IVOS 2: ΚΕΙΜΕΝΑ,ΕΙΚΟΝΕΣ

   Θεά Αθηνά και Παναγία: Κοινές αναφορές. Ομοιότητες, αναλογίες και συμπτώσεις ανάμεσα στις αρχαίες θεότητες και τον χριστιανισμό.        ″Ο Θεός είναι ένας Οι τρόποι λατρείας είναι πολλοί” . Ουρανός – Γαία Κρόνος – Ρέα Δίας – Ήρα Οι αρχαίοι Έλληνες δόμησαν τη θρησκεία τους πάνω σε ζεύγη θεοτήτων που αντανακλούσαν και τη βαθύτερη δομή του σύμπαντος και του φυσικού κόσμου (Αρσενικό – Θηλυκό). Το στοιχείο αυτό απουσιάζει παντελώς από τον χριστιανισμό. Την ισοζυγία αρσενικού – θηλυκού την ανιχνεύουμε και στο δωδεκάθεο του Ολύμπου (6 ανδρικές θεότητες και 6 γυναικείες) έστω και σε συμβολικό επίπεδο. Όμως, εκτός από τις θεμελιώδεις διαφορές ανάμεσα στο ειδωλολατρικό δωδεκάθεο και τον Χριστιανισμό, μπορούμε να διακρίνουμε και κάποιες ομοιότητες – αναλογίες ανάμεσα στις αρχαίες θεότητες και τον χριστιανισμό. Ομοιότητες που υπόρρητα δηλώνουν τη θέση πως      «Ο θεός είναι ένας. Οι τρόποι λατρείας είναι πολλοί». Χαρακτηριστική περίπτωση είναι η ι...

   Μωσαϊκό του Διονύσου με μια σαύρα δεμένη σε λουρί, στο Ελ Τζεμ της Τυνησίας (4ος αιώνας μ.Χ.). Η οικουμενικότητα των ελληνικών θεών. Η έρευνα του καθηγητή της Οξφόρδης Ρόμπερτ Πάρκερ μάς εισάγει στο πολυπολιτισμικό σύστημα της αρχαίας θρησκείας.   Το βιβλίο του Ρόμπερτ Πάρκερ απευθύνεται σε ένα ευρύ κοινό με ενδιαφέρον στη μελέτη της αρχαίας θρησκείας. Η πλούσια σε πηγές και στοιχεία έρευνα του καθηγητή της Οξφόρδης μάς εισάγει στο ιδιαίτερο πολυπολιτισμικό σύστημα της διασποράς των ελληνικών θεών σε Ρώμη, Βόρεια Αφρική, Εγγύς Ανατολή και Δύση, κατά την ελληνιστική και αυτοκρατορική ρωμαϊκή περίοδο. Το φαινόμενο της ονοματοδοσίας των θεών, εκτός παλαιάς Ελλάδας, αποκαλύπτει τον ευέλικτο τρόπο αντίληψης των λατρευτών. Κάθε Ελληνας και κάθε Ρωμαίος γεννιόταν και ζούσε σε έναν κόσμο που θεωρούσε δεδομένη τη μεταφρασιμότητα των ονομάτων των θεών σαν οικεία πρακτική. Ομως, λατρεύονταν άραγε διεθνώς οι ίδιοι θεοί, ή μήπως τα έθνη είχαν διαφορετικούς, αν και συγκρίσιμους θεού...

  Παναγία Σουμελά:  Ανάμεσα στο παρελθόν και στο παρόν. Ιστορικά στοιχεία Το ξακουστό μοναστήρι του Πόντου, η Παναγία Σουμελά, είναι χτισμένο στο όρος Μελά, 40 χλμ. νότια της Τραπεζούντας και νοτιοανατολικά του Δικαίσιμου (Τζεβισλίκ). Σύμφωνα με την παράδοση ιδρύθηκε το 386 μ.Χ. από τους μοναχούς Βαρνάβα και Σωφρόνιο, ενώ η εικόνα της Παναγίας Σουμελά αποδίδεται στον ευαγγελιστή Λουκά. Από βαρβαρικές επιδρομές ερημώθηκε στα τέλη του 6ου αιώνα, αλλά το 644μ.Χ. ανακαινίσθηκε από τον Χριστόφορο, αγράμματο χωρικό από το χωριό Γαζαρή. Η Μονή έφτασε σε μεγάλη ακμή την περίοδο της αυτοκρατορίας της Τραπεζούντας των Μεγάλων Κομνηνών (1204-1461), περίοδο κατά την οποία της χορηγήθηκαν σημαντικά προνόμια. Χρυσόβουλα υπέρ της μονής εξέδωσαν οι αυτοκράτορες Ιωάννης (1280-1284/85, 1285-1297), ο Αλέξιος Β΄ (1297-1330)  και ιδιαίτερα ο Αλέξιος Γ΄ (1349-1390). Οι αυτοκράτορες παραχώρησαν στη μονή τα εισοδήματα από τα γύρω χωριά και όρισαν σαράντα φρουρούς, τους πάροικους,...

COMMONS WIKIMEDIA Κοίμηση της Θεοτόκου Δομήνικος Θεοτοκόπουλος  Ένα κορίτσι  που το έλεγαν Μαρία Στην μνήμη της μάνας μου Βαρβάρας  που κοιμήθηκε πριν δώδεκα χρόνια . Μια Μαρία κλέβει τις καρδιές όλων των αγοριών στην όπερα του Bernstein - και αργότερα στη δημοφιλέστατη ταινία - West Side Story. Μια Μαρία έχει επίσης κατακτήσει εδώ και δυο χιλιετίες τις ψυχές ολόκληρης της Δύσης (το χλωμό της αντίστοιχο στο Ισλάμ είναι ίσως η Φατίμα). Πρόκειται για την Παναγία των ορθοδόξων, τη Santa Maria των καθολικών, το απόλυτο αρχέτυπο της μητέρας που θήλασε τον Σωτήρα του κόσμου με το γάλα του ουρανού όπως η Ήρα το μικρό Ηρακλή. Γαλαξίας φυσικός, γαλαξίας πνευματικός.  Η Παρθένος της Ναζαρέτ εξανθρωπίζει το ισόπλευρο τρίγωνο της χριστιανικής τριαδικής Θεότητας, εμποτίζοντάς το με το αίμα, το δάκρυ αλλά και το γέλιο των ανθρώπινων όντων.Μια γυναίκα, μ’ άλλα λόγια, δίνει ουμανιστική υπόσταση στο αυστηρό, δογματικό δίδυμο των αρρένων Πατρός και Υιο...

ΣΧΕΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ Πώς γιόρταζαν τον Δεκαπενταύγουστο  στην αρχαία Αθήνα. SEAN CAFFREY VIA GETTY IMAGES Δεκαπενταύγουστος, το Πάσχα του Καλοκαιριού. Από τη Θεά Αθηνά των Αρχαίων στη Παναγία των Χριστιανών. Ο Αύγουστος, ο τελευταίος μήνας του καλοκαιριού, στη χώρα μας είναι ιδιαίτερα γνωστός για τις διακοπές και για τη γιορτή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, στις 15 του μήνα, που για το λόγο αυτό έχει επικρατήσει να ονομάζεται Δεκαπενταύγουστος. Η Κοίμηση της Θεοτόκου είναι Θεομητορική γιορτή των Χριστιανικών Εκκλησιών, η οποία γιορτάζεται με ιδιαίτερη λαμπρότητα σε πολλά μέρη της χώρας μας, ονομάζεται δε και «Πάσχα του καλοκαιριού» και είναι μια από τις επίσημες αργίες στην Ελλάδα. Πρόκειται για τη κορυφαία εορτή της πιο οικείας μορφής στο χριστιανικό λατρευτικό κύκλο, σ’ όλη την Ελλάδα, με επίκεντρο το ναό της Παναγίας στο νησί της Τήνου. GATSI VIA GETTY IMAGES Η Παναγία, άλλωστε, είναι το ιερό εκείνο πρόσωπο που ο λαός μας τιμά και σέβεται περισσότερο α...