IVOS 2: ΚΕΙΜΕΝΑ,ΕΙΚΟΝΕΣ

 Οι Ρομπέν των Αδαών, οι «ελίτ» και το μέλλον μας. Όντας παιδιά ταυτισθήκαμε με ηρωικές φιγούρες όπως ο Ρομπέν των Δασών και ο Ζορρό. Εντρυφήσαμε σε αναγνώσματα όπως ο Όλιβερ Τουίστ και ο Ντέιβιντ Κόπερφιλντ. Μάθαμε να απεχθανόμαστε την υποκρισία, την εκμετάλλευση, την παιδική εργασία. Παράλληλα, ταυτίσαμε την απαρχή της «κόλασης» με την απαρχή της βιομηχανικής επανάστασης. Μισήσαμε τις «ελίτ». Στα μάτια μας οι «ελίτ», οι «ελίτ» κάθε εποχής, αποτελούνταν αποκλειστικά από πλούσιους κυνικούς χαραμοφάηδες. Αγαπήσαμε τους πτωχούς (υπήρχε το χριστιανικό υπόβαθρο γι αυτό). Και μαζί με αυτούς κάθε περιθωριακή εκδήλωση, ακόμη και διανοητικής φτώχειας (και εδώ υπήρχε υπόβαθρο, το σαθρό υλικό της ανθρώπινης φύσης). Μεγαλώνοντας, το άλμα από τον Ρομπέν στον Σούπερμαν και από τον Ζορρό στον Μπάτμαν αποδείχθηκε ένα απλό, απλούστατο βήμα. Και εδώ οι «ελίτ» είναι ένα τσούρμο πλουσίων κυνικών χαραμοφάηδων, συνεπικουρούμενο όμως και από μία χούφτα τρελλών επιστημόνων που σχεδιάζουν, εν αγνοία μας, ...

Δύο κορυφαίοι προπαγανδιστές της νέας φυσικής φιλοσοφίας: Βολτέρος και Bernard le Bovier de Fontenelle.  «Αντιμαγική» συμμαχία μεταξύ επιστήμηςκαι μεταφυσικής .   Γιατί ο σύγχρονος άνθρωπος αποδέχεται τόσο πρόθυμα και άκριτα τα προϊόντα της επιστήμης και την τεχνολογίας, ενώ συγχρόνως τα φοβάται και τα αντιμετωπίζει, εν πολλοίς, ως προϊόντα της πιο «μαύρης μαγείας»; Σήμερα, όπως και κατά το μακρινό παρελθόν, οι περισσότεροι άνθρωποι αναγνωρίζουν ως «μαγικές» τις νέες δυνατότητες που μας προσφέρουν οι εφαρμογές της επιστημονικής γνώσης. Τόσο τα θεωρητικά όσο και τα πραγματικά όρια μεταξύ μαγείας και επιστήμης δεν υπήρξαν ποτέ σαφή. Αλλά και η πολυπόθητη και υποτίθεται ακριβής διαχωριστική γραμμή που οριοθετεί αυστηρά αυτές τις δύο διαφορετικές γνωστικές προσεγγίσεις, μετατοπίζεται διαρκώς, ανάλογα με την ιστορική εποχή και την κοινωνική συγκυρία που αυτές εμφανίζονται. Εξάλλου, ανάμεσα στη μαγική και την επιστημονική σκέψη υπήρξαν, ανέκαθεν, αμοιβαίες αλληλεπιδράσεις και εντυπω...

1.Πόσο φορολογούνται τα ελληνικά; 2.Γιατί να διδάσκουν Καβάφη στα σχολεία; 3.Κατανόηση κειμένου, ένα ταξίδι, μια εμπειρία. 4.Ο Καβάφης και τα βατραχοειδή.      1.   Πόσο φορολογούνται τα ελληνικά; Προ καιρού είχα δημοσιεύσει σε αυτή τη στήλη επιστολή γονέως μαθητή, η οποία εξέθετε τα πάθη των εξετάσεων. Εκτός των άλλων, ανέφερε τα λατινικά και τον τρόπο που διδάσκονται τα ελληνικά και η λογοτεχνία. Συνάδελφος, τότε, είχε απαντήσει ότι θα πρέπει επιτέλους οι γονείς των μαθητών να μη ζητούν όλο φοροελαφρύνσεις στον κόπο των παιδιών τους. Θα πρέπει τα παιδιά κάποτε να ξεφύγουν από τη λογική της ήσσονος προσπαθείας. Η μεταφορά περί φοροελαφρύνσεως δεν μου ήρθε τυχαία. Υπάρχει μια αναλογία νοοτροπίας ανάμεσα στη βαριά φορολογία που πληρώνει ο Ελληνας πολίτης σε ένα κράτος που αδυνατεί να του ανταποδώσει ό,τι του οφείλει και στον κόπο που καταβάλλει ο μαθητής χωρίς να αποκτά τις γνώσεις ή τις δεξιότητες που θα τον αντάμειβαν. Εκείνο που μετράει είναι η φορολογική ενημερό...

Η χαρτογράφηση των δικτύων γνώσης.   Όταν αναφερόμαστε σε περιβάλλον εντός του οποίου παράγεται γνώση, αυτό που πρακτικά εννοούμε είναι δίκτυα. Τι ανακάλυψε η τάδε επιστήμονας; Ποιος έκανε την δείνα επιστημονική ανακάλυψη; Αυτές οι ερωτήσεις είναι αρκετά συχνές στη δημόσια σφαίρα και σε άρθρα εκλαΐκευσης της επιστήμης. Είναι, όμως, και εξαιρετικά αποπροσανατολιστικές για όποια/ον επιθυμεί να κατανοήσει τους όρους με τους οποίους παράγεται νέα γνώση. Αν θέλουμε να κατανοήσουμε την όποια νέα γνώση, οφείλουμε να αναρωτηθούμε κάτι σχετικά απλό: Πώς παράχθηκε; Για να απαντήσουμε αυτή την ερώτηση, λαμβάνουμε υπόψη δύο άξονες. Ο πρώτος αφορά τη διανοητική και πρακτική διαδικασία. Για παράδειγμα, όταν θέλουμε να κατανοήσουμε πώς προέκυψαν τα αποτελέσματα μιας πειραματικής διάταξης, εξετάζουμε τη μέθοδο της πειραματικής πρακτικής, τον εξοπλισμό και το θεωρητικό / γλωσσικό πλαίσιο. Ο δεύτερος αφορά το θεσμικό πλαίσιο, δηλαδή το περιβάλλον μέσα στο οποίο παράγεται το συγκεκριμένο αποτέλεσμα κ...

Η επιβίωση στον 21ο αιώνα.    Δεν είναι η πρώτη φορά που προβάλλεται ως μότο του 21ου αιώνα η «διά βίου μάθηση». Οχι ως ανάγκη διαρκούς επιμόρφωσης του ατόμου αλλά ως ανάγκη επιβίωσης. Ο δημοφιλής Ισραηλινός στοχαστής και ιστορικός Γιουβάλ Νόα Χαράρι, που ήταν την προηγούμενη εβδομάδα στην Αθήνα, προσκεκλημένος του «Athens Democracy Forum», το έθεσε σε πιο αυστηρές, σχεδόν νομοτελειακές βάσεις: «Η τεχνολογία καταστρέφει θέσεις εργασίας, αλλά δημιουργεί και νέες θέσεις. Το πρόβλημα είναι η επανεκπαίδευση και η επανεφεύρεση του εαυτού μας. Για να παραμείνει κανείς στο παιχνίδι τον 21ο αιώνα, θα πρέπει να εκπαιδευτεί και να ανακαλύψει ξανά τον εαυτό του, όχι μόνο μία φορά στη ζωή του, αλλά αρκετές. Αυτό είναι εξαιρετικά δύσκολο» («Κ» 4/10). Κι ενώ μέχρι τώρα, όπως περιγράφει ο Χαράρι, οι γνώσεις που αποκτούσες ως νέος σε στήριζαν σε όλη, σχεδόν, τη ζωή σου, πλέον «μέχρι να φτάσεις στα 50 τα περισσότερα από όσα έχεις μάθει στο σχολείο είναι εντελώς άσχετα». Και συνεχίζει: «Οι δεξι...

  «Το μυστήριο διαφεύγει από τη γνώση κι ωστόσο βρίσκεται στην καρδιά της γνώσης», γράφει ο Εντγκάρ Μορέν (γενν. το 1921), διευθυντής του Εθνικού Κέντρου Ερευνών της Γαλλίας. Το μεγαλείο που μας υπερβαίνει.   Ενα από τα πιο γνωστά μυθιστορήματα του Αρθουρ Κλαρκ τιτλοφορείται «Το τέλος της παιδικής ηλικίας» (στα ελληνικά, «Οι επικυρίαρχοι», εκδόσεις Κάκτος). Σε αυτό, ο μεγάλος Βρετανός συγγραφέας αναπτύσσει μιαν ιδέα που επαναλαμβάνεται συχνά στα έργα του: η επαφή του ανθρώπου με προηγμένη εξωγήινη νοημοσύνη τον οδηγεί σε ανώτερη συνειδησιακή υπόσταση. Υπό αυτή την έννοια, η γνώση που έχουμε κατακτήσει, δεν διαφέρει πολύ από τη γνώση που κατέχει ένα παιδί: είμαστε στην αρχή ακόμα, μόλις τώρα αρχίσαμε να μηρυκάζουμε το σύμπαν. Τη φωλιά μας, το παιδικό μας δωμάτιο, δεν το έχουμε ακόμα αφήσει. Τώρα μόλις ξεμυτίσαμε, κι ας βιώνουμε μία σειρά από πρωτοφανή επιστημονικά και τεχνολογικά επιτεύγματα. Αυτό άραγε σημαίνει ότι θα ανακαλυφθούν όλα κάποια στιγμή; ...