτος, ο αποκαλούμενος «σκοτεινός», έλεγε: «Πόλεμος πάντων μεν πατήρ εστί». Την ίδια περίοδο στη Σικελία, ένας άλλος φιλόσοφος, ο Εμπεδοκλής, αντιλαμβανόταν την πραγματικότητα ως διαλεκτική δύο αρχικών δυνάμεων, της «φιλότητας» και του «νείκους» (της έχθρας, της έριδας, της διαμάχης). Στη συνέχεια πολλοί άλλοι στοχαστές, που ήθελαν να κατανοήσουν την ουσία της πραγματικότητας, ερμήνευσαν τον πόλεμο ως φυσική και αναπόφευκτη έκφραση τόσο της ανθρώπινης φύσης όσο και της Ιστορίας (μεταξύ αυτών ο Μακιαβέλι και ο Τζορντάνο Μπρούνο). Σύμφωνα με τον Χομπς, όχι μόνον η παγκόσμια κοινωνία αλλά και η φυσική κατάσταση των ανθρώπων μπορεί να περιγραφεί ως «πόλεμος όλων εναντίον όλων». Ο Χέγκελ έλεγε για τον πόλεμο ότι «μέσω αυτού διατηρείται η ηθική υγεία των λαών». Και προσέθετε: «Οπως η κίνηση των ...

     Πώς σκέφτονταν οι αρχαίοι φιλόσοφοι τον πόλεμο. Τι έγραψαν ο Ομήρος, ο Ηράκλειτος, ο Πλάτωνας για τον πόλεμο και τις μορφές του.   Ο πόλεμος είναι ένας θεμελιώδης τομέας της φιλοσοφικής έρευνας, καθώς μας επιτρέπει να αμφισβητούμε τη φύση του ανθρώπου, τη δυναμική της ιστορίας και τις σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων. Η λέξη «πόλεμος», επανεμφανίστηκε στον δημόσιο χώρο με την εμφάνιση της Covid-19 όταν ο Εμμανουέλ Μακρόν που είπε: «Είμαστε σε πόλεμο». Τις τελευταίες εβδομάδες, το σενάριο πολέμου έχει γίνει μια συγκεκριμένη πραγματικότητα με σύγκρουση στην καρδιά της Ουκρανίας. Η ρητορική του πολέμου με τα όπλα φαίνεται πλέον να υπερισχύει έναντι αυτής της διαπραγμάτευσης, με την προοπτική μιας σύγκρουσης παγκόσμιων διαστάσεων κάθε άλλο παρά καθησυχαστική. Καθώς είμαστε συνηθισμένοι να μνημονεύουμε τις τραγωδίες του 20ου αιώνα, και μετά από μια μακρά περίοδο ειρήνης, εμείς οι Ευρωπαίοι δεν φανταζόμασταν ποτέ ότι μετά την πανδημία, ένα είδος Τρίτου Παγκοσμίου Πολέμου δ...

 Ο «αναθεωρητισμός» του Πούτιν  και το τέλος της Ευρωπαϊκής αθωότητας. Τελικά ο Πόλεμος είναι η μοίρα μας; α. «Νομίζων δε την πόλιν ουκ ορθώς βεβουλεύσθαι, αλλά προφάσει βραχεία και ευπρεπεί της Σικελίας απάσης έργου εφίεσθαι»1. (Θουκυδίδης) β. «Εφιέμενοι μεν τη αληθεστάτη προφάσει της πάσης άρξαι, βοηθείν δε άμα ευπρεπώς βουλόμενοι τοις εαυτών ξυγγενέσι και τοις προσγεγενημένοις ξυμμάχοις» [2] (Θουκυδίδης) Η Ρωσία πριν την εισβολή της στην Ουκρανία διαβεβαίωνε πως δεν στοχεύει σε στρατιωτική δράση και πως οι πληροφορίες για μία τέτοια ενέργεια είναι προϊόντα της δυτικής προπαγάνδας. Ο Πούτιν με το διάγγελμά του (24/2/2022) ανακοινώνοντας την έναρξη της στρατιωτικής επιχείρησης στην Ουκρανία διαβεβαίωνε πως σκοπός του δεν είναι η κατοχή του Ουκρανικού εδάφους, αλλά η προστασία του λαού της ανατολικής Ουκρανίας και ιδιαίτερα των δύο ρωσόφιλων περιοχών (Ντονέτσκ, Λουγκάσκ). Ταυτόχρονα προειδοποιούσε πως αν υπάρξει έξωθεν(;) παρέμβαση στην επιχείρηση της Ρω...

Τα τέκνα του πολέμου Η Μάργκαρετ Μακμίλαν είναι καθηγήτρια Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο του Τορόντο και ομότιμη καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης. Πρόσφατα κυκλοφόρησε και στη γλώσσα μας το βιβλίο της «Μια σύντομη ιστορία του πολέμου» (μετάφραση: Ανδρέας Παππάς, εκδόσεις Ψυχογιός 2022). Σε αυτό αναφέρεται η ακόλουθη συνέντευξή της, που είχε δημοσιευτεί στην Corriere della Sera στις 3/1/21. ● Με ποιαν έννοια ο πόλεμος μας έχει διαπλάσει; Ηταν το πρώτο μας ερώτημα στην καθηγήτρια Μάργκαρετ Μακμίλαν. Μας απάντησε:  Εχει δημιουργήσει τις πολιτικές οργανώσεις, τη δομή των κυβερνήσεων, τη χάραξη των συνόρων, τις θεμελιώδεις αξίες των κοινωνιών μας. Για παράδειγμα, την αξία της θυσίας του ατόμου για το κοινό καλό. Ορισμένοι πυλώνες των εθνικών οικονομιών προκύπτουν από τις ανάγκες των πολέμων, οι επικοινωνίες, οι οδοί, οι σιδηροδρομικές γραμμές για τη μεταφορά όπλων και στρατιωτών. Η τέχνη, μεγάλο μέρος της τέχνης, προέρχεται από τον πόλεμο. Η επιστήμη, η ιατρική. Μεγάλο μέρος των φ...

  Το Ανθρώπινο και Οικονομικό κόστος των Πολέμων κατά της  Τρομοκρατίας. Έκπληκτη η ανθρωπότητα παρακολούθησε την  ταπεινωτική και  εσπευσμένη αποχώρηση της υπερδύναμης (ΗΠΑ) και των συμμάχων τους από το Αφγανιστάν, μια αποχώρηση που ισοδυναμούσε με παραδοχή ήττας και η οποία μας προβληματίζει για πολλούς λόγους. Όπως το ότι  μια χώρα παραδόθηκε αμαχητί από τους επικυρίαρχους στα χέρια αυτών που εναντίον των έγινε η επιχείρηση του 2001, δηλαδή σε αυτούς που ονομάσθηκαν  «τρομοκράτες, σκοταδιστές, δολοφόνους» κλπ.,  καθώς και την νέα κατάσταση (πολιτική και στρατιωτική) που κληρονομούν οι νικητές Ταλιμπάν. Από τρομοκράτες  ισλαμιστές που θεωρούνταν από όλους, η ηγεσία των «μεταμορφώθηκε από σκοταδιστές σε  ανώτατους  αξιωματούχους»  που θα πρέπει η Δύση να συνομιλεί.  Σε στρατιωτικό δε επίπεδο, ο στρατός των Ταλιμπάν μεταμορφώθηκε σε έναν ισχυρό στρατό με υπερσύγχρονα οπλικά συστήματα, όπως τυφέκια, ελικόπτερα, αεροσκάφη, οχήματ...

   Ο Carl von Clausewitz (1780–1831)  σε πίνακα του Γερμανού ζωγράφου Carl Wilhelm Wach (1787-1845)  Ο υβριδικός πόλεμος του λοχία της βρετανικής αυτοκρατορίας. Η ανάγκη αλλαγής παιδείας για την αντιμετώπιση των αναδυόμενων μορφών πολέμου*    Περίληψη:  Από το τέλμα του πολέμου κατά της τρομοκρατίας ιδιαίτερα δε την τελευταία δεκαετία, είναι εμφανές ότι παρά την σαφή τεχνολογική, στρατιωτική και οικονομική ανωτερότητα της, η Δύση δεν είναι σε θέση να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά τις αναδυόμενες απειλές ασφαλείας. Τόσο ανερχόμενες κρατικές δυνάμεις (Κίνα, Ρωσία), όσο και μη κρατικοί δρώντες (π.χ. τρομοκρατικές οργανώσεις), φαίνεται ότι είναι σε θέση να ανταγωνίζονται την Δύση και να επιτυγχάνουν κατά περίπτωση τοπικές, αλλά σημαντικές, στρατιωτικο-πολιτικές επιτυχίες. Η αντιμετώπιση των εν λόγω προβλημάτων ασφαλείας δεν είναι δυνατό να επιτευχθεί με επενδύσεις σε εξοπλισμούς ή νέες τεχνολογίες, αλλά μέσω αλλαγής της παιδείας της στρατιωτικο-πολιτικής ηγ...