IVOS 2: ΚΕΙΜΕΝΑ,ΕΙΚΟΝΕΣ

Η φυσική ιστορία της θρησκευτικότητας Η εξελικτική και νευροθεολογική προσέγγιση των θρησκευτικών φαινομένων. Γιατί περίπου το 90% των ανθρώπων δηλώνει ότι πιστεύει στην ύπαρξη κάποιας υπερφυσικής δημιουργικής δύναμης και γιατί πάνω από το 50% από αυτούς τους ανθρώπους νιώθει την ανάγκη να ταυτίζει και να προσωποποιεί αυτήν την αλλόκοσμη δύναμη με μια «θεότητα»; Πάντως στις μέρες μας ολοένα και περισσότερες νευροεπιστημονικές μελέτες καταφέρνουν να εντοπίζουν και να καταγράφουν λεπτομερώς τις διεργασίες που συντελούνται στο εσωτερικό του ανθρώπινου εγκεφάλου όποτε βρίσκεται σε κατάσταση θρησκευτικής έκστασης. Γεγονός που μας αποκαλύπτει τις εντυπωσιακές γνωστικές δυνατότητες της σύγχρονης Νευροθεολογίας. Μπορεί άραγε η σύγχρονη επιστήμη να εξηγήσει την καθολική και διαχρονική παρουσία του «θρησκευτικού αισθήματος», την προδιάθεση δηλαδή των περισσότερων ανθρώπων στο να αποδέχονται ως αληθείς κάποιες φαινομενικά «παράλογες» αλλά πολύ επίμονες θεοκρατικές εξηγήσεις; Μήπω...

  Ο Θεοτόκος εγκέφαλός μας. Αν τα θρησκευτικά αισθήματα και οι υπερβατικές εμπειρίες των ανθρώπων εξαρτώνται άμεσα ή έμμεσα από τις δομές του εγκεφάλου τους, τότε μήπως έχουν δίκιο οι νευροθεολόγοι να υποστηρίζουν ότι το «Κέντρο του Θεού», δηλαδή το περίπλοκο βιολογικό υπόστρωμα κάθε μυστικιστικής, υπερβατικής και θρησκευτικής εμπειρίας, θα πρέπει να αναζητηθεί τελικά στον εγκέφαλό μας; Μήπως, παρά τις εμφανείς πολιτισμικές, ιστορικές και γεωγραφικές διαφοροποιήσεις μεταξύ των θρησκειών, υπάρχει ένα κοινό εγκεφαλικό και άρα πανανθρώπινο στοιχείο που το μοιράζονται όλοι οι πιστοί; Αυτό υποστηρίζει η Νευροθεολογία και αυτόν τον κοινό θρησκευτικό παρονομαστή επιχειρεί να αποκαλύψει. Νευροθεολογία ή οι εγκεφαλικές ρίζες της θρησκευτικής πίστης Η περίφημη τοιχογραφία του Μιχαήλ Αγγελου «Η δημιουργία του Αδάμ», που υπάρχει στην Καπέλα Σιξτίνα, το παρεκκλήσι του Βατικανού στη Ρώμη, αναπαριστά τον Δημιουργό με την αγγελική συνοδεία του τη στιγμή της δημιουργίας του ανθρώπου. Το περίεργο με...

  Επίσκεψη του προέδρου Τραµπ στη Διεθνή Εκκλησία του Λας Βέγκας, κατά τη διάρκεια προεκλογικής εµφάνισης στη Νεβάδα, τον Οκτώβριο του 2020 (Doug Mills/The New York Times). Τι πιστεύουμε για τις προφητείες. Ο νέος Ευαγγελικός Χριστιανισµός που αναδύθηκε από την πολιτιστική αναταραχή των δεκαετιών του 1960 και του 1970 είχε έντονα υπερφυσικό χαρακτήρα. Γεννήθηκε από τον φόβο ότι οι Αµερικανοί αποµακρύνονταν από τον Χριστιανισµό, ενώ υποσχόταν έναν Θεό έντονα παρόντα, που διακατέχεται από αγάπη και είναι κατά έναν µαγικό τρόπο σχεδόν ανίκητος. Οι κληρικοί υπόσχονταν ότι οι απλοί άνθρωποι θα µπορούν να θεραπεύουν και να προφητεύουν στο όνοµα του Ιησού. (Παράθεση από το κατά Ιωάννην, 14:12: "Όποιος πιστεύει σε εµένα θα κάνει τα ίδια έργα που κάνω κι εγώ".) Εκκλησίες, όπως η Bethel Redding στην Καλιφόρνια, ίδρυσαν σχολεία Υπερφυσικής Διακονίας. Σε όλη τη χώρα οι Χριστιανοί προέβαιναν στις λιτανείες για τον εξαγνισµό των πόλεών τους. Άρχισαν να οσφραίνονται δαίµονες και να ξορκίζου...

Μένει ωστόσο και μια άλλη μορφή ιδιότυπης Πίστεως, εκείνη που αναθρώσκει τις νύχτες της σιγής του συνανθρώπου μας, που αναλογίζεται τα δισεκατομμύρια των γαλαξιών στο δικό μας σύμπαν, καθώς και τα παράλληλα σύμπαντα, που κινούνται εντός ακατάληπτων χώρων. Ο Στοχαστής εκείνος έχει την τιμή να ανήκει σ’ αυτό το πολλαπλό Μυστήριον. Είναι κατάπληκτος και σεμνός. Δεν διακρίνει περιθώρια για ανθρωπόμορφες παραμυθίες· τις αναζητεί σε μια βαθύτερη «εμπιστοσύνη του Ανήκειν». Και τότε, μερικοί βιώνουν ίσως και ένα είδος θρησκευτικής εμπειρίας – που είναι βεβαίως άρρητη. Δεν μπορεί να περιγραφεί, αλλά ούτε και να αμφισβητηθεί. 'Εχομε συνηθίσει στο άλλο άκρο της πίστεώς μας να βρίσκεται ο Θεός, όχι ένας Ανθρωπος.  Και όμως, η ηθολογικής κατηγορίας Πίστη ενέχει όντως κάτι πολύ πολύ βαθύτερο. Φωτ. ΣΤΡΑΤΟΣ ΚΑΛΑΦΑΤΗΣ  Περί Πίστεως και πάλιν. 1. Η «Καθημερινή» έχει φιλοξενήσει (19 Απρ. 2020) τέσσερα άρθρα αναφερόμενα στη θρησκευτική πίστη – όλα δε εξαιτίας της πρόκλησης που δη...

   Γιουβάλ-Νοά Χαράρι: Θα αλλάξει ο κορωνοϊός  τη στάση μας απέναντι στον θάνατο ;  Ο ιστορικός Γιουβάλ Νώε Χαράρι εξηγεί πώς η επιστήμη απομυθοποιεί τις δοξασίες των θρησκειών για τον θάνατο.  Ο διάσημος Ισραηλινός ιστορικός επισημαίνει πως η ουσιαστική αλλαγή μετά την πανδημία θα είναι η ενίσχυση των συστημάτων υγειονομικής περίθαλψης. Στη στάση του σύγχρονου ανθρώπου απέναντι στο θάνατο και στη σχέση πίστης και επιστήμης, ιδίως μετά το τέλος της πανδημίας του νέου κορωνοϊού, αναφέρεται σε άρθρο του στην βρετανική εφημερίδα Guardian, ο διάσημος Ισραηλινός ιστορικός Γιουβάλ-Νοά Χαράρι. Ο κ. Χαράρι υποστηρίζει ότι οι επί αιώνες καθιερωμένες προσεγγίσεις απέναντι στο μυστήριο του θανάτου, αλλά και η ραγδαία εξέλιξη της επιστήμης στο σύγχρονο κόσμο δεν αναμένεται να διαμορφώσουν μια νέα πραγματικότητα μεσοπρόθεσμα, ωστόσο εκτιμά ότι θα αλλάξει άρδην ο τρόπος με τον οποίον οι κυβερνήσεις θα επιλέξουν να ενισχύσουν τα συστήματα υγειονομι...

Ήπειρος 1957 Ανάσταση φωτογραφία Κώστας Μπαλάφας Η πίστη των άλλων Είμαι άθεος· ούτε αγνωστικιστής, ούτε σχετικιστής, ούτε κάτι άλλο συναφές. Είμαι απλώς ένας άθεος. Δεν έχω καμιά μεταφυσική ανησυχία, τόσο ορατή τουλάχιστον που να την έχω αντιληφθεί. Αντιμετωπίζω την ιδέα του θανάτου με λύπη μεν, με ρεαλισμό δε. Κατά κάποιον τρόπο, έχω συμβιβαστεί με τη θνητότητά μου. Δεν είναι παρηγοριά αυτό, είναι διαπίστωση. Πέρασα τα παιδικά, εφηβικά και νεανικά μου χρόνια καταναλώνοντας την κληρονομιά της εξεγερμένης Γαλλίας του ’68 και βιώνοντας τα πάθη της ανήσυχης ελληνικής Μεταπολίτευσης. Νέος πίστευα, αφελώς και εσφαλμένα, πως άβυσσος χωρίζει τον κόσμο του Διαφωτισμού από τον κόσμο των θρησκειών. Είτε είσαι από εδώ είτε είσαι από εκεί, νόμιζα. Ζούσα μέσα στην ψευδαίσθηση πως αρκεί να δηλώσεις ότι δεν υπάρχει Θεός για να απαλλαγείς από την κόλαση: τις χίμαιρες, τις προφητείες, τους μεσσίες και τις εκκλησίες τους. Χωρίς να το αντιληφθώ αντικατέστησα μια μορφή πίστης με...

«Οι θρησκευτικοί πόλεμοι είναι, όπως και ο καρκίνος, μια κατάρα για το ανθρώπινο είδος. Οι άνθρωποι σ’ όλο τον πλανήτη σκοτώνουν ο ένας τον άλλο επειδή μισούν ο ένας τον θεό του άλλου» . Μέρες που είναι, μεγαλοβδομαδιάτικες αλλά και ματωμένες από το θρησκόληπτο μίσος, διαβάζω το βιβλίο « Θρησκεία χωρίς θεό » (εκδ. Πατάκη, 2019, μετάφραση Στέλιος Βιρβιδάκης) του φιλοσόφου Ρόναλντ Ντουόρκιν , που δίδαξε πολλά χρόνια σε αγγλικά και αμερικανικά πανεπιστήμια. Το βιβλίο θεμελιώνεται στις Διαλέξεις Αϊνστάιν που έδωσε ο Ντουόρκιν στο Πανεπιστήμιο της Βέρνης το 2011. Και πράγματι, από τις πρώτες κιόλας σελίδες ο αναγνώστης διαπιστώνει ότι ο κυριότερος συν-συγγραφέας του βιβλίου, ο κυριότερος συνομιλητής του φιλοσόφου Ντουόρκιν, είναι ο φυσικός Αϊνστάιν, που είχε σκεφτεί βαθιά το θρησκευτικό φαινόμενο. Μπορεί κανείς να είναι και άθεος και θρήσκος; Η απάντηση συναρτάται με τη σημασία που αποδίδει ο καθένας στους όρους θρησκευτικότητα και πίστη, κυρίως δε με το αν χρειάζεται ή όχι την ύπ...