IVOS 2: ΚΕΙΜΕΝΑ,ΕΙΚΟΝΕΣ

 Tελειώνει η δυτική παρένθεση – Ο πλούτος επιστρέφει στην Ασία. Το μόνο εργαλείο που έχουμε για να ταξινομήσουμε και να κατανοήσουμε τα όσα σήμερα συμβαίνουν είναι το “μακριά”, η ιστορία. Στην ιστορική διαδρομή της ανθρωπότητας –στο τμήμα της που μας είναι σχετικά γνωστό, περίπου 5.000 χρόνια– ο πλούτος και γεωγραφική κατανομή του επικεντρωνόταν σταθερά στην Ασία. Αυτό ήταν η ιστορική κανονικότητα. Οι τρεις προηγούμενοι αιώνες ήταν η Δυτική παρένθεση.  Στα χρόνια της ρωμαϊκής ακμής οι μεγάλοι πολιτισμοί της Ασίας (Κίνα, Ινδία, Ιαπωνία κλπ.) αντιπροσώπευαν περισσότερο από το 60% της παγκόσμιας οικονομίας, αφήνοντας ένα 10% για τον Ρωμαϊκό Κόσμο, την πλούσια Μεσόγειο. Δεκαπέντε περίπου αιώνες αργότερα, στα 1500 μ.Χ., στην πρώτη αφύπνιση αυτού που αργότερα θα γινόταν ο καπιταλισμός, η Ασία συγκέντρωνε πάνω από 55% του παγκόσμιου πλούτου έναντι λιγότερο του 10% του υπό διαμόρφωση Δυτικού Κόσμου. Αυτή η διαχρονική σταθερά στην γεωγραφική κατανομή του πλούτου διαταράχ...

  Η σκιά της "απο-παγκοσμιοποίησης"  πάνω από το Νταβός.    Του Κώστα Ράπτη Η Κίνα διαμηνύει ότι ο μόνος δρόμος προς τα εμπρός είναι αυτός του μεγαλύτερου ανοίγματος των οικονομιών. Οι ΗΠΑ πάλι ξεκαθαρίζουν ότι το "μοντέλο Νταβός" είναι ξεπερασμένο και η στροφή προς περισσότερο προστατευτικές πολιτικές είναι αναπόφευκτη. Η Ευρώπη, πάλι, βρίσκεται μεταξύ σφύρας και άκμονος, αναζητώντας στρατηγικό προσανατολισμό. Και όλοι μαζί παραδέχονται ότι η "παγκοσμιοποίηση", όπως τη γνωρίζαμε, υποχωρεί. Αυτή ήταν η παράδοξη εικόνα που προέκυψε από το φετινό Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ που μόλις ολοκληρώθηκε στο Νταβός της Ελβετίας, με τους ισχυρούς του πλανήτη να διαβουλεύονται εν μέσω γεωπολιτικών εντάσεων, εμπορικών "εχθροπραξιών", ανόδου των επιτοκίων, αλλά και της αισιοδοξίας που προκαλεί η έξοδος της Κίνας από τις περιοριστικές πολιτικές για την πανδημία. "Κλάδος ελαίας" Ο αντιπρόεδρος της κινεζικής κυβέρνησης, Λιου Χε, επικεφαλής της αντιπροσω...

  Το “σπίτι καίγεται” στο Νταβός: Τα μεγάλα “αφεντικά” ψάχνουν να βρουν απαντήσεις στο σκοτεινό σύννεφο που αιωρείται πάνω από την παγκόσμια οικονομία! Η παγκόσμια ελίτ από τον κόσμο της πολιτικής και των επιχειρήσεων ότι συναντάται από αύριο στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ του Νταβός (WEF) στις Ελβετικές Αλπεις, όπως σχεδόν κάθε Ιανουάριο εδώ και 53 χρόνια. Από τον κόσμο της πολιτικής πάντως θα λείψουν σχεδόν όλα τα μεγάλα ονόματα. Με μόνη εξαίρεση τον Γερμανό Καγκελάριο Όλαφ Σολτς, θα λείψουν όλοι οι ηγέτες των G-7. Συνολικά, η αμερικανική, η κινεζική και η ιαπωνική αντιπροσωπεία θα είναι επίσης χαμηλού επιπέδου, ενώ ούτε ο συνήθης «σταρ» του Νταβός -ο Καναδός ηγέτης Τζάστιν Τριντό – θα εμφανιστεί. Αυτοί που δεν θα λείψουν βέβαια από το Νταβός αυτή την εβδομάδα, είναι ηγέτες από χώρες με μικρότερο ειδικό βάρος που επιδιώκουν διεθνή προβολή. Αλλά πάνω από όλα, αναμένεται να κατακλύσουν το Ελβετικό θέρετρο οι κυρίαρχες τάξεις των μοναρχιών της Ευρασίας και του Κόλπου, που θα αναζη...

  Οι Αμερικανοί πεθαίνουν πλέον νωρίτερα.   Του Κώστα Ράπτη Οι μεγαλύτερες αμερικανικές επιχειρήσεις αισιοδοξούν. Αν όχι για το κόστος της ενέργειας ή τον πληθωρισμό, τουλάχιστον για τη μείωση, κατά αρκετά δισεκατομμύρια, των συνταξιοδοτικών τους υποχρεώσεων. Και ο λόγος είναι αρκούντως μακάβριος. Οι Αμερικανοί πεθαίνουν πλέον σε ηλικία μικρότερη από ό,τι προβλέπουν οι αναλογιστικές μελέτες. Η σταθερή αύξηση του προσδόκιμου επιβίωσης θεωρείται περίπου αυτονόητη για τις ανεπτυγμένες βιομηχανικές κοινωνίες (απουσία πολέμων ή πανδημιών) και αυτή ήταν πράγματι η περίπτωση των ΗΠΑ τις προηγούμενες δεκαετίες. Όμως η αύξηση αυτή έχει "φρενάρει” τα τελευταία χρόνια. Ίσως μάλιστα και να έχει αντιστραφεί. Την προηγούμενη διετία, τουλάχιστον 12 μεγάλες επιχειρήσεις, από τη Verizon μέχρι τη General Motors, μείωσαν κατά 9,7 δισ. δολάρια τις εκτιμήσεις τους για τα ποσά που θα οφείλουν στο συνταξιοδοτημένο προσωπικό τους, σύμφωνα με ανάλυση των εταιρικών ισολογισμών από το Bloomberg. Και μολ...

Οι ανισότητες ως πολιτική επιλογή. ανισό Ενα σημαντικό έργο, το βιβλίο του Γάλλου οικονομολόγου Τομά Πικετί «Κεφάλαιο και ιδεολογία», κυκλοφόρησε πρόσφατα και στη γλώσσα μας (μετάφραση: Σώτη Τριανταφύλλου, Πατάκης 2021). Στο βιβλίο αυτό αναφέρεται η ακόλουθη συνέντευξη του Πικετί, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Sciences Humaines. • Ξεκινάτε από την αρχή ότι όλες οι ανθρώπινες κοινωνίες χρειάζεται να δικαιολογούν τις ανισότητες. Γιατί; Η ιστορία των ανθρώπινων κοινωνιών στρέφεται γύρω από την αναζήτηση ενός περισσότερο δίκαιου κόσμου. Οι θρησκευτικές και πολιτικές ιδεολογίες, στη Γαλλική Επανάσταση για παράδειγμα, έχουν πάντοτε στον πυρήνα τους έναν στόχο που αποβλέπει στο να προωθήσει μιαν ορισμένη μορφή δικαιοσύνης και ισότητας.   Τομά Πικετί Οι ανθρώπινες υπάρξεις νιώθουν την ανάγκη να νοηματοδοτούν την ύπαρξή τους, ιδίως την κοινωνική τους ύπαρξη: νοιάζονται υποχρεωτικά για τη ζωή των άλλων και θέλουν να βρουν έναν λόγο ύπαρξης για την κοινωνική κατάσταση. Καμιά ελίτ δεν μπορεί...

BOB BOYER - In the Summer Palace With Julie and Asia   Η πανδημία ως καταλύτης αλλαγών. Κυκλοφόρησε πρόσφατα και στη γλώσσα μας το βιβλίο του Γάλλου οικονομολόγου Robert Boyer «Οι καπιταλισμοί στη δίνη της πανδημίας » (μετάφραση: Αγγελος Μουταφίδης, Πόλις 2021). Το κείμενο που ακολουθεί είναι απόσπασμα συνέντευξης του Ρομπέρ Μπουαγιέ, που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Le Monde ».  Ρομπέρ Μπουαγιέ (Robert Boyer) ● Προκειμένου να χαρακτηρίσουν την κρίση που περνάμε, οι οικονομολόγοι ταλαντεύονται ανάμεσα στις εκδοχές: «πρωτόγνωρη κρίση», «η πιο βαριά ύφεση μετά το 1929» ή και «τρίτη κρίση του αιώνα» (έπειτα από εκείνες του 2008 και του ευρώ το 2010). Ποια είναι η δική σας άποψη; Δεν μπορούμε να κολλάμε λέξεις κληρονομημένες από προηγούμενες κρίσεις σε μια νέα πραγματικότητα. Περισσότερο από λάθος αυτό θα ήταν ολίσθημα, επειδή θα σήμαινε ότι ελπίζουμε να εφαρμόσουμε γνωστές θεραπείες, οι οποίες όμως θα είναι αναποτελεσματικές. Δεν πρόκειται για μιαν ύφεση, αλλά για μιαν απόφαση...

  Η ρητορική περί αξιοκρατίας   Ο Μάικλ Σαντέλ , στο βιβλίο του « The Tyranny of Merit » (Farrar, Straus & Giroux 2020), εξετάζει κριτικά την έννοια της αξιοκρατίας. Ο Αμερικανός φιλόσοφος αμφισβητεί τη «ρητορική της ανόδου», την ιδέα δηλαδή ότι η άνοδος ενός ατόμου στην κοινωνική ιεραρχία εξαρτάται μόνον από τα δικά του προσόντα και τις προσπάθειές του. Η ακόλουθη συνέντευξη του Μάικλ Σαντέλ δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Corriere della Sera» Michael Sandel •Eξηγείτε στο βιβλίο σας ότι η ρητορική της ανόδου ανάγεται στον Ρέιγκαν, αλλά υιοθετήθηκε στην Αμερική τόσο από το Δημοκρατικό Κόμμα όσο και από το Ρεπουμπλικανικό και παρουσιάστηκε εσφαλμένα ως ταυτόσημη με το αμερικανικό όνειρο. Είναι η ερμηνεία του αμερικανικού ονείρου που έδιναν οι πολιτικοί από τον Ρέιγκαν κι έπειτα. Το αμερικανικό όνειρο όμως είναι κάτι περισσότερο από αυτό. Στο τέλος του βιβλίου μου μιλώ για τον συγγραφέα Τζέιμς Τράσλοου Ανταμς, ο οποίος επινόησε την έκφραση «αμερικανικό όνειρο» στη δεκαετία του ...