IVOS 2: ΚΕΙΜΕΝΑ,ΕΙΚΟΝΕΣ

  «Και είπεν ο Θεός· γενηθήτωσαν φωστήρες εν τω στερεώματι του ουρανού εις φαύσιν επί της γης, του διαχωρίζειν ανά μέσον της ημέρας και ανά μέσον της νυκτός· και έστωσαν εις σημεία και εις καιρούς και εις ημέρας και εις ενιαυτούς». Γένεσις κεφ. 1, απόσπασμα-λιθαράκι από τα Βιβλικά θεμέλια Σύμπαντος κόσμου. Kαι η υπεράνθρωπη προσπάθεια να χυθεί άπλετο φως στα  θαυμαστά μυστήρια της Δημιουργίας, να γίνει κατανοητό το απερινόητο, να αξιολογηθεί  το απειροελάχιστο του μικρόκοσμου και –ει δυνατόν...– χαρτογραφηθεί το αχανές με πλοηγό την επιστημονική γνώση, συναρπάζει και εμάς τους αδαείς. Η Κιβωτός ανακαλύψεων και αποκαλύψεων θα παραδίδεται στη σκυταλοδρομία των γενεών σ’ ένα ταξίδι που εκτιμάται ότι καλώς εχόντων των πραγμάτων θα διαρκέσει 5 δισ. χρόνια, όσο δηλαδή το προσδόκιμο ζωής του ήλιου μας. Εως τότε –ποιος δεν το εύχεται;– η μαζική έξοδος σε άλλους, ασφαλείς πλανήτες, ίσως έχει κατακτηθεί προ πολλού (φωτ. shutterstock). Σχετικότητα, Απροσδιοριστία, η θεωρία κατασ...

Η ανακάλυψη που φέρνει τον Πλάτωνα ξανά στο προσκήνιο. Ομάδα επιστημόνων ανακάλυψε ότι το μέσο σχήμα των πετρωμάτων που κατακερματίζονται στη φύση είναι ο κύβος, «δικαιώνοντας» τη θεωρία του αρχαίου φιλοσόφου για τη σύσταση της Γης. Αέρας, Νερό, Φωτιά και Γη: αυτά είναι τα τέσσερα θεμελιώδη στοιχεία τα οποία συνθέτουν το Σύμπαν, όπως το περιέγραψε ο Πλάτων στο έργο του « Τίμαιος ». Καθένα από αυτά τα στοιχεία, σύμφωνα με τη σκέψη του μεγάλου φιλοσόφου, συνίσταται από κανονικά πολύεδρα: ο αέρας από οκτάεδρα, το νερό από εικοσάεδρα, η φωτιά από τετράεδρα, δηλαδή πυραμίδες, και η Γη από κύβους. Η γεωμετρική αυτή θεώρηση του Σύμπαντος, αν και όχι ακριβής, αποτέλεσε μία μεγάλη συμβολή στη φιλοσοφία της επιστήμης. Μία πρόσφατη ανακάλυψη έρχεται να αναστατώσει τα νερά φέρνοντας ξανά την κοσμολογία του Πλάτωνα στο προσκήνιο. Ο ούγγρος επιστήμονας Γκάμπορ Ντόμοκος , ο οποίος το 2006 απέδειξε την ύπαρξη ενός ομογενούς γεωμετρικού στερεού το οποίο έχει μόλις δύο σημεία ισορροπίας,...

  via GIPHY Όπως μας διδάσκουν στο σχολείο, μέσα στο χώρο ενός ατόμου τα ηλεκτρόνια μένουν φυλακισμένα, και αναγκάζονται να περιστρέφονται δαιμονισμένα γύρω από ένα κέντρο εξουσίας, που το κατέχει ένας πανίσχυρος ατομικός πυρήνας που ασκεί πάνω τους μια καταπιεστική αλλά και δυναμική σαγήνη. Ο περιστροφικός δρόμος κάθε ηλεκτρονίου καθορίζεται μονοσήμαντα από τις ελκτικές δυνάμεις του πυρήνα που αόρατα το καθοδηγούν. Παρόλα αυτά τα ηλεκτρόνια, αγνοώντας την ύπαρξη αυτών των δυνάμεων και χαμένα μέσα στην άγνοιά τους, χαίρονται την φαινομενική και ψεύτικη ελευθερία της αόρατης φυλακής τους, εφόσον πιστεύουν ότι η ελεύθερη βούλησή τους τα έκανε να κινούνται στις τροχιές τους. Εμείς όμως ως εξωτερικοί παρατηρητές γνωρίζουμε ότι την τροχιά δεν καθορίζει το κάθε ηλεκτρόνιο αλλά ο αφέντης πυρήνας. Ακόμα γνωρίζουμε ότι κάθε ηλεκτρονίου απέχει από τον ισχυρότατο πυρήνα μια διαφορετική απόσταση. Τα πιο κοντινά στον πυρήνα ηλεκτρόνια, πιθανότατα, νιώθουν να κατέχουν...

Τι χρώμα έχει η αντιύλη; Ένα από τα αρχαιότερα μυστήρια του Σύμπαντος είναι η ίδια η ύπαρξή του, αφού κανονικά δεν θα έπρεπε να υπάρχει. Τουλάχιστον με τη σημερινή μορφή του. Κατά τη στιγμή της Μεγάλης Έκρηξης, περίπου 13,8 δισεκατομμύρια χρόνια πριν, τόσο η ύλη όσο και η αντιύλη θα έπρεπε, θεωρητικά, να είχαν δημιουργηθεί σε ίσες ποσότητες. Το πρόβλημα είναι πως όταν σωματίδια ύλης και αντιύλης έρχονται σε επαφή μεταξύ τους, εξαϋλώνονται με μια αστραπή φωτός, που παράγει άλλα εξωτικά, θεμελιώδη σωματίδια. Γιατί, λοιπόν, υπάρχουμε; Γιατί επικράτησε η ύλη; Γιατί το Σύμπαν είναι γεμάτο γαλαξίες, αντί για ένα άδειο κέλυφος που κυριαρχείται από ακαριαίες λάμψεις αλληλοεξόντωσης; Για απαντήσουν σε αυτό το θεμελιώδες ερώτημα, οι ερευνητές προσπαθούν εδώ και δεκαετίες να αποκωδικοποιήσουν τα μυστικά αντιύλης ώστε να κατανοήσουν πόσο μοιάζει με τον δικό μας κόσμο. Και για πρώτη φορά έχουν στα χέρια την πειραματική επιβεβαίωση μιας εκπληκτικής ομοιότητας. Οι νόμοι της Φυσι...

Τι είναι ο χώρος; Υπάρχει χρόνος;   CARLO ROVELLI, Η πραγματικότητα δεν είναι αυτό που φαίνεται, Μετάφραση: Νίκος Αποστολόπουλος, εκδόσεις Πατάκη, σελ. 372 CARLO ROVELLI, Επτά σύντομα μαθήματα Φυσικής, Μετάφραση: Σώτη Τριανταφύλλου, εκδόσεις Πατάκη, σελ. 108 Δ εν βλέπεις ότι η φύση φωνάζει για δυο πράγματα μόνο, ένα σώμα χωρίς πόνο, ένα νου απελευθερωμένο από την ανησυχία και τον φόβο για να ευχαριστιέται τις απολαυστικές αισθήσεις;                                           De Rerum Natura, ΛΟΥΚΡΗΤΙΟΣ Ο Κάρλο Ροβέλι είναι θεωρητικός φυσικός, με παρελθόν ιδιαίτερα ακτιβιστικό και ανυπάκουο στη διάρκεια του ιταλικού ζεστου φθινόπωρου -σε όλη τη δεκαετία του '70 στην πραγματικότητα. Σήμερα διευθύνει το Ινστιτούτο Θεωρητικής Φυσικής στη Μασσαλία και κατευθύνει την ερευνητική δουλειά στην περιοχή της κβαντικής βαρύτητας. Αυτό που κάνει, δηλαδή, είναι...

 Ψηφιδωτό από τον ναό του Αγίου Βιταλίου,  στη Ραβέννα (547 μ.Χ.).  Η συμβολή της Ορθόδοξης θεολογίας  στο διάλογο  με τη σύγχρονη Φυσική. 1. Εισαγωγικές παρατηρήσεις Με την «κοπερνίκεια» στροφή των Νέων Χρόνων, ο άνθρωπος, χειραφετημένος πια από κάθε άνωθεν αυθεντία και με τη δύναμη της λογικής και των αισθήσεων, αποπειράται να αναλύσει τον κόσμο στα επιμέρους στοιχεία του, στοχεύοντας στην καθολική περιγραφή και σύλληψη της αιτίας και του νοήματος του. Η νεωτερική εκκοσμίκευση και ο εξοβελισμός της θρησκείας από τον δημόσιο χώρο αποτελούν το λογικό επακόλουθο της ιλιγγιώδους προόδου των επιστημών, η οποία κατέστησε τον κόσμο αντικείμενο αυτοτελούς διερεύνησης, χωρίς υποχρεωτική αναφορά στο υπερβατικό. Η πάλαι ποτέ αρμονία μεταξύ θεολογίας και επιστήμης σε Ανατολή και Δύση, από την αρχαιότητα μέχρι περίπου τον 17ο αιώνα,1 φάνηκε, με τη ριζική ανθρωποκεντρική στροφή της νεωτερικότητας, να φτάνει στο τέλος της.2 Οι νέες ανακαλύψεις, ωστόσο...