IVOS 2: ΚΕΙΜΕΝΑ,ΕΙΚΟΝΕΣ

Η θορυβώδης αποκήρυξη των καλών τρόπων. Δεν θα έπρεπε να μας εκπλήσσει το γεγονός ότι σήμερα η αχαλίνωτη συμπεριφορά γίνεται συνήθεια ή και νόμος. Προστυχιές, χλευασμοί και βρισιές σε όλη την κλίμακα της χυδαιότητας ανταλλάσσονται με μια ευκολία που θα άφηνε άναυδο έναν άνθρωπο περασμένης εποχής, μιας εποχής από εκείνες όπου δεν είχε ακόμη διασυρθεί τόσο πολύ η λέξη «φραγμός». Οι ρίζες του προβλήματος είναι βαθιές. Και μην πείτε ότι φταίει η κρίση, οι δυσκολίες που ενέσκηψαν και τα σμπαραλιασμένα νεύρα ολονών. Πάει πολύ πιο πίσω η υπόθεση και αν για μια στιγμή οι σκέψεις μας κατόρθωναν να βγουν έξω από τον καθημερινό κυκεώνα, θα επέτρεπαν να δούμε ότι δεν άνοιξαν από τη μια μέρα στην άλλη οι οχετοί. Είχε ήδη συντελεστεί μέσα στην οικογένεια, στα σχολεία και σ’ ολόκληρη την κοινωνία, μια θορυβώδης αποκήρυξη των «καλών τρόπων». Τους αποκάλεσαν «καθωσπρεπισμό» και νόμισαν ότι ξεμπέρδεψαν. Και δεν κατάλαβαν ότι ο τύπος ενός κανόνα όταν συγχέεται με το περιεχόμενό του παράγει εκτρώματα. Ήτα...

  ΣΥΝΟΜΟΣΙΟΛΟΓΟΥ ΑΠΟΛΟΓΙΑ   Όταν το σύμπτωμα συγχέεται με την ασθένεια Με όλες τις της καταστροφές σε ζωές και χρήμα, τουλάχιστον η πανδημία του κορωνοϊού εμπλούτισε την ζωή μας με νέες θεωρίες συνωμοσίας. Αρχικώς αυτές αφορούσαν στην προέλευσή του: ήταν φυσικός ιός που μεταφέρθηκε στον άνθρωπο από νυχτερίδες μέσω παγκολίνων, ή προϊόν εργαστηρίου που ξέφυγε από ατύχημα; Ήταν βιολογικό όπλο των ΗΠΑ εναντίον της Κίνας , ή της Κίνας εναντίον των ΗΠΑ ; Είναι πραγματικά επικίνδυνος, ή πρόφαση εκφασισμού μέσω μάσκας και περιορισμών; Και έγιναν ακόμη πιο ευφάνταστες όταν βγήκαν τα πρώτα εμβόλια, εμπλέκοντας τον Μπιλ Γκέιτς, τσιπάκια και το… 5G. Παραλλήλως, και χάρη στα κοινωνικά δίκτυα, πολεμιστές του πληκτρολογίου ανέλαβαν τον ιερό αγώνα: «υποψιασμένοι» εναντίον «προβάτων» και «ορθολογιστές» εναντίον «ψεκασμένων». Οι εκατέρωθεν ανταγκλήσεις έγιναν τόσο μοχθηρές που φίλοι και συγγενείς έκοψαν σχέσεις σε έναν παγκόσμιο εμφύλιο–αν μπορούμε να υιοθετήσουμε ένα τέτοιο οξύμ...

  Η βία που θανατώνει τον λόγο.   Ο Ιταλός ψυχαναλυτής Μάσιμο Ρεκαλκάτι έχει διδάξει στα Πανεπιστήμια του Μιλάνου, της Πάντοβας, του Μπέργκαμο και του Ουρμπίνο, καθώς και στο Διεθνές Πανεπιστήμιο Menendez Pelayo της Ισπανίας. Σήμερα διδάσκει στο Πανεπιστήμιο της Παβίας και σε Πανεπιστήμιο της Λωζάννης. Στη γλώσσα μας κυκλοφορούν εφτά βιβλία του (έξι από τις εκδόσεις Κέλευθος και ένα από τις εκδόσεις Καστανιώτη). Το ακόλουθο κείμενο του  Μάσιμο Ρεκαλκάτι  είναι η παρέμβασή του σε Φεστιβάλ Ψυχολογίας, που έγινε τον Απρίλιο του 2018 στο Τορίνο. Μάσιμο Ρεκαλκάτι ,   Massimo Recalcati Η βία μοιάζει με μια παραίσθηση επειδή μας προσφέρει την ψευδαίσθηση ότι πραγματώνουμε την επιθυμία μας χωρίς καμία μεσολάβηση, με μια ψυχωτική αμεσότητα. Η βία θα ήθελε να πετύχει τον στόχο της χωρίς να περάσει μέσα από το ευρύ και βασανιστικό κύκλωμα του διαλόγου. Εκεί όπου υπάρχει βία, κάθε μορφή διαλόγου γίνεται πράγματι αδύνατη. Ο λόγος δεν κυκλοφορεί αλλά ταπεινώνεται, καταστέλλε...

Η τέχνη του να έχεις πάντα δίκιο - Άρτουρ Σοπενχάουερ Η «εριστική διαλεκτική». Σε ένα ιδανικό κόσμο, ο διάλογος και η αντιπαράθεση θα είχαν ως σκοπό την αποκάλυψη της αλήθειας ή τουλάχιστον τη σύγκλιση των απόψεων … Όμως ο πραγματικός κόσμος κάθε άλλο παρά ιδανικός είναι, και οι άνθρωποι δεν επιδιώκουν να φτάσουν στην αλήθεια, αλλά να επικρατήσουν στις διάφορες αντιπαραθέσεις· ούτε επιζητούν το καλύτερο για του πολλούς, αλλά το καλύτερο για τον εαυτό τους … Επομένως, όλα τα διαθέσιμα τεχνάσματα στρεψοδικίας πρέπει να επιστρατευτούν προκειμένου να υπερασπιστεί κάποιος τον εαυτό του, ξεγλιστρώντας από τη δύσκολη θέση, αποφεύγοντας τις ερωτήσεις, απαντώντας με ευλογοφανείς αοριστίες, εκτρέποντας και διαστρεβλώνοντας το θέμα ελισσόμενος, προσπαθώντας πάντα να φαίνεται ειλικρινής ενώ είναι το αντίθετο. Αυτή είναι η φύση των αντιπαραθέσεων στο μεγαλύτερο μέρος της πολιτικής και δημόσιας ζωής, η οποία ως εκ τούτου δεν αποτελεί κονίστρα διαλόγου αλλά εξευτελισμού. Εκεί...

Στις δεκαετίες του 1960 και του 1970, κάθε εβδομάδα έπαιρνα τα τρένο Μιλάνο Ζυρίχη. Οι Ιταλοί γκασταρμπάιτερ (έτσι λέγονταν οι ξένοι εργάτες στη Γερμανία), που το γέμιζαν και συνέχιζαν προς Νάπολη ή Λέτσε, είχαν κουτιά και βαλίτσες δεμένα με σπάγκους. Για εκείνους ο πλησίον ήταν μια δεδομένη παρουσία. Πριν το Γκοτάρντο, τη σήραγγα που ενώνει την Ελβετία με την Ιταλία, έβγαζαν μια χαρτοσακούλα. Μοίραζαν σ’ όλους τους γύρω ψωμί και αλλαντικά και έπιναν μαύρο κρασί. «Έχετε την καλοσύνη να πάρετε;» έλεγε ο αρχηγός της οικογένειας, δειλά, γιατί είχα στα χέρια ένα βιβλίο. Ακριβώς όπως στην Οδύσσεια (Γ, 69, Δ, 60, Ε, 95) ως πρώτο πράγμα προσφέρεται κάτι για φαγητό. Μόνο όταν ο φιλοξενούμενος έχει χορτάσει, μπορούν να γίνουν οι ερωτήσεις. Παρομοίως και για τον Μωυσή, τον Ααρών και τους πρεσβύτερους, γεύση και γνώση είχαν ακόμη κοινή ρίζα: Έτσι, ανέβηκαν στο όρος «και ώφθησαν εν τω τόπω του Θεού και έφαγον και έπιον» (Έξοδος 24.11). Τίποτε από όλα αυτά δεν συνέβαινε στα βαγ...