IVOS 2: ΚΕΙΜΕΝΑ,ΕΙΚΟΝΕΣ

  'Εχουμε μάθει από τα λάθη μας;  Είναι βαριά τα σύννεφα πάνω από τη χώρα, την Ευρώπη  και  – κυρίως – τη  γειτονιά  μας.  Ας το αντιληφθούμε και ας βάλουμε –όσοι τουλάχιστον νιώθουν την ανάγκη– κάποιες κόκκινες γραμμές στον δικό μας «πόλεμο», τον εσωτερικό.   «Ευχόμεθα δυστυχίαν». Ενας καλός φίλος που έχει ζήσει αλλά και διαβάσει Ιστορία πρόσεξε κάτι διαβάζοντας ένα παλαιό φύλλο της «Κ». Ομολογώ ότι δεν το πίστευα, όσες φορές και να το διάβασα. 30 Αυγούστου 1921. Ο ελληνικός στρατός πολεμά στη Μικρά Ασία. Στην πρώτη σελίδα, πρώτο θέμα είναι το κίνημα του Κεμάλ, «Πώς στρατολογούνται, πώς εξοπλίζονται, πώς διοικούνται, πώς μάχονται οι Τούρκοι». Σε άλλο σημείο υπάρχει μια παράγραφος με τον τίτλο ΕΥΧΑΙ: «Ο,τι πρώτοι ημείς ανεγράψαμεν, ανεκοινώθη χθες επισήμως: Ο Ελευθέριος Βενιζέλος νυμφεύεται εις κάποιαν ξενικήν λουτρόπολιν την Δεσποινίδα Ελένην Σκυλίτση, μεθαύριον Πέμπτην. Εις το ευάρμοστον λοιπόν ζεύγος ευχόμεθα εξ όλης ψυχής, δυστυχίαν». Απίστευ...

    Η Χούντα, τελευταίος σταθμός του Εμφυλίου. Η πιο επικίνδυνη «δημιουργία» του Εμφυλίου στις δομές του επίσημου κράτους ήταν ο τυπικά και ουσιαστικά παρακρατικός ΙΔΕΑ. Ένας σύνδεσμος πολλών εκατοντάδων αξιωματικών (γίνεται λόγος για 2.500) οι οποίοι οργανώθηκαν και συσπειρώθηκαν αρχικά σε αντικομμουνιστική βάση, στη συνέχεια όμως απέβλεπαν σταθερά στην ποδηγέτηση ή και την κατάληψη της εξουσίας: υπάρχει η ομολογημένη επιδίωξη για «δικτατορία του ΙΔΕΑ». Ο μόνος λόγος που δεν επιχείρησαν πραξικόπημα από τα τέλη του 1944 έως και τη λήξη του Εμφυλίου είναι η σαφής αντίθεση – απαγόρευση των Βρετανών και των Αμερικανών σε μια τέτοια εξέλιξη, λόγω των διεθνών συνθηκών της εποχής. Άλλωστε ο στρατός από τις αρχές του 20ου αιώνα είχε πλούσια παράδοση πραξικοπημάτων και δικτατορικών κυβερνήσεων. Ο ΙΔΕΑ, ωστόσο, έκανε το πραξικόπημά του αμέσως μόλις του δόθηκε η ευκαιρία, δηλαδή μόλις χαλάρωσε κάπως η αυστηρή Αμερικανική επίβλεψη, στα 1951. Σ’ αυτό μάλιστα πήρε μέρος, ως λοχαγός, και ο ...

 1948 Έλληνας στρατιώτης τρέχει κατά τη διάρκεια μάχης στον εμφύλιο (UNIVERSAL HISTORY ARCHIVE VIA GETTY IMAGES) H Mνήμη του Εμφυλίου και οι γιορτές αμοιβαίου μίσους. «Δεν πρέπει κανένας να ξεχνάει, πως το άδικο αίμα, που χάθηκε εκεί ψηλά στο Γράμμο και το Βίτσι των στρατιωτών και ανταρτών, ήταν αίμα αδελφικό, ήταν αίμα των παιδιών της ίδιας Ελληνίδας μάνας». Κάθε χρόνο, η επέτειος του τέλους του Εμφυλίου πολέμου δίνει αφορμή σε όσους αρνούνται τη συμφιλίωση, να πραγματοποιήσουν τιμητικές εκδηλώσεις ταυτιζόμενοι με τους τότε πολεμιστές της μιας ή της άλλης πλευράς, αποκτώντας ή ενισχύοντας την ταυτότητά τους μέσα από αυτή την παράλογη ταύτιση. Το παρακάτω κείμενο προέρχεται από έναν ”αυτόπτη μάρτυρα” εκείνης της εποχής που έζησε τη σκληρή σύγκρουση, έκλαψε για τους συμμαθητές του που χάθηκαν και βίωσε τα μεγάλα διλήμματα. Η θέση του είναι ξεκάθαρη και αποτελεί μια πολύτιμη παρακαταθήκη για τους νουνεχείς αυτού του τόπου: H Mνήμη του Εμφυλίου και οι γιορτές αμο...

 Ο πολιτισμικός ρεβανσισμός θα είναι χειρότερος  και από βιβλική κόλαση. Σε ένα γεωπολιτικό περιβάλλον που επιθετικοποιούνται οι στρατηγικές και ο αναθεωρητισμός τείνει να μετατραπεί σε ατμομηχανή των εξελίξεων, στην Ελλάδα αναβιώνει ο μετεμφυλιακός διχασμός, αυτή την φορά ΚΑΙ με επίκεντρο το Μεταναστευτικό… Νοσηρό και επικίνδυνο σύμπτωμα… Χρήσιμο στην στρατηγική όλων αυτών  που επιδιώκουν να παραλύσουν την χώρα. Επιχειρούν να το εμφανίσουν, άλλοτε ως μια εκδήλωση που εμπίπτει -με την ευρεία έννοια- σ αυτό που μάθαμε να αποκαλούμε «ΑΝΤΙΠΑΡΑΘΕΣΗ ΙΔΕΩΝ», και άλλοτε ως μια σύγκρουση διαφορετικών αντιλήψεων για την ζωή, για την κοινωνία και τον καθωσπρεπισμό. Και οι αυτόκλητες νουθεσίες δίνουν και παίρνουν… Η κοινωνία ομαδοποιείται. Διχάζεται επικίνδυνα. Κινητροποιούνται συμπεριφορές ενώ τα πραγματικά κίνητρα συγκαλύπτονται. Και όλα αυτά, την ίδια στιγμή που τα πάντα γύρω μας ξεχειλίζουν απύθμενη υποκρισία… Με αφορμή το μεταναστευτικό και την ανεξέλεγκτ...

Με κομμένη την ανάσα βρισκόμαστε μπροστά στις ενδεικτικές μαρτυρίες της πιο αποτρόπαιας πράξης. Της πιο αποτρόπαιας συνέπειας ενός εμφυλίου πολέμου, που δεν ήταν παρά μια κατάβαση στην απύθμενη κόλαση. Μια κατάβαση εκείθεν όλων των άλλων καταβάσεων. Καθώς η σιωπή περιέχει ένα εμβριθές βάθος, ίσως η ενός λεπτού σιγή θα ήταν η αρμοδιότερη ένδειξη τιμής γι αυτό το ανοσιούργημα της σύγχρονης ιστορίας μας. Θα ήταν. Αν, ταυτόχρονα, η σιωπή στον ιλιγγιωδώς μεταβαλλόμενο κόσμο μας, δεν κινδύνευε να διολισθήσει στην ύβρι της λησμοσύνης. Καταφεύγουμε αναγκαστικά στο λόγο. Εν γνώσει ότι ο λόγος σε κάθε περίπτωση παραμένει πάντα μια επικίνδυνη αναγκαιότητα. Είναι το πιο μεγαλοφυές, αλλά και το πιο θνητό εφεύρημα του ανθρώπου. Μπορεί να συλλάβει τον πυρήνα τους ουσιώδους. Μπορεί όμως και να τον κατακρεουργήσει. Γι αυτό κι εγώ τούτη την ώρα, αισθάνομαι ανήμπορος και σχεδόν περισσότερο άναρθρος επειδή ακριβώς πρέπει να πω δυο λόγια. Και να ορίσω ένα γεγονός που μένει πάντα απρόσιτο στον εαυ...