IVOS 2: ΚΕΙΜΕΝΑ,ΕΙΚΟΝΕΣ

Ο Ζάλευκος είχε πει ότι «οι νόμοι μοιάζουν με ιστό αράχνης, μόνο τα μικρά ζωύφια παγιδεύονται». Ήταν ιδιαίτερά απαιτητικός στην αυστηρή εφαρμογή  των  νόμων, άσχετα με  την  κοινωνική  ή   θέση του καθενός. Αναφέρεται ότι όταν ο γιος του καταδικάστηκε σε τύφλωση για μοιχεία, ο   δε ζήτησε να μην εκτελεστεί η ποινή, πρότεινε όμως να αφαιρεθεί ένα μάτι από τον ίδιο και ένα από το γιο του ( Sepia Times via Getty Images) Μήπως έχει δίκιο ο Ζάλευκος; Δίκη Siemens: Δυσμενής εικόνα στη κοινή γνώμη για το εάν η δικαιοσύνη μπορεί να χειριστεί σοβαρές υποθέσεις με επώνυμους κατηγορούμενους. Ο Ζάλευκος, νομοθέτης στους Επιζεφύριους Λοκρούς Ελληνικής αποικίας στην Ιταλία τον 7ο Π.Χ. αιώνα, είπε «οι νόμοι μοιάζουν με ιστό αράχνης, μόνο τα μικρά ζωύφια παγιδεύονται». Στην εποχή μας μεταφορικά και με άφθονα παραδείγματα, ως μεγάλα ζωύφια εννοούμε τους επωνύμους. Το 2014 μιλώντας σαν Γενικός Επιθεωρητής Δημόσιας Διοίκησης στη Επιτροπή Θεσμών και ...

Γαλέρα στη Μύκονο. Και ξαφνικά σκίστηκε το περιτύλιγμα του ελληνικού τουριστικού θαύματος και ξεχύθηκε η αθλιότητα των εργασιακών συνθηκών που βιώνουν οι ανειδίκευτοι της βαριάς μας βιομηχανίας. Οι πολλές κενές θέσεις εργασίας αποτελούν πλέον αντικείμενο προβληματισμού στο υψηλότερο επίπεδο (ενδεικτικό το πρωτοσέλιδο της «Καθημερινής της Κυριακής»), χωρίς, ωστόσο, βούληση για αύξηση μισθών και βελτίωση των όρων απασχόλησης. Οι πολλές ανώνυμες και κάποιες επώνυμες μαρτυρίες σερβιτόρων, λαντζέρηδων, καθαριστριών, ξενοδοχοϋπαλλήλων είναι συγκλονιστικές. Απλήρωτες υπερωρίες, κανένα ρεπό,  ένσημα  λιγότερα  από τα δηλωμένα, παρακρατημένα φιλοδωρήματα, κακοποιητική συμπεριφορά  από  εργοδότες,  διαμονή σε κοντέινερ, σε παραπήγματα, σε  υπόστεγα,  σε  βρώμικα  και υποφωτισμένα δωμάτια ο ένας πάνω στον άλλο. Η κόλαση μέσα στον τουριστικό παράδεισο φτιάχτηκε εδώ και χρόνια. Η αδιαφορία του πολιτικού συστήματος, η αδράνεια των θεσμών και η κοινων...

Οι ανισότητες ως πολιτική επιλογή. ανισό Ενα σημαντικό έργο, το βιβλίο του Γάλλου οικονομολόγου Τομά Πικετί «Κεφάλαιο και ιδεολογία», κυκλοφόρησε πρόσφατα και στη γλώσσα μας (μετάφραση: Σώτη Τριανταφύλλου, Πατάκης 2021). Στο βιβλίο αυτό αναφέρεται η ακόλουθη συνέντευξη του Πικετί, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Sciences Humaines. • Ξεκινάτε από την αρχή ότι όλες οι ανθρώπινες κοινωνίες χρειάζεται να δικαιολογούν τις ανισότητες. Γιατί; Η ιστορία των ανθρώπινων κοινωνιών στρέφεται γύρω από την αναζήτηση ενός περισσότερο δίκαιου κόσμου. Οι θρησκευτικές και πολιτικές ιδεολογίες, στη Γαλλική Επανάσταση για παράδειγμα, έχουν πάντοτε στον πυρήνα τους έναν στόχο που αποβλέπει στο να προωθήσει μιαν ορισμένη μορφή δικαιοσύνης και ισότητας.   Τομά Πικετί Οι ανθρώπινες υπάρξεις νιώθουν την ανάγκη να νοηματοδοτούν την ύπαρξή τους, ιδίως την κοινωνική τους ύπαρξη: νοιάζονται υποχρεωτικά για τη ζωή των άλλων και θέλουν να βρουν έναν λόγο ύπαρξης για την κοινωνική κατάσταση. Καμιά ελίτ δεν μπορεί...

  Ο «Ρομπέν των Δασών» και οι φορολογικοί παράδεισοι. Η Amazon και το Facebook κερδίζουν δισεκατομμύρια παγκοσμίως, αλλά συχνά δεν πληρώνουν καθόλου φόρους. H Apple, έχοντας μεταφέρει στην Ιρλανδία την έδρα της, έχει ετήσια φορολογική επιβάρυνση …0,005%, επί των κερδών της. Αποτέλεσμα; Οι ψηφιακοί κολοσσοί να εξασφαλίζουν κέρδη ρεκόρ, αλλά καταβάλουν ψίχουλα σε χώρες που βλέπουν τη φορολογική βοήθεια ως εθνικό επιχειρηματικό μοντέλο. Αυτή η πρωτοφανής φοροαποφυγή έγινε ακόμη πιο τρανταχτή στη διάρκεια της πανδημίας: Όταν τα κράτη αναγκάστηκαν να δαπανήσουν δισεκατομμύρια ευρώ για να ενισχύσουν τις κοινωνίες και τις υποδομές από τις οποίες επωφελούνται επίσης οι πολυεθνικοί κολοσσοί. Είναι «σημαντική», λοιπόν ,κατ` αρχήν, η απόφαση των υπουργών Οικονομικών των Επτά πλουσιότερων χωρών του κόσμου να επιβάλουν παγκοσμίως ελάχιστο φόρο 15% στις πολυεθνικές ,ανεξάρτητα από το αν δηλώνουν τα κέρδη τους σε χώρες -φορολογικούς παραδείσους. Σίγουρα δεν πρόκειται για «επανάσταση» ,όπως έσπευ...

BOB BOYER - In the Summer Palace With Julie and Asia   Η πανδημία ως καταλύτης αλλαγών. Κυκλοφόρησε πρόσφατα και στη γλώσσα μας το βιβλίο του Γάλλου οικονομολόγου Robert Boyer «Οι καπιταλισμοί στη δίνη της πανδημίας » (μετάφραση: Αγγελος Μουταφίδης, Πόλις 2021). Το κείμενο που ακολουθεί είναι απόσπασμα συνέντευξης του Ρομπέρ Μπουαγιέ, που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Le Monde ».  Ρομπέρ Μπουαγιέ (Robert Boyer) ● Προκειμένου να χαρακτηρίσουν την κρίση που περνάμε, οι οικονομολόγοι ταλαντεύονται ανάμεσα στις εκδοχές: «πρωτόγνωρη κρίση», «η πιο βαριά ύφεση μετά το 1929» ή και «τρίτη κρίση του αιώνα» (έπειτα από εκείνες του 2008 και του ευρώ το 2010). Ποια είναι η δική σας άποψη; Δεν μπορούμε να κολλάμε λέξεις κληρονομημένες από προηγούμενες κρίσεις σε μια νέα πραγματικότητα. Περισσότερο από λάθος αυτό θα ήταν ολίσθημα, επειδή θα σήμαινε ότι ελπίζουμε να εφαρμόσουμε γνωστές θεραπείες, οι οποίες όμως θα είναι αναποτελεσματικές. Δεν πρόκειται για μιαν ύφεση, αλλά για μιαν απόφαση...

  Η ρητορική περί αξιοκρατίας   Ο Μάικλ Σαντέλ , στο βιβλίο του « The Tyranny of Merit » (Farrar, Straus & Giroux 2020), εξετάζει κριτικά την έννοια της αξιοκρατίας. Ο Αμερικανός φιλόσοφος αμφισβητεί τη «ρητορική της ανόδου», την ιδέα δηλαδή ότι η άνοδος ενός ατόμου στην κοινωνική ιεραρχία εξαρτάται μόνον από τα δικά του προσόντα και τις προσπάθειές του. Η ακόλουθη συνέντευξη του Μάικλ Σαντέλ δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Corriere della Sera» Michael Sandel •Eξηγείτε στο βιβλίο σας ότι η ρητορική της ανόδου ανάγεται στον Ρέιγκαν, αλλά υιοθετήθηκε στην Αμερική τόσο από το Δημοκρατικό Κόμμα όσο και από το Ρεπουμπλικανικό και παρουσιάστηκε εσφαλμένα ως ταυτόσημη με το αμερικανικό όνειρο. Είναι η ερμηνεία του αμερικανικού ονείρου που έδιναν οι πολιτικοί από τον Ρέιγκαν κι έπειτα. Το αμερικανικό όνειρο όμως είναι κάτι περισσότερο από αυτό. Στο τέλος του βιβλίου μου μιλώ για τον συγγραφέα Τζέιμς Τράσλοου Ανταμς, ο οποίος επινόησε την έκφραση «αμερικανικό όνειρο» στη δεκαετία του ...

Επιστρέφουμε σε εποχές φεουδαρχίας; Επιφανής οικονομολόγος κρούει τον κώδωνα του κινδύνου θεωρώντας την εντεινόμενη κοινωνική ανισότητα τη μεγαλύτερη πρόκληση για τις κοινωνίες της Δύσης. Οι ΗΠΑ το πιο ακραίο παράδειγμα.   Η πλουτοκρατία υποσκάπτει τη δημοκρατία.   Κινδυνεύει η δημοκρατία από μια πλούσια ανώτερη κοινωνική τάξη; Το ερώτημα δεν είναι νέο, εντούτοις επανήλθε με δριμύτητα στο προσκήνιο τα τελευταία χρόνια ενόσω ο Λευκός Οίκος διοικούνταν από έναν δισεκατομμυριούχο Τραμπ, που στηρίχθηκε μάλιστα προεκλογικά από εξίσου πάμπλουτους, υπερσυντηρητικούς επιχειρηματίες. Όπως εκτιμούν ειδικοί, η εντεινόμενη ανισότητα που παρατηρείται σε όλο και περισσότερες κοινωνίες χωρών της Δύσης, θέτει τη δημοκρατία εν γένει σε κίνδυνο και τροφοδοτεί λαϊκιστικά κινήματα. Στις ΗΠΑ η τάση αυτή φαίνεται μάλιστα να εδραιώνεται. Ο σερβοαμερικανός οικονομολόγος    Μπράνκο Μιλάνοβιτς    (  Branko Milanović  )   διακρίνει ήδη πρώτες εκφάνσεις «πλουτοκρατ...

Η μεγάλη «αρπαχτή» της κρίσης. Αποκαλυπτική έρευνα της UBS: Οι πλουσιότερες οικογένειες του κόσμου, με μέση περιουσία 1,6 δισ. δολάρια, στη διάρκεια της πανδημίας αύξησαν τις αποδόσεις τους αγοράζοντας μετοχές, αλλά σε ποσοστό 54% ανησυχούν μήπως δεν αφήσουν αρκετά λεφτά στην επόμενη γενιά, αποκαλύπτοντας την ψυχοπαθολογία της υπερσυσσώρευσης... Eυκαιρία «αρπαχτής» αποτέλεσε για τις πιο πλούσιες οικογένειες του κόσμου η πανδημία του κορονοϊού και η επιβολή των μέτρων κοινωνικής αποστασιοποίησης στη διάρκεια του πρώτου εξαμήνου. Ενώ εκατοντάδες εκατομμύρια άνθρωποι σε όλον τον κόσμο έχαναν τη δουλειά τους και έβλεπαν την αξία των αποταμιεύσεων και των συντάξεών τους να καταρρέει από το οικονομικό σοκ που προκάλεσε η πανδημία, η παγκόσμια ελίτ του πλούτου άρπαζε μια ακόμη ευκαιρία προκειμένου να βγάλει κέρδη και να αυξήσει την ήδη τεράστια περιουσία της. Σύμφωνα με έρευνα της ελβετικής τράπεζας UBS που δημοσιοποιήθηκε πριν από λίγες ημέρες, το 77% των πλουσιότερων οι...

 Ποιος θα πληρώσει τα αναδρομικά; Η πρόσφατη απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας για τα αναδρομικά των συνταξιούχων επανέφερε για πολλοστή φορά στο προσκήνιο το ίδιο ερώτημα: Είναι δυνατό να λαμβάνονται αλλεπάλληλες αποφάσεις τα τελευταία χρόνια στο όνομα της Δικαιοσύνης που διευρύνουν την κοινωνική ανισότητα και το χάσμα μεταξύ των κοινωνικών ομάδων; Ενώ στη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας, με αποκορύφωμα την πανδημία που απειλεί να επανέλθει, ο ιδιωτικός τομέας λιμοκτονεί και η νεολαία μεταναστεύει, μπορούν να δικαιώνονται οι συνταξιούχοι που έχουν ένα σταθερό εισόδημα και μπορούν να βιοπορίζονται στις αντίξοες συνθήκες που επικρατούν στη χώρα; Είναι μάλιστα χαρακτηριστικό ότι ενώ στη διάρκεια των τελευταίων μηνών της πανδημίας οι υπάλληλοι του ιδιωτικού τομέα, οι μικρομαγαζάτορες, οι ελεύθεροι επαγγελματίες έχουν περιέλθει σε απόγνωση, οι συνταξιούχοι και οι δημόσιοι υπάλληλοι διατήρησαν στο ακέραιο το εισόδημά τους. Και μη φανταστείτε ότι τα αναδρομικά αφορού...