IVOS 2: ΚΕΙΜΕΝΑ,ΕΙΚΟΝΕΣ

Θουκυδίδης Η τυραννία της ισχύος ως σταθερά του κρατοκεντρισμού. του Γιώργου Κοντογιώργη Όταν οι Λακεδαιμόνιοι θα εγκαλέσουν τους Αθηναίους ότι η ηγεμονία τους επί των συμμάχων πόλεων είναι τυραννική οι τελευταίοι θα τους αντιτείνουν ότι η δική τους ηγεμονία δεν διαφέρει από αυτήν που εγκαθίδρυσαν οι ίδιοι, αφού παντού μεταξύ των συμμάχων τους επέβαλαν την ολιγαρχική πολιτεία ενώ δεν παρέλειψαν να καταφύγουν στη βία οσάκις απαιτείτο για λόγους συμφέροντος. Ο Θουκυδίδης αποδίδει την ανάδειξη της Αθήνας σε ηγεμονική δύναμη σε σειρά παραγόντων που ακολούθησαν τα Περσικά. Πρώτον, στην αποχώρηση των Λακεδαιμονίων από την ηγεσία των Ελλήνων. Δεύτερον, στην προθυμία των Αθηναίων να καλύψουν το κενό που άφησε η σπαρτιατική υποχώρηση. Τρίτον, στην ανάγκη των μικρασιατικών και νησιωτικών πόλεων να ελευθερωθούν και να προστατευθούν από την περσική απειλή. Με τον καιρό, ωστόσο, η συμμαχία εξελίχθηκε σε ηγεμονία, με την έννοια ότι οι Αθηναίοι την κατέστησαν αναγκαστική, κατέ

    '' (...) Ο Κ. Καστοριάδης, ο Κ. Παπαϊώαννου και ο Π. Κονδύλης, παρότι οι κοσμοθεωρητικές τους ερμηνείες δεν ταυτίζονται, διαπίστωσαν ότι η ιστορία του Θουκυδίδη και τα γεγονότα που οδήγησαν στην παρακμή της Αθηναϊκής Δημοκρατίας αφορούν κρίσιμο ζήτημα στην κατανόηση του ανθρώπου. Αν ο Καστοριάδης καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η Αθηναϊκή Δημοκρατία αποτελεί το σπέρμα για κάθε απόπειρα να δημιουργηθεί στη νεωτερικότητα η άμεση δημοκρατία, συγχρόνως θεωρεί ότι είναι αυτή που έθεσε με τον πιο καθαρό, σαφή και τραγικό τρόπο, τη σχέση ισχύος και δικαίου. Ο Κ. Παπαϊωάννου αξιολόγησε τις ειδεχθείς σφαγές που διέπραξε η Αθηναϊκή Δημοκρατία ως έμπρακτη αναίρεση της ουσίας της, η οποία προετοίμασε το τέλος της. Όμως ο Π. Κονδύλης, τελευταίος χρονικά, αλλά εγγύτερα από όλους ίσως στην προβληματική του Θουκυδίδη και της αρχαίας σοφιστικής για την ισχύ, διέγνωσε ότι, ανεξάρτητα από τα πολιτικά συστήματα που επικρατούν κάθε φορά και τις αξίες που αυτά επικαλούνται, υπό ορισμέ

     Στον αγώνα για πλεονέκτημα μεταξύ των παγκόσμιων   δυνάμεων, δεν  είναι η  στρατιωτική  ή  η οικονομική   δύναμη  που  κάνει  την  κρίσιμη διαφορά, αλλά  θεμελιώδεις  ιδιότητες  μιας κοινωνίας: τα  χαρακτηριστικά  ενός έθνους που παράγουν  οικονομική  παραγωγικότητα,  τεχνολογική καινοτομία, κοινωνική συνοχή, και εθνική βούληση.  Τι κάνει μια δύναμη μεγάλη. Οι πραγματικοί οδηγοί της ανόδου και της πτώσης* .  Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία -και η σιωπηρή υποστήριξη της Κίνας σε αυτή την βίαιη προσπάθεια να ανατραπεί η διεθνής τάξη- έχει εντείνει τον στρατηγικό ανταγωνισμό που ορίζει τώρα την πολιτική εθνικής ασφάλειας των ΗΠΑ. Αυτό που μέχρις ετούτο το σημείο μπορεί να φαινόταν σαν μια αφηρημένη και περίεργη πρόκληση έγινε ξαφνικά πραγματικό, επείγον, και επικίνδυνο. Σε απάντηση, πολλοί Αμερικανοί αξιωματούχοι και αναλυτές ζήτησαν από τις Ηνωμένες Πολιτείες να ενισχύσουν τις στρατιωτικές τους ικανότητες, να σκληρύνουν την άμυνά τους, και να επενδύσουν σε βασικές τεχνολογίες. Η

      Θουκυδίδης      Ο Θουκυδίδης και οι αναποδογυρισμένες λέξεις. Στην «Ιστορία» του Θουκυδίδη δεν είναι μόνο ο «Περικλέους επιτάφιος» συγκλονιστικός. Αμέτρητες οι παράγραφοι του κειμένου του που σε καθηλώνουν με την περιγραφική τους δεινότητα ή με την οξυδέρκεια και την ευθύτητα των παρατηρήσεων του Αθηναίου ιστορικού. Κυρίως σ’ αυτές τις αφοπλιστικές σκέψεις οφείλει το σύγγραμμά του τη διαχρονική του αίγλη, που έλκει και θα συνεχίσει να έλκει αναγνώστες, ειδικούς και μη, σε όποια γλώσσα κι αν έχει μεταφραστεί. Οι ανά τον κόσμο πολιτικοί και στρατιωτικοί που μελετούν Θουκυδίδη, πάντως, άλλα αναζητούν εκεί, για να «παραδειγματιστούν»: ιστορικά επεισόδια ωμότητας, που πιστοποιούν πως η ισχύς ή εκδηλώνεται αμοραλιστικά, εναντίον εχθρών αλλά και φίλων, ή δεν υπάρχει. Γεμάτη Μηλίους η ιστορία. Στις διασημότερες από τις στοχαστικές παρατηρήσεις που μας κληροδότησε ο ιστορικός – ανατόμος του συλλογικού νου και της ατομικής ψυχής συγκαταλέγονται όσες αφορούν το κατά το δοκούν (ή μάλλον κα