IVOS 2: ΚΕΙΜΕΝΑ,ΕΙΚΟΝΕΣ

Γιατί οι Έλληνες, που σκοτώνονταν εννέα χρόνια, για να απελευθερωθούν από τους Τούρκους, θέλησαν αμέσως μετά έναν Βασιλιά; Και γιατί, αφού έδιωξαν τον Όθωνα, έφεραν τον Γεώργιο; Και γιατί μετά ζητούσαν ''ελιά, ελιά και Κώτσο Βασιλιά''; Σύμφωνα με την ''αριστερή'' άποψη όλα αυτά τα επέβαλαν η Δεξιά, οι κυρίαρχες τάξεις και η μαύρη αντίδραση. Μπορούμε όμως σήμερα να πούμε ότι όλα αυτά τα επέβαλαν στον ελληνικό λαό ερήμην του ελληνικού λαού; Μπορούμε να πούμε ότι ο ελληνικός λαός δεν καταλάβαινε τι έκανε; Δεν ήξερε τι ήθελε, τι ψήφιζε, τι ανεχόταν; Σε μια τέτοια περίπτωση αυτός ο λαός θα ήταν ένα νήπιο. Εάν όμως είναι νήπιο, τότε ας μη μιλάμε για δημοκρατία. Εάν ο ελληνικός λαός δεν είναι υπεύθυνος για την ιστορία του, τότε, ας του ορίσουμε έναν κηδεμόνα. Ο ελληνικός λαός - όπως και κάθε λαός - είναι υπεύθυνος για την ιστορία του, συνεπώς είναι υπεύθυνος για την κατάσταση στην οποία βρίσκεται σήμερα. Για όποιο κακό συνέβη στην ιστορία μας ο ελληνικός λαός δ...

Η θορυβώδης αποκήρυξη των καλών τρόπων. Δεν θα έπρεπε να μας εκπλήσσει το γεγονός ότι σήμερα η αχαλίνωτη συμπεριφορά γίνεται συνήθεια ή και νόμος. Προστυχιές, χλευασμοί και βρισιές σε όλη την κλίμακα της χυδαιότητας ανταλλάσσονται με μια ευκολία που θα άφηνε άναυδο έναν άνθρωπο περασμένης εποχής, μιας εποχής από εκείνες όπου δεν είχε ακόμη διασυρθεί τόσο πολύ η λέξη «φραγμός». Οι ρίζες του προβλήματος είναι βαθιές. Και μην πείτε ότι φταίει η κρίση, οι δυσκολίες που ενέσκηψαν και τα σμπαραλιασμένα νεύρα ολονών. Πάει πολύ πιο πίσω η υπόθεση και αν για μια στιγμή οι σκέψεις μας κατόρθωναν να βγουν έξω από τον καθημερινό κυκεώνα, θα επέτρεπαν να δούμε ότι δεν άνοιξαν από τη μια μέρα στην άλλη οι οχετοί. Είχε ήδη συντελεστεί μέσα στην οικογένεια, στα σχολεία και σ’ ολόκληρη την κοινωνία, μια θορυβώδης αποκήρυξη των «καλών τρόπων». Τους αποκάλεσαν «καθωσπρεπισμό» και νόμισαν ότι ξεμπέρδεψαν. Και δεν κατάλαβαν ότι ο τύπος ενός κανόνα όταν συγχέεται με το περιεχόμενό του παράγει εκτρώματα. Ήτα...

 Η αναζήτηση του Πολίτη. Πόλις, Πολίτης, Πολιτική, Πολιτεία, Πολιτισμός. *Στις επερχόμενες εκλογές, όπως σε όλες τις εκλογές, όλοι επικαλούνται την ωριμότητα του Πολίτη και υπενθυμίζουν την υποχρέωσή του να ασκήσει το μέγιστο και αυτονόητο Πολιτικό του δικαίωμα. Το δικαίωμα της Ψήφου. Κι αυτό γιατί σε μία δημοκρατική Πολιτεία ο Πολίτης θεωρείται το κύτταρο του Πολιτεύματος, αφού οι Πόλεις είναι οργανωμένες πάνω στις ανάγκες και στην ελεύθερη βούληση των Πολιτών, κατά το « Άνδρες γαρ Πόλις…». Εξάλλου αυτό επιτάσσει και ο Πολιτικός Πολιτισμός. **Πόλις, Πολίτης, Πολιτεία, Πολίτευμα, Πολιτική, Πολιτισμός: Μία οικογένεια λέξεων που αλληλονοηματοδοτούνται, αλληλοτροφοδοτούνται και συνθέτουν το πλαίσιο μέσα στο οποίο επωάζεται και ανθοφορεί η Δ η μ ο κ ρ α τ ί α. ***Το άρθρο που ακολουθεί συνιστά μία άλλη προσέγγιση του χθεσινού θέματος στο μάθημα των Αρχαίων Ελληνικών στις Πανελλήνιες Εξετάσεις. “Ταύτα μεν δη ωμολόγηται, ω Γλαύκων, τη μελλούση άκρως οικείν πόλει…βασιλέα...

  Τώρα που ξέμεινες από μαλλιά για να πιαστείς και ψάχνεις που την “κεφαλήν κλίναι”, ρέπεις προς μια ψυχολογική κατάσταση όπου περιμένεις μια ελπίδα, έναν καλό λόγο για να πιστέψεις ότι υπάρχουν συνάνθρωποι που βλέπουν τις ανάγκες σου για να σώσεις την παρτίδα. Αλίμονο, όμως, την έχεις εναποθέσεις σε ανθρώπους νομίζοντας ότι επειδή σου λένε αυτά που περιμένεις να ακούσεις μπορούν ή και προτίθενται να τα κάνουν. Λάθος! Εκείνο που ξέρουν είναι να χειρίζονται την ηλίθια μνήμη σου μετατρέποντάς τη σε λήθη, στην εκλογική πραγματικότητα. Μιλούν για να θορυβούν ώστε ζαλισμένος να τους καταθέσεις την ψήφο στην κάλπη η οποία –ακόμη να το μάθεις – μοιάζει με το ταμείο καθώς μετά την απομάκρυνσή σου “ουδέν λάθος αναγνωρίζεται”. Ψηφίζεις σαν να παραιτείσαι από τα δικαιώματά σου καθιστώντας πληρεξούσιο τον πολιτικό ή το κόμμα (σε κώμα;) που ορίζει μόνο τις δικές σου υποχρεώσεις! Ζεις σε συνθήκες déjà vu ή ημέρας της μαρμότας προσμένοντας ότι αυτοί που δημιούργησαν το πρόβλημα είνα...

 Μεσσιανισμός: Ψυχικό ρήγμα ή Ανορθολογισμός; «Αλίμονο στους λαούς που έχουν ανάγκη από σωτήρες». Το κύρος της θέσης αυτής – που ενέχει στοιχεία αξιώματος – επιβεβαιώνεται καθημερινά από ανθρώπους, λαούς ή έθνη που αναζητούν την πρόοδο και τη σωτηρία τους σε πρόσωπα ή δυνάμεις έξω από αυτούς. Η προσμονή, όμως, και η ελπίδα για ατομική ή εθνική ανάταση ή σωτηρία, όταν εγκλωβίζονται στη λατρεία μιας ιδέας ή προσώπου, τότε συνυφαίνουν το περιεχόμενο μιας συμπεριφοράς, γνωστής ως Μεσσιανισμός. Ο μεσσιανισμός ως φαινόμενο βαδίζει παράλληλα με τον άνθρωπο και την ιστορία των εθνών. Σταθερή παράμετρος του φαινομένου στη διαχρονικότητά του ο χρόνος και ιδιαίτερα το μέλλον. Κι αυτό γιατί το μέλλον αποτελούσε κι αποτελεί μέχρι και σήμερα τον μεγάλο άγνωστο για τον άνθρωπο. Τις προοπτικές και τη διαχείρισή του οι άνθρωποι και οι λαοί την πραγματώνουν άλλοτε με την σκληρή προσπάθεια και την εργασία, άλλοτε την εναποθέτουν στην εξουσία της τύχης και των φυσικών δυνάμεων και άλλοτε στ...

  Πόσο βαθιά είναι η κρίση;     Τα προβλήματα χρονίζουν και επιδεινώνονται. Κάθε φορά που σπάει ένα σπυρί καταλαβαίνεις πόσο εκτεταμένη είναι η μόλυνση και πόσο βαθιά είναι η σήψη. Εγκύκλιος παιδεία με τσιτάτα, παπαγαλίες, έλλειψη επιχειρημάτων, ορθού λόγου κ.ά., φυσικό είναι να οδηγεί σε κοινωνίες του φαίνεσθαι, του επιδεικνύειν, της δοκησισοφίας, του ωχαδελφισμού και άλλων παλιών και νέων παθογενειών. Ο λόγος στοχαστών, επιστημόνων, ανθρώπων που ψάχνουν, που αφουγράζονται, που πονούν, που προβάλλουν αξίες, θάβεται γρήγορα μέσα στην οχλαγωγή από επιτήδειους που διαθέτουν τα μέσα και την ισχύ. «Μη μου τους κύκλους τάραττε». Οι πολίτες μειώνονται και οι υπήκοοι αυξάνουν. 1 «Ας σταθούμε σε δύο λέξεις, που αν και φαίνεται να έχουν την ίδια σημασία, διαφέρουν ουσιαστικά και χαρακτηρίζουν την εκάστοτε κοινωνία, οι έννοιες πολίτης και υπήκοος. Πολίτης σήμαινε στα αρχαία ελληνικά ο ελεύθερος άνθρωπος που ήταν μέλος της πόλης και του τρόπου διακυβέρνησης, με ενεργή συμμετοχή στη ...

 Στο φως της κριτικής θεωρίας Η βοή του δημόσιου πολιτικού χώρου έχει αποφασιστική σημασία, επειδή για τους πολίτες των δημοκρατιών η δημόσια επικοινωνία αντιπροσωπεύει τη μόνη δυνατότητα μη βίαιης ισχύος.   Συνέντευξη του Γερμανού φιλοσόφου Γιούργκεν Χάμπερμας που δημοσιεύτηκε στο γαλλικό περιοδικό «Sciences Humaines» (τεύχος Ιανουαρίου 2022) ●   Μετά τους Τέοντορ Αντόρνο, Μαξ Χορκχάιμερ και Χέρμπερτ Μαρκούζε, εσείς αναπτύξατε μια κριτική θεωρία της κοινωνίας. Η δική σας ιδέα για την κριτική θεωρία είναι διαφορετική από τη δική τους; Αναφέρατε τους τρεις φιλοσόφους που θεμελίωσαν και ανέπτυξαν την κριτική θεωρία δημοσιεύοντας μεγάλα και πρωτότυπα δοκίμια στην «Επιθεώρηση Κοινωνικών Ερευνών». Αυτό το περιοδικό εκδόθηκε στην εξορία (με εξαίρεση το πρώτο έτος), στα έτη 1932 έως και 1941, με αποτέλεσμα οι συγγραφείς του να είναι πρακτικά άγνωστοι στη μεταπολεμική Γερμανία. Το 1944 οι Χορκχάιμερ και Αντόρνο δημοσίευσαν το έργο τους «Η διαλεκτική του Διαφωτισμού», πο...

'' «Δημοκρατία» (να θυµηθούµε τον ορισµό) είναι εκείνο το «πολίτευμα» (τρόπος οργάνωσης του βίου της «πόλεως»), που έχει στόχο την «κατ’ αλήθειαν» ύπαρξη των ανθρώπων. Η οργανωμένη συλλογικότητα δεν υπηρετεί αποκλειστικά χρηστικές διευκολύνσεις του βίου. Στοχεύει η συνύπαρξη σε εκείνες τις σχέσεις κοινωνίας των ανθρώπινων αναγκών και  επιδιώξεων, που  μιμούνται  ενεργά  την  αρμονία της συμπαντικής κοσμιότητας,  τις   λογικές  (κατά  λόγον)  σχέσεις  συνύπαρξης  των υπαρκτών,  αυτές  που  καθιστούν  το  σύμπαν  κόσμον  –  κόσμημα. '' ... (ΕΙΚΟΝΑ: Τα ανθρωπάκια του Γαΐτη )   Τ ο ήθος των λέξεων. «Δημοκρατία» (να θυµηθούµε τον ορισµό) είναι εκείνο το «πολίτευμα» (τρόπος οργάνωσης του βίου της «πόλεως»), που έχει στόχο την «κατ’ αλήθειαν» ύπαρξη των ανθρώπων. Η οργανωμένη συλλογικότητα δεν υπηρετεί αποκλειστικά χρηστικές διευκολύνσεις του βίου. Στοχεύει η συνύπαρξη σε εκείνες τις...

Συμ-παίγνια; Κρατούσε σημειώσεις στο περιθώριο Χειρόγραφες για να θυμάται στο τέλος της ανάγνωσης το χρόνο που πέρασε ..... Δεν έφτασε ποτέ στην κόπωση της τελευταίας σελίδας                          Θ. Σ. Σπαντιδέας, Στο περιθώριο Έμπλεξαν τις γραμμές τους τα μορφώματα "του επαναστατικού ναρκισσισμού" [που διεκδικεί και το ηθικό πλεονέκτημα (sic) κατά των προαιώνιων εχθρών] με τα μορφώματα της ένοχης επικράτησης (που συνεχίζει να θεωρεί τη χώρα ιδιοκτησιακό της στοιχείο) κι αναγκάστηκαν –λόγω και της κρίσης– να συγχωνευθούν στους συμψηφισμούς και τις παραγραφές. Ουδείς απολογήθηκε για τα πριν και τα μετά της Μεταπολίτευσης και ουδείς έδειξε δημοσίως αιδώ. Όλοι κάνουν πως κοιτάνε αλλού και δείχνουν πάντοτε τον άλλον, με τον οποίο όμως στις δύσκολες ώρες ‘’τα βρίσκουν’ (σε διαπροσωπικό ή διακομματικό επίπεδο κι όχι σε εθνικό). Τα πάντα γύρω μας συρρικνώνονται (από τα δικαιώ...

  Δημοκρατική αποσύνδεση. Η επικίνδυνη αποσύνδεση των πολιτών από τις αρχές και  τα  ιδεώδη  της  Δημοκρατίας,  καθιστά  τους ανθρώπους επιρρεπείς στη ρητορική των άκρων και των ακροτήτων. Έχει αλλοτριωθεί άραγε η Δημοκρατία, σε σχέση με τον αρχετυπικό της προσδιορισμό, σε βαθμό που πλέον να έχει απωλέσει ακόμα και τα βασικά δομικά της χαρακτηριστικά; Η εξουσία πηγάζει όντως από το λαό; Ασκείται όντως από το λαό; Εξυπηρετεί όντως τα συμφέροντα του λαού; Η προβληματική που αναπτύσσεται στο πολιτικό γίγνεσθαι από την καθολική επικράτηση των κομμάτων, τα οποία ελέγχουν κάθε πτυχή τού κράτους, από τη σύνταξη του Συντάγματος μέχρι τους επικεφαλής της Δικαιοσύνης ενώ ταυτόχρονα αποφασίζουν και καθορίζουν ασφυκτικά τις διαδικασίες τής διακυβέρνησης σε κεντρικό επίπεδο αλλά και σε επίπεδο τοπικής αυτοδιοίκησης, συνεπάγεται εν πολλοίς τη μετατόπιση της περί της Δημοκρατίας αντίληψης στην κομματική οπτική των πολιτικών πραγμάτων. Ποιος, για παρά...

«Βιώσιμο είναι το κράτος όταν διαθέτει επαρκή ισχύ (και στρατηγική) εκπλήρωσης των προνοιών του διεθνούς δικαίου για την Επικράτειά του».        Χουντικό πραξικόπημα και Τουρκική εισβολή 1974: Έγιναν τα παθήματα μαθήματα; Καιρός να προβληματιστούμε για τα λάθη και τα ελλείμματα της μεταπολεμικής περιόδου. Η Κύπρος και ο ελληνισμός κινδυνεύουν. Τον Απρίλιο 1967 εκτελέστηκε πραξικόπημα στην Ελλάδα που εγκαθίδρυσε ένα αδίστακτο δικτατορικό καθεστώς και στις 15 Ιούλιου του 1974 εκτελέστηκε το εγκληματικό χουντικό πραξικόπημα στην Κύπρο που επικαλέστηκε η Τουρκία για να εισβάλει στις 20 Ιουλίου του 1974 και να καταλάβει πάνω από το ένα τρίτο της Κυπριακής Δημοκρατίας δημιουργώντας παράνομα τετελεσμένα τα οποία μισό αιώνα μετά συνεχίζονται. Τα γεγονότα του 1967 και του 1974 δεν ήταν κεραυνός εν αιθρία αλλά αποτέλεσμα μεταπολεμικών παθογενειών. Ένα ερώτημα που τίθεται είναι: Έγιναν τα παθήματα μαθήματα; Προϋπόθεση για να ισχύσει κάτι τέτοιο είναι να υπερισχύσουν συν...