“Υπαρκτός καπιταλισμός”: Δημογραφική κατάρρευση στην Ανατολική Ευρώπη.
Η πτώση του τείχους του Βερολίνου, τον Νοέμβριο του 1989, πανηγυρίστηκε στη Δύση ως θρίαμβος της ελευθερίας και αρχή «μετάβασης στην δημοκρατία, την αγορά και την ευημερία», οδηγώντας εν τέλει και στην ένταξη έντεκα χωρών της Αν. Ευρώπης στην ΕΕ. Βεβαίως δεν έλειψαν οι επικριτικές φωνές των διαφωνούντων, που μίλησαν για «προσάρτηση» της Αν. Γερμανίας από τη Δυτική, ή για ένα «νέο τείχος του χρήματος» που χωρίζει τώρα την ανατολή και τη δύση της ηπείρου, κατά την έκφραση του Ζαν Πιερ Σεβενεμάν, ιστορικής μορφής του γαλλικού σοσιαλισμού. Ο μαρξιστής «οικονομολόγος της ανάπτυξης» Σαμίρ Αμίν μίλησε για τη δημιουργία μιας υπανάπτυκτης και εκμεταλλευόμενης ευρωπαϊκής περιφέρειας, το αντίστοιχο της Λατινικής Αμερικής για τις ΗΠΑ. Οι φωνές αυτές όμως καλύφθηκαν τότε και αργότερα από τον άνευ προηγουμένου ορυμαγδό των οπαδών του «τέλους της Ιστορίας» και της «ευτυχούς παγκοσμιοποίησης». Μόνο με την κρίση της ΕΕ το 2009, μια κρίση στην οποία πολλοί θεωρούν ότι συνέβαλε αποφασιστικά...