IVOS 2: ΚΕΙΜΕΝΑ,ΕΙΚΟΝΕΣ

Κάθε λαός ανέρχεται στον ορίζοντα της Ιστορίας όταν είναι έτοιμος να απαντήσει στην Ανάγκη της εποχής. Και πρέπει να το συνειδητοποιήσουμε πως δεν υπήρξε λαός στην Ιστορία που να μην απάντησε δημιουργικά όταν τον κάλεσε η Ιστορία να πληρώσει την Ανάγκη της. Δεν υπάρχει ηλίθιος, νωθρός, απράγμονας λαός. Ετσι, όταν χρειάστηκε ο άνθρωπος να καλλιεργήσει τη γη οι Σουμέριοι ανακάλυψαν το αλέτρι, οι Αιγύπτιοι τα αρδευτικά έργα και τη στατική χωρίς στην τοιχοποιία να απαιτείται συνεκτικό υλικό στη λιθοδομή, οι Φοίνικες ανακάλυψαν τη ναυσιπλοΐα και τη γραφή, οι Πέρσες τη δημόσια οδοποιία και τη διοικητική αποκέντρωση. Οταν ήρθε η ώρα τους, Ελληνες βελτίωσαν τον κίονα που τον δανείστηκαν ανεστραμμένο από τους Αιγύπτιους, ανακάλυψαν τη φιλοσοφία. Τα μαθηματικά οι Ελληνες τα γνώρισαν από τους ιερείς των Πυραμίδων. Ο Πυθαγόρας και ο Πλάτων μαθήτευσαν στα μυστικά της Γεωμετρίας. Ο Σόλων μελέτησε την κρατική νομοθεσία των Αιγυπτίων και οι Βαβυλώνιοι γνώριζαν τις διαδρομές των άστρων. ...

Του Σπύρου Βασιλείου Σε μια εποχή που η χώρα μας μετέχει σε διεθνείς οργανισμούς αλλά και έχει διπλωματικές σχέσεις με εκατοντάδες χώρες της οικουμένης είναι επιτακτικά αναγκαίο να διαθέτουμε πολύγλωσσους στρατιωτικούς Το άκουσα από σοβαρό συνταξιούχο στρατηγό του Υγειονομικού και έμεινα άναυδος. Οταν πριν από αρκετά χρόνια διοικούσε τις σχολές του υγειονομικού κλάδου των Ενόπλων Δυνάμεων (Ιατρική, Κτηνιατρική, Οδοντιατρική, Φαρμακευτική), οι οποίες σημειώνω πως ακόμη και σήμερα έχουν ένα από τα υψηλότερα βαθμολογικά στάνταρ των Εισαγωγικών (πράγμα που σημαίνει πως εισάγονται οι άριστοι απόφοιτοι λυκείων και συνάμα κατά τεκμήριο τέκνα οικογενειών με χαμηλά εισοδήματα, άρα των κατώτερων κοινωνικών τάξεων), ο διοικητής τους και αφηγητής στην πρώτη συγκέντρωση των πρωτοετών μετά τις απαραίτητες γενικές συστάσεις και την ανάλυση του κανονισμού ρώτησε πόσοι από τους περίπου 300 πρωτοετείς διαθέτουν Προφίσιενσι αγγλικής γλώσσας. Και αν μπορούν βέβαια να το προσκομίσουν. Μετά την...

(...) Ανεργία αλλά και υπεραπασχόληση για να βγει το μηνιάτικο των γονέων, σχολείο - αποθήκη κρεάτων και φορμόλη πτωματικής γνώσης, όλα αυτά τροφοδοτούν τη νέα μόδα του ρατσιστικού εθνικιστικού σαδομαζοχιστικού ιδεολογήματος που φορεί τη στολή του πατριωτισμού, της φιλανθρωπίας και της σεμνοτυφίας ... (...) Σύννεφα πολλά συνάζονται στον εθνικό μας ορίζοντα. Και δεν είναι μόνο τα πυκνά σύννεφα της οικονομικής καταιγίδας. Τα πλέον ζοφερά κρέμονται σαν δαμόκλειος σπάθη πάνω από τη νεολαία μας που χωρίς πυξίδα και χωρίς χάρτη πελαγοδρομεί. Υπάρχει μεγάλο έλλειμμα Παιδείας. Τόσα χρόνια σ' αυτή τη γωνιά σχεδόν ουρλιάζω, με την τραυματική εμπειρία των σαράντα χρόνων εκπαιδευτικής λειτουργίας σ' ευρύ φάσμα της εκπαίδευσης όλων των βαθμίδων, πως η εκπαίδευση ανθρώπων εδώ και περίπου τριάντα χρόνια με τη σφραγίδα της Πολιτείας βούλιαξε στα ρηχά. Οταν η καλλιέργεια ψυχών έγινε πασάλειμμα, κι αυτό μισερό, επαγγελματικής ειδίκευσης. Και το εξετασιοκεντρικό σύστημα εξετάσεων με τη...

  Νηφαλιότητα σημαίνει μέτρο  αλλά και  οξυδέρκεια  και τα μάτια τέσσερα  και προμηθεϊκό πνεύμα  και ελπίδα  και λελογισμένη αντίδραση.  Οι ψοφοδεείς και οι παλικαράδες λαοί δεν γράφουν ιστορία.   (Χαρακτικό ΒΑΣΩΣ ΚΑΤΡΑΚΗ) Η αψιθυμία είναι το διαχρονικό χαρακτηριστικό του ελληνικού γένους.  Ανάμεσα όμως στις δύο ακραίες αψίθυμες στάσεις, τη δειλία και τη θρασύτητα, σε ίση απόσταση από την καθεμία βρίσκουμε τη νηφαλιότητα που σημαίνει και ελπίδα και λελογισμένη αντίδραση Θα μου επιτραπεί για τρίτη φορά να αναφερθώ σε εκδηλώσεις που έχουν να κάνουν με το θυμικό, δηλαδή την ψυχική πηγή που παράγει τις συγκινήσεις. Αναφέρθηκα ήδη στην Επιθυμία και την Αθυμία. Στην αριστουργηματική πλατωνική διαίρεση της ψυχής, τριμερή ως γνωστόν, λογιστικόν, θυμοειδές, βουλητικόν, η έδρα των συναισθημάτων παράγει ένα ευρύ φάσμα συγκινήσεων, τα δύο άκρα των οποίων ονομάζονται αψιθυμίες π.χ. απελπισία - ενθουσιασμός. Οι αρετές αυτ...

(...) Οι πλέον επικίνδυνοι είναι οι χαμαιλέοντες (...) Είναι μια επώδυνη αλλά και απολαυστική άσκηση να καλλιεργείς τις ποιητικές φόρμες που έχουν περιορισμούς: σονέτα, μπαλάντες, δίστιχα, χαϊκού. Τα γιαπωνέζικα χάι κάι που τιμήθηκαν και από έλληνες ποιητές είναι μια μορφή ποιητική που ο περιορισμός της είναι μια τρίστιχη στροφή με 5-7-5 συλλαβές. Στην πανάρχαια γιαπωνέζικη παράδοση οφείλει να αποτυπώνει μια εικόνα, μια στιγμή, έναν ακαριαίο λόγο σ' αυτές τις 17 συλλαβές. Εχω υποκύψει συχνά σ' αυτή την ασκητική γραφή. Ετσι μια αναλυτική σκέψη, μια μεγάλη περιγραφή οφείλει να πυκνωθεί σ' αυτό το τρίστιχο ή πάλι ένα χαϊκού να δώσει λαβή για μια αναλυτική επεξεργασία, αρκεί βέβαια ο δεκαπεντασύλλαβος αυτός εκρηκτικός μηχανισμός να μπορεί να διασπασθεί σε κομμάτια στοχασμού που να έχουν κάποια ουσιώδη ή θεμελιώδη σημασία. Ετσι σήμερα θα αποπειραθώ να αναλύσω, όσο μπορώ, το εξής χαϊκού:  «Επιθυμία: / χαμαιλέων, πιράνχας / γυμνοσάλιαγκας». Ας δούμε λοιπόν: ...

Τα ιστορικά μας επιχειρήματα, μας καθιστούν κατήγορους κι όχι κατηγορούμενους στο εδώλιο της Ιστορίας της Ευρώπης. Κι όμως καταντήσαμε να μας ξεζουμίζουν και να μας αλλοτριώνουν Γνωρίζω πως το μόνο που διδάσκει η Ιστορία τους λαούς και κυρίως τους ηγέτες τους είναι πως δεν τους διδάσκει τίποτε. Πότε λαοί και ηγέτες έλαβαν υπόψη τους τις συμφορές του παρελθόντος, πότε σχεδίασαν ένα παρόν και ένα μέλλον ενάντιο σε ό,τι η Ιστορία τούς καταδίδαξε ως κακό παρελθόν. Σήμερα δεν θα μεμψιμοιρήσω, αλλά με δεδομένο τη συστηματική της χώρα μας περιφρόνηση, απομόνωση και απαξίωση από λαούς και σημερινούς ηγέτες που θέλουν να αγνοούν την Ιστορία με αναγκάζει να γυρίσω επ' ευκαιρία της εθνικής επετείου και να θυμίσω έστω και στους δικούς μας τα ιστορικά μας επιχειρήματα που μας καθιστούν κατήγορους κι όχι κατηγορούμενους στο εδώλιο της Ιστορίας της Ευρώπης. Οταν ξέσπασε ο Μεγάλος Πόλεμος, μας βρήκε με μια θλιβερή δικτατορία όπως και την Ισπανία, την Πορτογαλία, τη Ρουμανία, τη Βου...

Υπάρχει η κριτική, αν θέλετε η κατεδαφιστική κριτική ιδεών, θεσμών, αξιών, ιστορικών στερεοτύπων, εκπαιδευτικών μύθων και κατευθυνόμενων αφηγήσεων. Ακόμη και η διακωμώδηση αισθητικών νοοτροπιών, της μόδας και των συμπεριφορών. Υπάρχει και η λεγόμενη αποδόμηση, δηλαδή ωμά το γκρέμισμα, η καταστροφή κάθε παραδομένου και κάθε ορθολογικού. Διότι άλλο πράγμα είναι να κρίνεις, να στηλιτεύεις και να αποκαλύπτεις τα αίτια και τις αφορμές, τα λάθη και τις ηθελημένες μεθοδεύσεις που οδήγησαν κάποιον να καταστεί ανάπηρος (από δική του αμέλεια ή από παγίδες που άλλοι του έχουν στήσει) και τελείως άλλο, να τραβάς τα σωληνάκια από έναν κατάκοιτο ή να κοροϊδεύεις ή να αφαιρείς το αναγκαίο μπαστούνι από έναν τυφλό. Η αρχαία λογοτεχνική και θεατρική παράδοση μας προίκισε με αριστουργήματα συχνά καταλυτικής κριτικής των θεσμών και αποκαλυπτικής απομυθοποίησης ιστορικών προσώπων. Δεν χρειάζεται να εξαντλήσω το θέμα αφού αν αρκεστώ στον τρόπο με τον οποίο κρίνει τις συμπεριφορές του Σωκράτη ο Αρι...

«Η τοξίνη τού Από»   Κώστας Γεωργουσόπουλος  Στα ομηρικά έπη πολύ συχνά, λόγω της βαθιάς και ποικίλης διαστρωμάτωσης του γλωσσικού υλικού, διαφαίνεται μια ενδιαφέρουσα καταγωγή ενός από τα μέσα του κλασικού λόγου. Πολλές από τις γνωστές έως σήμερα στη διαχρονία μας προθέσεις προϋπήρχαν ως επιρρήματα. Η πρόθεση «από» π.χ. που στην αλεξανδρινή περίοδο γράφηκε και «άπω», πιθανόν από το «άπωθεν» = από μακριά. Σημειώστε, «Απω Ανατολή» σημαίνει συνήθως απομάκρυνση αλλά και άρνηση και απόρριψη, π.χ. απόδραση, απορρύθμιση. Ετσι, εξετάζοντας μερικές από τις πλέον εκκωφαντικές νεοπλασθείσες έννοιες, σημειώνω ότι για χρόνια βρισκόμαστε στον αστερισμό της Απομυθοποίησης. Προίκα του ορθολογισμού και του Διαφωτισμού η τάση να απογυμνωθούν η ιστορία, τα ήθη και οι ιδέες από όλες τις μορφές που κατά καιρούς εκδόθηκαν για να αρέσουν, να διδάξουν, να φοβίσουν, να αποτρέψουν κυρίως το συλλογικό υποσυνείδητο των μαζών. Ναι, υπήρξαν στην ιστορία των κοι...

Θα φτάσουµε κάποτε στην εκπαιδευτική εκείνη ουσιαστική στιγµ ή οι υποψήφιοι για να γίνουν δόκιµοι επιστήµονες να διαγωνίζονται έχοντας δίπλα στη λευκή κόλλα όσα εγχειρίδια θέλουν, λεξικά, τυπολόγια, πίνακες κ.λπ.;    Παπαγάλε, θες καφέ; Καυχιόµαστε πως το εξεταστικό σύστηµα είναι αδιάβλητο. Και είναι. Και λοιπόν; Η ουσία πού είναι;... Οταν οι υποψήφιοι καλούνται να παπαγαλίζουν το σχολικό «επίσηµ ο» «ευαγγέλιο » της γνώσης. Ακούγοντας και από ραδιοφώνου και από τηλεοράσεως καθηγητές και φροντιστές ναδίνουν τις απαντήσεις δύο ώρες µετά το τέλος των Πανελλαδικών Εξετάσεων άλλη µια φορά µε έπιασε κατάθλιψη για ό,τι στον τόπο αυτό (να πω τον καταραµένο;) ονοµάζουµε παιδαγωγική και εκπαίδευση. Ελάτε σας παρακαλώστη θέση ενός εφήβουπου έχειαγχωθεί σε µια αίθουσα κάτω από αυστηρή επιτήρηση για να απαντήσει σε ορισµένο χρόνο σε µια σειρά ερωτηµάτων πάνω σε θέµατα που τον έχουν ταλανίσει τρία χρόνια, αφού, πλέον, είναι δεδοµένο πως σχεδόν το σύνολο των ελλήνων µαθητ...

Προς πολίτας της Ελλάδος  Μερικοί θυμήθηκαν και έτρεξαν και βρήκαν την επιστολή που έστειλε τον Ιανουάριο του 1822 στον Κοραή ο πρόεδρος της Αϊτής Ιωάννης Βόγερ (Μπογιέ). Δεν ξέρουν άραγε πως η επιστολή αυτή υπάρχει στα εγχειρίδια Ιστορίας του Λυκείου; Εκτός αν κάποιοι δάσκαλοι και μαθητές την προσπερνούν, όπως κάθε μη παπαγαλιστέο ντοκουμέντο. Τέλος πάντων. Για άλλο σήμερα θα μιλήσω. Πώς δεν αγανάκτησαν οι μεταμοντέρνοι μεταδομιστές ιστοριολογούντες και κοινωνιολογούντες, που ακολουθώντας τα αμήχανα νέα ρεύματα της αλλοδαπής (ως μη ξενόφοβοι μαϊμούδες, μεταπράτες, νεροκουβαλητές) δογματίζουν (ναι, επιμόνως και χωρίς αμφιβολίες δογματίζουν) πως η Ιστορία είναι κατασκευή, αφήγηση, παραμύθι. Πώς δεν αγανάκτησαν που οι εκπρόσωποι ενός λαού όπως της Αϊτής που επαναστάτησε 20 χρόνια πριν από τους Έλληνες και με σημαία τα ιδεώδη της Γαλλικής Επανάστασης εγκαθίδρυσε την πρώτη δημοκρατία με αμιγώς μαύρη κυβέρνηση. Η Αϊτή, η φτωχή αλλά δημοκρατική χώρα. Πώς, λέω, δεν εξανέστησαν που...