IVOS 2: ΚΕΙΜΕΝΑ,ΕΙΚΟΝΕΣ

Η παρακμή της Ευρώπης.   Στις 3 Φεβρουαρίου 2020 έφυγε από τη ζωή ένας μεγάλος στοχαστής, ένας από τους τελευταίους κορυφαίους εκπροσώπους του ευρωπαϊκού πνεύματος, ο κριτικός και δοκιμιογράφος Τζορτζ Στάινερ . Το κείμενο που ακολουθεί είναι απόσπασμα συνέντευξής του, που δημοσιεύτηκε στο γαλλικό περιοδικό «Esprit» τον Δεκέμβριο του 2003 • Το έργο σας, που είναι ήδη πολύ γνωστό, πολύπλοκο και ταυτόχρονα συνεκτικό, είναι πρώτα από όλα το έργο ενός προσώπου το οποίο έχει διαβάσει άπειρα κείμενα. Μπορούμε να πούμε ότι εσείς, που συχνά χαρακτηρίζεστε Ευρωπαίος διανοούμενος, συνενώνετε την κριτική στη φρίκη και στο τραγικό της ιστορίας της Ευρώπης με την εξέταση όλων των πολύτιμων στοιχείων που μας έχει κληροδοτήσει η Ευρώπη; Το έργο σας στο σύνολό του δεν φωτίζει ακριβώς αυτή τη διαρκή ένταση ανάμεσα σε δημιουργία και καταστροφή; Μπορούμε να μιλάμε για παρακμή της ευρωπαϊκής ηπείρου; Οι δύο μεγάλοι παγκόσμιοι πόλεμοι ήταν ευρωπαϊκοί εμφύλιοι πόλεμοι. Είναι αλήθει...

«Υπάρχουν ψηφιακές αυτοκρατορίες παντού γύρω μας», λέει στην «Κ» ο Πίτερ Φράνκοπαν . «Το Facebook είναι μια αυτοκρατορία, η Amazon είναι μια αυτοκρατορία και, με κάποιους τρόπους, οι ΗΠΑ, η Κίνα και ακόμα και η Ρωσία με το Ιράν συμπεριφέρονται αυτοκρατορικά». Πίτερ Φράνκοπαν στην «Κ»:   Δύσκολες εποχές για την Ευρώπη. Ο Πίτερ Φράνκοπαν είναι καθηγητής Παγκόσμιας Ιστορίας και διευθυντής του Κέντρου Βυζαντινών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης. Το έργο του δεν είναι ευρέως γνωστό στην Ελλάδα, ωστόσο η οπτική γωνία του, εκείνη δηλαδή ενός κόσμου σε μετάβαση από τη Δύση προς την αναδυόμενη Ανατολή, θα ενδιέφερε σίγουρα πολλούς. Κλείσαμε αυτή τη συνέντευξη μετά σχεδόν μιάμιση ώρα συνομιλίας μέσω Skype. Η ματιά του δεν είναι γεωπολιτική, είναι ουσιαστικά ιστορική και έχει ως βάση την πεποίθηση ότι ζούμε σε έναν κόσμο ο οποίος είναι βαθύτατα διασυνδεδεμένος. Η «δυσκολία ανάγνωσης» του εξαιρετικά ευανάγνωστου έργου του Φράνκοπαν αγγίζει περισσότερο όποιον θεωρεί εαυ...

Στις 9 Ιουνίου του 1815 έληξε το περιβόητο Συνέδριο της Βιέννης, κατά το οποίο οι ευρωπαϊκές Μεγάλες Δυνάμεις ξανασχεδίασαν τον πολιτικό χάρτη της Ευρώπης, καθορίζοντας τα όρια των χωρών τους και τις σφαίρες επιρροής τους μετά τους γαλλικούς επαναστατικούς πολέμους, τους ναπολεόντιους πολέμους, την οριστική διάλυση της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και την εν εξελίξει κατάρρευση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Το Συνέδριο της Βιέννης 1814-1815, του Αυγουστίνου Ζενάκου. Με τη φράση «το Συνέδριο δεν περπατάει, χορεύει» ο στρατιωτικός, διπλωμάτης και λόγιος πρίγκιψ de Ligne συνόψισε την ατμόσφαιρα που επικρατούσε στην αρχή τουλάχιστον του Συνεδρίου της Βιέννης. Ο ευφυολόγος πρίγκιψ πέθανε τον Δεκέμβριο του 1814 προτού το Συνέδριο εξαναγκαστεί να «περπατήσει» εξαιτίας της απόδρασης του Ναπολέοντα από τη νήσο Ελβα και να ολοκληρώσει τις εργασίες του με αποφάσεις που άλλαξαν τον χάρτη της Ευρώπης. Το Συνέδριο της Βιέννης άρχισε την 1η Οκτωβρίου του 1814 μέσα σε πανηγυρική ...

Ένας πίνακας –Η καταστολή της Ινδικής Επανάστασης από τους Άγγλους, από τον Vasily Vereshchagin c. 1884- απεικονίζει την ινδική εξέγερση του 1857. WIKIMEDIA COMMONS   Τα λάφυρα μιας μονοσήμαντης εστίασης στον πόλεμο Μεταξύ 1492 και 1914, οι Ευρωπαίοι κατέλαβαν το 84% του πλανήτη [1], ιδρύοντας αποικίες και εξαπλώνοντας την επιρροή τους σε κάθε κατοικημένη ήπειρο. Αυτό δεν ήταν αναπόφευκτο. Στην πραγματικότητα, εδώ και δεκαετίες, ιστορικοί, κοινωνικοί επιστήμονες και βιολόγοι έχουν αναρωτηθεί: Γιατί και πώς η Ευρώπη ανέβηκε στην κορυφή [2], ακόμα και όταν κοινωνίες στην Ασία και τη Μέση Ανατολή ήταν πολύ πιο προηγμένες; Μέχρι στιγμής, οι ικανοποιητικές απαντήσεις ήταν ασαφείς [3]. Αλλά το ερώτημα αυτό είναι υψίστης σημασίας, δεδομένου ότι η ισχύς της Ευρώπης καθόρισε από το ποιος έκανε το δουλεμπόριο [4] μέχρι το ποιός πλούτισε ή παρέμεινε βυθισμένος στην φτώχεια. Θα μπορούσε κανείς να σκεφτεί τους λόγους για την κυριαρχία της Ευρώπης ως προφανείς: Οι Ευρωπαίοι ...

 Ο Τόνι Τζαντ υπερασπίζεται το ευρωπαϊκό κοινωνικό μοντέλο σε μια μεγάλη σύνθεση για τη μεταπολεμική Ιστορία της Γηραιάς Ηπείρου. Η τελευταία έρευνα του βρετανικής καταγωγής ιστορικού που πέθανε πρόωρα το 2010 Το αποφάσισε εκείνον τον παγωμένο Δεκέμβρη του 1989 στην παλλόμενη καρδιά της Γηραιάς Ηπείρου. «Η μεταπολεμική Βιέννη - όπως και η μεταπολεμική Ευρώπη - ήταν ένα επιβλητικό οικοδόμημα που χτίστηκε πάνω σε ένα παρελθόν για το οποίο δεν μιλούσε κανείς». Τον εντυπωσίαζε ο τρόπος με τον οποίο γρήγορα λησμονούσε η Δύση και εύκολα αποσιωπούσε η Ανατολή, ταμπουρωμένες καθώς ήταν πίσω από αυτό το γεωγραφικό σχίσμα του αίματος και της καταστροφής. Να ήταν άραγε - είτε ρεαλιστικά είτε ακόμη και μεταφυσικά μιλώντας - το ένστικτο αυτοσυντήρησης της Ευρώπης που «σαν την αλεπού, ξέρει πολλά»; Μερικές εβδομάδες νωρίτερα είχε πέσει το Τείχος του Βερολίνου, το σύμβολο του Ψυχρού Πολέμου που τη διχοτομούσε από τον Αύγουστο του 1961. Αλλά «τώρα το μέλλον της Ευρώπης εμφανιζόταν π...