IVOS 2: ΚΕΙΜΕΝΑ,ΕΙΚΟΝΕΣ

 Η επανάσταση που έφερε το κύτταρο στην ιατρική. Ερευνητές στη Γερμανία μελετούν τα κύτταρα ένα προς ένα και σε βάθος που ήταν αδιανόητο μόλις πριν από λίγα χρόνια. Η, με τη βοήθεια των υπολογιστών, ενσωμάτωση της παραγόμενης πληροφορίας σε λειτουργικά μοντέλα ανοίγει τον δρόμο για την ιατρική τού αύριο. Από καταβολής ανθρώπου συμβαίνει σε όλα τα μήκη και πλάτη της Γης: ένα ωάριο και ένα σπερματοζωάριο συντήκονται και από το πρώτο αυτό κύτταρο, το ζυγωτό όπως το ονομάζουν οι βιολόγοι, δημιουργείται ένας ολόκληρος οργανισμός αποτελούμενος από τρισεκατομμύρια κύτταρα τα οποία είναι πολύ διαφορετικά μεταξύ τους, αλλά και από το αρχικό. Αυτό το τόσο σύνηθες γεγονός αποτελεί ακόμη και σήμερα έναν από τους μεγαλύτερους επιστημονικούς γρίφους. Για να τον προσεγγίσουν οι ερευνητές καλούνται να απαντήσουν σε πλήθος ερωτημάτων, όπως, παραδείγματος χάριν, ποιες είναι οι ιδιαιτερότητες του ζυγωτού που το καθιστούν ικανό να «γεννήσει» όλα τα άλλα κύτταρα του οργανισμού; Ή πώς «ξ...

Όλοι οι ζωντανοί οργανισμοί στη Γη κατάγονται από έναν κοινό πρόγονο - μια μονοκυτταρική μορφή ζωής που έζησε πριν από 3,5 με 3,8 δισεκατομμύρια χρόνια και από την οποία κατάγεται κάθε βακτήριο, κάθε ζωύφιο, κάθε άνθρωπος που ζει ή έζησε ποτέ σ’ αυτόν τον πλανήτη. Από αυτούς τους μικροσκοπικούς προγόνους, η ζωή στη Γη κληρονόμησε ό,τι χρειαζόταν για τον πολλαπλασιασμό και την επιβίωσή της: προστατευμένα μέσα σε μεμβράνες από λιπίδια, αυτά τα μικροσκοπικά κύτταρα είχαν φυλαγμένη τη γενετική πληροφορία, γραμμένη σ’ ένα χημικό αλφάβητο που μπορούσε να μεταφραστεί σε πρωτεΐνες, απαραίτητα συστατικά της ζωής. Ηταν πλέον έτοιμα να κατακτήσουν τον κόσμο. Το αλφάβητο της γενετικής πληροφορίας έχει μόνο τέσσερα γράμματα -οι δομικοί του λίθοι, τα νουκλεοτίδια, είναι σάκχαρα παρόμοια με τη γλυκόζη, τα οποία διαφέρουν μεταξύ τους γιατί είναι ενωμένα με τέσσερις διαφορετικές χημικές βάσεις- για το γνωστό μας DNA ή δεσοξυριβονουκλεϊκό οξύ, αυτές είναι οι αδενίνη (A), θυμίνη (T), γουανί...

Επιστήμονες στις ΗΠΑ ανακοίνωσαν ότι ανέπτυξαν ένα βελτιωμένο «εργαλείο» επεξεργασίας του γονιδιώματος, που επιτρέπει την επιλεκτική και άμεση τροποποίηση και επιδιόρθωση μεμονωμένων «γραμμάτων» (βάσεων) στο ανθρώπινο DNA. Κάτι ανάλογο πέτυχε μια άλλη επιστημονική ομάδα με το συγγενικό και επίσης ζωτικό μόριο του RNA, χωρίς να απαιτείται έτσι επέμβαση στο γονιδίωμα. Τα μεμονωμένα γενετικά ελαττώματα ευθύνονται περίπου για τις μισές μεταλλάξεις που σχετίζονται με ασθένειες, από την εκ γενετής τύφλωση και τη δρεπανοκυτταρική αναιμία ως την κυστική ίνωση και διάφορες μεταβολικές διαταραχές. Ο νέος «επεξεργαστής βάσεων» (base editor) αναμένεται να διευκολύνει τις θεραπευτικές «χειρουργικές» παρεμβάσεις στο γονιδίωμα των ασθενών. Η μέθοδος βασίζεται σε μοριακές «μηχανές» πρωτεϊνών (ένζυμα), που είναι δυνατό να προγραμματισθούν κατάλληλα, ώστε να αναδιατάξουν τα άτομα μιας βάσης DNA, δημιουργώντας έτσι μια διαφορετική βάση μέσα στο γονιδίωμα των ζωντανών κυττάρων. Με αυτό τον τ...