IVOS 2: ΚΕΙΜΕΝΑ,ΕΙΚΟΝΕΣ

Φωτογραφία αρχείου: Pxhere ΚΑΙ ΟΜΩΣ ΕΧΕΙ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΗΝ ΠΤΩΣΗ ΤΗΣ. Στην Ελλάδα τον λέμε «ελληνικό», στον Λίβανο «λιβανέζικο», θα τον ακούσεις επίσης ως «αραβικό καφέ», ενώ στην Τουρκία ονομάζεται «τούρκικος», όπως και σε κάποιες χώρες των Βαλκανίων. Αλλά όταν έφθασε γύρω στα μέσα του 16ου αιώνα και σταδιακά εξαπλώθηκε στην Οθωμανική αυτοκρατορία -εδάφη της οποίας αποτελούσαν τότε όλες αυτές τις περιοχές- ήταν γνωστός απλώς ως καφές. Και έπαιξε και αυτός το δικό του, άγνωστο στους περισσότερους- ρόλο στην μετέπειτα κατάρρευσή της, όπως αναφέρει ο Economist. Ας πάρουμε, όμως, τα πράγματα από την αρχή. Ο καφές έφθασε στην Οθωμανική αυτοκρατορία την εποχή που κρατούσε τα ηνία της ο σουλτάνος Σουλεϊμάν Α΄, γνωστός στο δυτικό κόσμο ως Σουλεϊμάν Α΄ ο Μεγαλοπρεπής και ως «Κανουνί» στο βασίλειό του (1494-1566 μΧ.) Όταν ο Özdemir Paşa, ο κυβερνήτης που είχε στείλει στην Υεμένη γεύτηκε το 1517μ.Χ. τον qahwah (προφέρεται κάουα -μία από τις λέξεις που χρησιμοποιούσαν οι άραβες γι...

Υπήρχε κάποτε ένα μικρό καφενείο σε ένα ελληνικό χωριό της νότιας Πελοποννήσου που άκμαζε - και υπήρχαν πολλοί λόγοι που συνέβαινε αυτό. Κατ' αρχάς όλο το χωριό άκμαζε. Οι νέοι άνθρωποι έρχονταν από τις μεγαλουπόλεις στο χωριό, όπου έχτιζαν τα σπίτια τους και έκαναν τις οικογένειές τους. Επίσης υπήρχαν πολλές πηγές εισοδημάτων. Οι άνθρωποι μπορούσαν να καλλιεργήσουν τα αμπέλια ή να γίνουν κτηνοτρόφοι. Ο τρίτος λόγος ήταν η οικονομική ελευθερία. Τότε, υπήρχαν πολύ λίγοι περιορισμοί που εμπόδιζαν την έναρξη και τη λειτουργία μιας επιχείρησης. Το μικρό καφενείο δεν τα πηγαίνει καλά πλέον. Ούτε όμως και το χωριό. Πλέον οι νέοι άνθρωποι δεν έρχονται σε αυτό για να χτίσουν τα σπίτια τους, ενώ οι άνθρωποι που παραμένουν δεν έχουν πολλές ευκαιρίες για να βγάλουν χρήματα. Τι έγινε; Η Ευρωπαϊκή Ένωση τους είπε ότι ήρθε η ώρα να σταματήσουν την καλλιέργεια των αμπελιών. Ακολούθησαν οι επιδοτήσεις, για να διασφαλιστεί ότι οι αγρότες θα σταματούσαν τις εργασίες τους. Μετά ήρθαν...

Το παραδοσιακό ελληνικό καφενείο είναι ένας θεσμός που μετράει χρόνια στην ελληνική κοινωνία. Ξεκίνησε αφιερωμένος σχεδόν αποκλειστικά στους άνδρες και παραμένει έτσι στα περισσότερα μέρη της επαρχίας αν και πλέον οι γυναίκες δίνουν εκεί δυναμικό «παρών». Τόπος συνάντησης για ξερή, δηλωτή, ποδοσφαιρική και πολιτική συζήτηση, τάβλι αλλά και απόλαυση ελληνικού καφέ, χειροποίητων γλυκών και νόστιμων μεζέδων συνοδεία τσίπουρου. Χώρος ζωντανός και πολύβουος, που τα πάντα είναι εν κινήσει, βαβούρα από τις κουβέντες, τις διαφωνίες των πελατών αλλά και τόπος όπου όλοι αναπολούν τα παλιά, θυμούνται τα περασμένα… Μαγαζιά που έμειναν αναλλοίωτα στο χρόνο, κρυμμένα σε πλατείες, σοκάκια ή ακόμα ολοφάνερα σε κεντρικότατα σημεία πόλεων και οικισμών. Από την ηπειρωτική Ελλάδα και τα νησιά, παντού τα καφενεία κάνουν δήλωση φιλοξενίας, προσφέροντας απλόχερα σε ντόπιους και ξένους όλα εκείνα τα πολιτιστικά και κοινωνικά στοιχεία που είναι απαραίτητα για να γνωρίσει κανείς καλύτερα έναν τόπο. Γιατί οι α...

Δε γνωρίζω το κρύο των μεγάλων ανοικτών πεδιάδων. Ούτε το κρύο των βουνοκορφών ξέρω. Δεν έχω ζήσει εκεί. Ξέρω όμως το κρύο των λόφων και των επικλινών εδαφών. Εκεί που τα μικρά χωριά δεν φαίνονται από μακριά, αλλά εμφανίζονται ξαφνικά στις στροφές των φιδωτών δρομίσκων, χαμένα μέσα σ’ έναν καταπράσινο ωκεανό. Το κρύο σ’ αυτές τις λιλιπούτειες πολίχνες είναι διαφορετικό από το κρύο της μεγάλης πόλης. Δεν είναι μόνο η υγρασία που απλώνεται απ’ τα πανύψηλα δέντρα και την οργιώδη βλάστηση, ούτε τα δεκάδες ρυάκια που διαπερνούν άναρχα τα χορταριασμένα μονοπάτια τρέχοντας στον κατήφορο, ούτε οι ομίχλες που κατεβαίνουν απ’ τις πλαγιές και σκεπάζουν την πλάση. Είναι η έλλειψη ανθρώπων που κάνει πιο κρυστάλλινους τους χειμώνες εκεί. Η ζέστη των πολλών ανθρώπων είναι νοσηρή. Τον χειμώνα στα χωριά μας, οι άνθρωποι περπατούν κουκουλωμένοι. Τα στιβάνια τους είναι λασπωμένα, τα μπατζάκια των παντελονιών τους βρεγμένα ως το γόνατο. Μόνο ένα μικρό ποσοστό απ’ αυτούς βγαίνοντας απ’ το σπίτι το...