IVOS 2: ΚΕΙΜΕΝΑ,ΕΙΚΟΝΕΣ

Έργο του Μάριου Σπηλιόπουλου.  Tο μεταναστευτικό ζήτημα  ως στερεοτυπικό μοτίβο του ευρωπαϊκού αδιεξόδου*. Και την Κοινήν Ελληνική Λαλιά ώς μέσα  στην Βακτριανή την πήγαμεν, ώς τους Ινδούς. Για Λακεδαιμονίους να μιλούμε τώρα! Κ. Καβάφης / « Στα 200 π.Χ. » Η άνοδος του συγκυβερνώντος πολιτικού σχηματισμού στην εξουσία ( 2015* ) δεν συνέπεσε μονάχα με την δυσμενή χρηματοοικονομική συγκυρία, αλλά και με την ένταση της μεταναστευτικής κρίσεως. Ως έναν βαθμό η συγκυβέρνηση καθόρισε τις δυνατότητες και τα αδιέξοδα της οικονομικής πολιτικής απέναντι στην Ευρώπη και τις διεθνείς αγορές: Η ουσιώδης διδαχή αντλήθηκε την στιγμή της ευθυγραμμίσεως των ιδεολογικών προτεραιοτήτων με το μέγεθος του ρεαλισμού, δηλαδή με την πραγματικότητα. Κάτι ανάλογο συνέβη και με το μεταναστευτικό. Η κοινότητα των δύο σημείων εντοπίζεται στα εξωτερικά τους χαρακτηριστικά : Είναι κρίσεις εισαγόμενες με εθνική όμως ταυτότητα, αφού προσλήφθηκαν, εξελίχθηκαν και, κατά κάποιον τ...

    «Νοητικές περιπλανήσεις». Πίνακας από τη νέα ατομική έκθεση του Γιώργου Αυγέρου στην Γκαλερί Ζουμπουλάκη. Διάρκεια έως 9 Νοεμβρίου. Πλατεία Κολωνακίου 20. Η καβαφική ποίηση και η καταχρηστική παραποίησή της. Στο ποίημα «27 Ιουνίου 1906, 2 μ.μ.», γραμμένο τον Ιανουάριο του 1908, ο Κ. Π. Καβάφης δεν ταξιδεύει στο ιστορικό ή μυθικό παρελθόν. Γεγονός σπάνιο, καταθέτει τη μαρτυρία του για το εδώ και τώρα: «Σαν το ’φεραν οι Χριστιανοί να το κρεμάσουν / το δεκαεφτά χρονώ αθώο παιδί, / η μάνα του που στην κρεμάλα εκεί κοντά / σέρνονταν και χτυπιούνταν μες στα χώματα / κάτω απ’ τον μεσημεριανό, τον άγριο ήλιο, / πότε ούρλιαζε, και κραύγαζε σα λύκος, σα θηρίο / και πότε εξαντλημένη η μάρτυσσα μοιρολογούσε / “Δεκαφτά χρόνια μοναχά με τα ’ζησες, παιδί μου”. / Κι όταν το ανέβασαν την σκάλα της κρεμάλας / κ’ επέρασάν το το σκοινί και το ’πνιξαν / το δεκαεφτά χρονώ αθώο παιδί, / κ’ ελεεινά κρεμνιούνταν στο κενόν / με τους σπασμούς της μαύρης του αγωνίας / το εφηβικόν ωραί...

Ελληνικότητα και ελληνόμετρο. Η συζήτηση περί «ελληνικότητας» έχει σημαδέψει τη γενιά μου. Μας την κληροδότησαν οι παλαιότεροι, και πριν από μερικές δεκαετίες αναβαπτίστηκε στις ιδεολογικές προδιαγραφές της εποχής. Υπάρχει μια «ελληνικότητα» που όχι μόνον διαφέρει, αλλά έρχεται σε αντίθεση με την «ευρωπαϊκότητα»; Για να υποστηριχθεί η ύπαρξή της επιστρατεύθηκαν η βυζαντινή παράδοση, ο ανατολικός χριστιανισμός, το δημοτικό τραγούδι, τα εργόχειρα και το κλαρίνο. Οι Ελληνες δεν ξέρουν από κλαρινέτο. Ξέρουν μόνον κλαρίνο. Ο Σκαλκώτας δεν ήταν παρά ένας καλός μιμητής τρόπων ξένων προς την ελληνική ψυχή. Κοινώς εκτός πεδίου ελληνικότητας. Η υπόθεση έφτανε ώς την καταγγελία του Διαφωτισμού και του Κοραή και εν πολλοίς τον πολιτισμό της κλασικής Ελλάδας που η θεωρία της «ελληνικότητας» τον θεωρούσε και αυτόν εισαγόμενο. Υποστήριζαν πως τη σχέση της σύγχρονης με την αρχαία Ελλάδα μας τη φόρεσαν οι Ευρωπαίοι λόγιοι, απόδειξη ότι εμείς αναπτύξαμε περισσότερο την προγονολατρία και ...

Για την ελληνική διαφορά.  Δύο αιώνες τώρα, το απολειφάδι του κοσμοπολίτικου Ελληνισμού που αποτέλεσε βαλκάνιο «εθνικό κράτος», παλεύει να επιβιώσει ιστορικά. Με αποκλειστικό μπούσουλα τη μίμηση, τον μεταπρατισμό. Το ελλαδικό κράτος θέλει να γίνει κάτι άλλο από αυτό που είναι. Αυτό που είναι, δεν επιλέχθηκε με δημοψηφίσματα. Το καθορίζουν η γλώσσα του, η ιστορία του, η εδαφική του διαμόρφωση, το κλίμα του. Το ελλαδικό κράτος, δύο αιώνες τώρα, παλεύει να αλλάξει τους όρους της δεδομένης ταυτότητάς του. Θέλει να ανήκει «εις την Δύσιν». Η γλώσσα του να σκοπεύει στη συναλλαγή, όχι στην κοινωνία της εμπειρίας. Η ιστορία του να χαρίζεται σε αδίστακτους σφετεριστές. Να αγνοηθεί το κλίμα και η εδαφική διαμόρφωση, για να χτίζονται βλάσφημου όγκου ασύμμετρα κουτιά, που προϋποθέτουν σπάνια ηλιοφάνεια και πολύμηνο παγετό. Το «εθνικό κράτος», το ελληνώνυμο, δύο αιώνες τώρα, επιμένει σε δάνειο πολιτικό σύστημα (παρωδία κοινοβουλευτισμού), σε δάνειους θεσμούς οργάνωσης (πν...

Σκίτσα του Μ.ΚΟΥΝΤΟΥΡΗ Γ​​ια μια ακόμα φορά οι Ελληνες είμαστε επικίνδυνα και επώδυνα διχασμένοι. Διαφέρει ο διχασμός για το Σκοπιανό από άλλους προγενέστερους; Ναι, διαφέρει. Αλλοτε μας δίχαζαν υποκειμενικές εντυπώσεις, ψυχολογικές αγκυλώσεις, η τυφλή στράτευση σε ιδεολογίες και σε κόμματα. Αυτή η επιπολαιότητα δεν εξέλιπε, συνοδεύει και την περιπέτειά μας με τα Σκόπια. Ομως τούτη τη φορά βαραίνει πρωταρχικά η κατακέφαλη πρόκληση: Πόσοι από εμάς βλέπουν και πόσοι πεισματικά αγνοούν την κατάλυση της αυτεξουσιότητας του κράτους. Οι ΗΠΑ, το ΝΑΤΟ, οι «Αγορές» (ή τα Διευθυντήρια των Βρυξελλών) απαιτούν να συμπεριλάβουν στη ζώνη κυριαρχίας τους τα Σκόπια – να μην τα κερδίσει η Ρωσία. Και το συγκυριακό πληθυσμικό συμπίλημα Αλβανών και Σλάβων, του άλλοτε FYROM, αντιλαμβάνεται ότι τώρα μπορεί να εκβιάσει αποτελεσματικά τους Ισχυρούς: Να πετύχει διεθνή αναγνώριση το κωμικό αλλά και δολιότατο παραμύθι της «μακεδονικής» καταγωγής των Σκοπιανών. Οι Ελληνες θα μπορούσαμε να έχου...

Ο κ. Μπερίσα, ο αξιότιμος κύριος Μπερίσα ζήτησε να μη γιορτάζεται το ΟΧΙ στη Βόρειο Ήπειρο. Το ίδιο προσπαθούν και για την ελληνική επικράτεια κι ορισμένοι Συριζαίοι – προτιμούν τους εορτασμούς για την απελευθέρωση της Αθήνας. Γενικώς, χρειαζόμαστε πιο εύθυμες γιορτές, λόγου χάριν για τις ευχαριστίες (Ημέρα των Ευχαριστιών) του κ. Σημίτη στις ΗΠΑ για τα Ίμια, ή για τις κωλοτούμπες του Τσίπρα ή την παγκόσμια ημέρα για τις ΜΚΟ.   Έχουμε άλλωστε μακρά παράδοση σε κάτι τέτοια. Κάποτε οι Αθηναίοι ανακήρυξαν θεό τον Αδριανό. (Βεβαίως ο Αδριανός ήταν θεός, αλλά οι Αθηναίοι ήταν απλώς κόλακες). Και στο καπάκι, οι Σκοπιανοί ζητούν αναθεώρηση των βιβλίων της Ιστορίας, έτσι όπως διδάσκεται στα σχολεία μας. Θα πρότεινα στον comedian κ. Γαβρόγλου να την καταργήσει τελείως όπως τα Λατινικά, είναι πιο ανθρωπιστικό άλλωστε από τον διαρκή ανασκολοπισμό της.   Μεγάλωσα πιτσιρικάς στον Πύργο με Μπιθικώτση, Μοσχολιού, ουζερί στα πέριξ και συνεργεία, με Δομάζο, Σιδέρη, Μίμη Παπα...

Επί δεκαετίες οι Αμερικάνοι διαφήμιζαν γνωστό τσιγάρο με έναν cοwboy (αγελαδάρη) που φορούσε καμαρωτά την καουμπόικη στολή και με το σύνθημα: Ελάτε στην χώρα του Marlboro. Στην Ελλάδα της αυτο-περιφρόνησης και της αυτομεμψίας ποτέ κανείς δεν θα διαφήμιζε ένα σημαντικό προϊόν χρησιμοποιώντας έναν έλληνα αγελαδάρη που θα φορούσε φουστανέλα παρά μόνον ειρωνικά - γενικά όταν επιστρατεύονται επαρχιώτες για να διαφημίσουν κάτι ελληνικό, αυτό συμβαίνει με ειρωνικό τρόπο: μιλούνε ιδιωματικά, είναι γραφικοί, σε σχέση με τους - υποτίθεται - μη γραφικούς, σοβαρούς αστούς των πόλεων, που κι απ' αυτούς οι περισσότεροι είναι πρόσφατοι επαρχιώτες. Το 2000 ο Σον Κόνερι χρίσθηκε σερ, ιππότης, από τη βασίλισσα της Αγγλίας. Ο διάσημος σκωτσέζος ηθοποιός προσήλθε στην τελετή φορώντας την εθνική στολή της Σκωτίας, δηλαδή την καρό φουστίτσα μέχρι πάνω απ' το τριχωτό γόνατο, μακριές κάλτσες, γιλέκι και εκείνη την περίεργη σκωτσέζικη εσάρπα ριγμένη στους ώμους πλάγια. Μόνο γκάιντα που δεν πή...

 Άγιος Γεώργιος-  Des Moines, Iowa, Η.Π.Α.  (*) Π​​όσο στο καχεκτικό, μεταπρατικό μας κρατίδιο όσο και στην αχανή διασπορά της αποδημίας, η ελληνικότητα θα μπορούσε να διασωθεί μόνο σαν κοσμοπολίτικη ποιότητα-πρόταση πολιτισμού που ενδιαφέρει πανανθρώπινα. Ποτέ σαν υπηκοότητα, και μάλιστα κράτους μιμητικού, που και στη μίμηση αποτυχαίνει ταπεινωτικά. Πρόταση πολιτισμού σημαίνει: «νόημα» ζωής σαρκωμένο σε «τρόπο» βίου, δηλαδή κάτι που δεν προκύπτει από την ατομική συμμόρφωση με ιδεολόγημα ή με ορθολογικές προστακτικές. O πολιτισμός είναι πάντοτε κοινωνικό γεγονός, σαρκώνεται πάντοτε σε θεσμούς και λειτουργίες αυτοδιαχείρισης της συλλογικότητας, διασώζει τον πολιτισμό κάθε κοινωνούμενη πρακτική: η γιορτή, ο χορός, το τραγούδι, η κουζίνα, το καφενείο ως κατάλοιπα της «Aγοράς». Oλοι οι παραπάνω άξονες πολιτισμικής ιδιαιτερότητας και κοινωνικής συνοχής, ταυτότητας και συνέχειας του Eλληνισμού, υπονομεύθηκαν σκόπιμα και προγραμματικά από τον βίο του μεταπρατικ...