IVOS 2: ΚΕΙΜΕΝΑ,ΕΙΚΟΝΕΣ

     Πλάτωνας:  Ο θάνατος του φιλοσόφου. «Όσοι ορθά φιλοσοφούν μελετούν τον θάνατο τους και ο θάνατος δεν τους φοβίζει όσο τους άλλους ανθρώπους »                                  Πλάτωνας, Φαίδων 67e Η βεβαιότητα του θανάτου ανέκαθεν προκαλούσε φόβο στον άνθρωπο. Τι μπορεί να έπεται; Είναι ο θάνατος το τέλος ή όχι; Πρώτος ο Πλατωνικός Σωκράτης ορίζει τη μελέτη του θανάτου ως αντικείμενο της φιλοσοφίας στην Απολογία, όπου ευφυώς συνοψίζει τις δύο πιθανότητες: «Γιατί ένα από τα δύο είναι το να πεθάνει κανένας· ή είναι δηλαδή σαν να μην είναι (μηδὲν εἶναι), ούτε έχει αίσθηση από τίποτε ο πεθαμένος, ή όπως λένε κάποια αλλαγή είναι ο θάνατος και η ψυχή αλλάζει κατοικία από τον τόπο αυτό σε άλλο τόπο.»                          Πλάτωνας, Απολογία Σωκράτους 40c Η αντίληψη ...

Τι είναι ένας «πλατωνικός» έρωτας; Ο έρωτας που συνήθως ονομάζουμε «πλατωνικό» είναι ένα ζήτημα για το οποίο συχνά γίνεται λόγος. Όταν μιλάμε για πλατωνικό έρωτα, συνήθως τείνουμε ν’ αναφερόμαστε σε έναν έρωτα ανεκπλήρωτο, αγνό και χωρίς τη σεξουαλική εμπειρία. Τι εννοούσε όμως ο Πλάτων όταν έκανε λόγο για τον έρωτα; Ο όρος που χρησιμοποιούμε παραπέμπει όντως στη σκέψη του μεγάλου αρχαίου φιλοσόφου ή μήπως είναι παραπλανητικός; Ας προσπαθήσουμε να απαντήσουμε χωρίς περίπλοκες ακαδημαϊκές αναλύσεις. Αρχικά, πρέπει να παρατηρηθεί ότι οι επιδράσεις της πλατωνικής φιλοσοφίας είναι αναμφίβολα τεράστιες: εκτός από τη φιλοσοφική παράδοση που ανέπτυξαν οι σπουδαστές του Πλάτωνα στην Ακαδημία, μερικούς αιώνες αργότερα ιδρύθηκε η σχολή σκέψης του Νεοπλατωνισμού από τον Αμμώνιο Σακκά και εκπροσωπήθηκε από τον Πλωτίνο. Την ίδια εποχή εμφανίστηκε και ο Φίλων ο Αλεξανδρέας, ο οποίος συνδυάζοντας την πλατωνική σκέψη με τις εβραϊκές παραδόσεις, διαμόρφωσε ένα σύστημα σκέψης που έλαβε την ονομασία Ιου...

     Διαφορές Πλατωνικῆς καί Ἀριστοτελικῆς φιλοσοφίας.   Στήν παροῦσα ἐργασία προτίθεμαι νά παρουσιάσω τίς βασικές διαφορές τῆς πλατωνικῆς ἀπό τήν ἀριστοτελική φιλοσοφία. Δέν ἔχω τήν ψευδαίσθηση ὅτι πρόκειται γιά μιά πλήρη καί διεξοδική ἀνάλυση τῶν διαφορῶν. Ἁπλά ἀποσκοπῶ νά παρουσιάσω τίς πλέον χαρακτηριστικές καί “χτυπητές”, θάλεγα, διαφορές τῶν δύο κορυφαίων φιλοσόφων τῆς ἑλληνικῆς ἀρχαιότητος.  I. Ὀντολογία – Μεταφυσική Ὁ Πλάτων τέμνει τήν ὁλότητα τοῦ ὑπαρκτοῦ σέ νοητό καί αἰσθητό κόσμο (Πλατωνικός Δυϊσμός). Τό ὄντως ὄν εἶναι ὁ νοητός κόσμος, οἱ Ἰδέες –τά Εἴδη. Οἱ Ἰδέες (τά Εἴδη –οἱ Μορφές) εἶναι ὑπερβατικές («πρό τῶν πραγμάτων»). Τά αἰσθητά ὄντα μετέχουν τῶν Ἰδεῶν (Εἰδῶν –Μορφῶν) καί λαμβάνουν ἐξ αὐτῶν τήν ὀντικότητά τους. Π.χ. ὁ αἰσθητός ἵππος μετέχει τῆς Ἰδέας τῆς ἱππότητος καί ἔτσι ὑπάρχει. Ὁμοίως ὁ συγκεκριμένος ἄνθρωπος μετέχει τῆς Ἰδέας τῆς ἀνθρωπότητος καί λαμβάνει τήν ὀντικότητά του. Ὁμοίως καί οἱ γενικοί ὅροι (π.χ. ὄμορφος, δίκαιος, καλός) ...

Η ανακάλυψη που φέρνει τον Πλάτωνα ξανά στο προσκήνιο. Ομάδα επιστημόνων ανακάλυψε ότι το μέσο σχήμα των πετρωμάτων που κατακερματίζονται στη φύση είναι ο κύβος, «δικαιώνοντας» τη θεωρία του αρχαίου φιλοσόφου για τη σύσταση της Γης. Αέρας, Νερό, Φωτιά και Γη: αυτά είναι τα τέσσερα θεμελιώδη στοιχεία τα οποία συνθέτουν το Σύμπαν, όπως το περιέγραψε ο Πλάτων στο έργο του « Τίμαιος ». Καθένα από αυτά τα στοιχεία, σύμφωνα με τη σκέψη του μεγάλου φιλοσόφου, συνίσταται από κανονικά πολύεδρα: ο αέρας από οκτάεδρα, το νερό από εικοσάεδρα, η φωτιά από τετράεδρα, δηλαδή πυραμίδες, και η Γη από κύβους. Η γεωμετρική αυτή θεώρηση του Σύμπαντος, αν και όχι ακριβής, αποτέλεσε μία μεγάλη συμβολή στη φιλοσοφία της επιστήμης. Μία πρόσφατη ανακάλυψη έρχεται να αναστατώσει τα νερά φέρνοντας ξανά την κοσμολογία του Πλάτωνα στο προσκήνιο. Ο ούγγρος επιστήμονας Γκάμπορ Ντόμοκος , ο οποίος το 2006 απέδειξε την ύπαρξη ενός ομογενούς γεωμετρικού στερεού το οποίο έχει μόλις δύο σημεία ισορροπίας,...

 Η σχέση της Αρχαίας Ελλάδας με τη μετεμψύχωση. Τα μεταφυσικά μονοπάτια της διανόησης των προγόνων μας. Τα θεωρητικά ερωτήματα για το επέκεινα της ζωής και τη φύση του θανάτου σχετίζονται συνήθως με τα δόγματα της Ανατολής. Οι μακρινές σε μας θρησκείες ενός άλλου κόσμου διδάσκουν ότι η ζωή του ανθρώπου δεν διαρκεί όσο η επίγεια παρουσία του, καθώς η ιδέα της μετεμψύχωσης δονεί τις πίστεις των ασιατικών πολιτισμών. Την ίδια ώρα, η φιλοσοφική σκέψη των αρχαίων Ελλήνων είναι ταυτισμένη με τη λογική ανάλυση και την απομάγευση της Φύσης, θέτοντας σε πρώτο πλάνο τον αισθητό κόσμο και τα παρατηρησιακά δεδομένα της εμπειρίας μας. Ή έτσι τουλάχιστον θέλουμε να πιστεύουμε εμείς σήμερα! Γιατί στην ουσία οι αρχαίοι ημών πρόγονοι ασχολήθηκαν με εξαιρετική προσοχή με τη διερεύνηση της θνητής ψυχής αλλά και την ίδια τη μετενσάρκωση, συζητώντας σοβαρά για την προΰπαρξη της συνείδησης αλλά και την αιώνια ζωή της πέρα από το φθαρτό σώμα. Φιλοσοφικές παραδόσεις-ογκ...