Είμαστε υπεύθυνοι για την ιστορία μας.
Γιατί οι Έλληνες, που
σκοτώνονταν εννέα χρόνια, για να
απελευθερωθούν από τους Τούρκους,
θέλησαν αμέσως μετά έναν Βασιλιά;
Και γιατί, αφού έδιωξαν τον Όθωνα,
έφεραν τον Γεώργιο; Και γιατί μετά
ζητούσαν ''ελιά, ελιά και Κώτσο Βασιλιά'';
Σύμφωνα με την ''αριστερή'' άποψη
όλα αυτά τα επέβαλαν η Δεξιά,
οι κυρίαρχες τάξεις και η μαύρη αντίδραση.
Μπορούμε όμως σήμερα να πούμε ότι
όλα αυτά τα επέβαλαν στον ελληνικό λαό
ερήμην του ελληνικού λαού;
Μπορούμε να πούμε ότι ο ελληνικός λαός
δεν καταλάβαινε τι έκανε;
Δεν ήξερε τι ήθελε, τι ψήφιζε, τι ανεχόταν;
Σε μια τέτοια περίπτωση αυτός ο λαός
θα ήταν ένα νήπιο.
Εάν όμως είναι νήπιο,
τότε ας μη μιλάμε για δημοκρατία.
Εάν ο ελληνικός λαός δεν είναι
υπεύθυνος για την ιστορία του,
τότε, ας του ορίσουμε έναν κηδεμόνα.
Ο ελληνικός λαός - όπως και κάθε λαός -
είναι υπεύθυνος για την ιστορία του,
συνεπώς είναι υπεύθυνος
για την κατάσταση στην οποία
βρίσκεται σήμερα.
Για όποιο κακό συνέβη στην ιστορία μας
ο ελληνικός λαός δε φέρει καμία ευθύνη.
Έτσι, μόλις έρθουν τα δύσκολα
και πάρουμε λάθος αποφάσεις
και ακολουθήσουν οι συνέπειες
των δικών μας λαθών, τι κάνουμε;
Ρίχνουμε τις ευθύνες στους άλλους.
Πάντα φταίει κάποιος άλλος.
Ποτέ εμείς.
Για κάθε καταστροφή
υπεύθυνοι είναι οι άλλοι,
οι οποίοι εισέβαλλαν,
οι οποίοι μας ξεγέλασαν,
οι οποίοι μας εκμεταλλεύτηκαν.
Ως πότε όμως; Ως πότε θα ρίχνουμε
τις ευθύνες στους άλλους;
Δεν δικάζουμε κανέναν. Μιλάμε
για ιστορική και πολιτική ευθύνη.
Ο ελληνικός λαός δε μπόρεσε ως τώρα
να δημιουργήσει μια στοιχειώδη
πολιτική κοινωνία.
Μια πολιτική κοινωνία, στην οποία,
ως ένα μίνιμουμ, θα θεσμισθούν
και θα κατωχυρωθούν στην πράξη
τα δημοκρατικά δικαιώματα τόσο των
ατόμων όσο και των συλλογικοτήτων.
Ο μακαρίτης ο Γιώργος Καρτάλης
έλεγε κάνοντάς μου καζούρα
στο Παρίσι το 1956:
''Κορνήλιε, ξεχνάς ότι στην Ελλάδα
δεν έγινε Γαλλική Επανάσταση.''
Πράγματι, στην Ελλάδα δεν έχει υπάρξει
εποχή που ο λαός να έχει επιβάλλει έστω
και στοιχειωδώς, τα δικαιώματά του.
Και η ευθύνη, για την οποία μίλησα,
εκφράζεται με την ανευθυνότητα
της παροιμιώδους φράσης:
''Εγώ θα διορθώσω το ρωμέικο;''
Ναι κύριε,
εσύ θα διορθώσεις το ρωμέικο,
στο χώρο και στον τομέα που βρίσκεσαι!
Οι λογαριασμοί που έχει κανείς με τον
τόπο που γεννήθηκε, που μεγάλωσε,
που τη γλώσσα του μιλάει,
δεν κλείνουν ποτέ.
Ξέρω ότι χρωστάω στην Ελλάδα
ένα μεγάλο μέρος από αυτό που είμαι.
Και πάντα πονάω απεριόριστα
και τον τόπο και τον λαό - και είμαι
ιδιαίτερα ευαίσθητος απέναντί τους.
Όταν ένας Δανός ή ένας Ολλανδός
πει μια ανοησία ή κάνει μια χυδαιότητα,
γελάω ή σηκώνω τους ώμους.
Αν όμως
την πει ή την κάνει ένας Έλληνας,
γίνομαι έξω φρενών.
Είναι ένα διασκεδαστικό
υπόλοιπο εθνικισμού.
Κορνήλιος Καστοριάδης
1/3/1922 - 26/12/1997
σκοτώνονταν εννέα χρόνια, για να
απελευθερωθούν από τους Τούρκους,
θέλησαν αμέσως μετά έναν Βασιλιά;
Και γιατί, αφού έδιωξαν τον Όθωνα,
έφεραν τον Γεώργιο; Και γιατί μετά
ζητούσαν ''ελιά, ελιά και Κώτσο Βασιλιά'';
Σύμφωνα με την ''αριστερή'' άποψη
όλα αυτά τα επέβαλαν η Δεξιά,
οι κυρίαρχες τάξεις και η μαύρη αντίδραση.
Μπορούμε όμως σήμερα να πούμε ότι
όλα αυτά τα επέβαλαν στον ελληνικό λαό
ερήμην του ελληνικού λαού;
Μπορούμε να πούμε ότι ο ελληνικός λαός
δεν καταλάβαινε τι έκανε;
Δεν ήξερε τι ήθελε, τι ψήφιζε, τι ανεχόταν;
Σε μια τέτοια περίπτωση αυτός ο λαός
θα ήταν ένα νήπιο.
Εάν όμως είναι νήπιο,
τότε ας μη μιλάμε για δημοκρατία.
Εάν ο ελληνικός λαός δεν είναι
υπεύθυνος για την ιστορία του,
τότε, ας του ορίσουμε έναν κηδεμόνα.
Ο ελληνικός λαός - όπως και κάθε λαός -
είναι υπεύθυνος για την ιστορία του,
συνεπώς είναι υπεύθυνος
για την κατάσταση στην οποία
βρίσκεται σήμερα.
Για όποιο κακό συνέβη στην ιστορία μας
ο ελληνικός λαός δε φέρει καμία ευθύνη.
Έτσι, μόλις έρθουν τα δύσκολα
και πάρουμε λάθος αποφάσεις
και ακολουθήσουν οι συνέπειες
των δικών μας λαθών, τι κάνουμε;
Ρίχνουμε τις ευθύνες στους άλλους.
Πάντα φταίει κάποιος άλλος.
Ποτέ εμείς.
Για κάθε καταστροφή
υπεύθυνοι είναι οι άλλοι,
οι οποίοι εισέβαλλαν,
οι οποίοι μας ξεγέλασαν,
οι οποίοι μας εκμεταλλεύτηκαν.
Ως πότε όμως; Ως πότε θα ρίχνουμε
τις ευθύνες στους άλλους;
Δεν δικάζουμε κανέναν. Μιλάμε
για ιστορική και πολιτική ευθύνη.
Ο ελληνικός λαός δε μπόρεσε ως τώρα
να δημιουργήσει μια στοιχειώδη
πολιτική κοινωνία.
Μια πολιτική κοινωνία, στην οποία,
ως ένα μίνιμουμ, θα θεσμισθούν
και θα κατωχυρωθούν στην πράξη
τα δημοκρατικά δικαιώματα τόσο των
ατόμων όσο και των συλλογικοτήτων.
Ο μακαρίτης ο Γιώργος Καρτάλης
έλεγε κάνοντάς μου καζούρα
στο Παρίσι το 1956:
''Κορνήλιε, ξεχνάς ότι στην Ελλάδα
δεν έγινε Γαλλική Επανάσταση.''
Πράγματι, στην Ελλάδα δεν έχει υπάρξει
εποχή που ο λαός να έχει επιβάλλει έστω
και στοιχειωδώς, τα δικαιώματά του.
Και η ευθύνη, για την οποία μίλησα,
εκφράζεται με την ανευθυνότητα
της παροιμιώδους φράσης:
''Εγώ θα διορθώσω το ρωμέικο;''
Ναι κύριε,
εσύ θα διορθώσεις το ρωμέικο,
στο χώρο και στον τομέα που βρίσκεσαι!
Οι λογαριασμοί που έχει κανείς με τον
τόπο που γεννήθηκε, που μεγάλωσε,
που τη γλώσσα του μιλάει,
δεν κλείνουν ποτέ.
Ξέρω ότι χρωστάω στην Ελλάδα
ένα μεγάλο μέρος από αυτό που είμαι.
Και πάντα πονάω απεριόριστα
και τον τόπο και τον λαό - και είμαι
ιδιαίτερα ευαίσθητος απέναντί τους.
Όταν ένας Δανός ή ένας Ολλανδός
πει μια ανοησία ή κάνει μια χυδαιότητα,
γελάω ή σηκώνω τους ώμους.
Αν όμως
την πει ή την κάνει ένας Έλληνας,
γίνομαι έξω φρενών.
Είναι ένα διασκεδαστικό
υπόλοιπο εθνικισμού.
Κορνήλιος Καστοριάδης
1/3/1922 - 26/12/1997